№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

(Фрыдрых фон Гардэнберг) Наваліс ((Friedrich von Hardenberg) Novalis)

1772 - 1801

(Фрыдрых фон Гардэнберг) Наваліс
Нямецкі пісьменнік, адзін з найбуйнейшых прадстаўнікоў нямецкага рамантызму. Нарадзіўся 2 траўня 1772 году ў Відэрштэце ў сям’і буйнога землеўласніка. Наваліс атрымаў грунтоўную адукацыю – у 1790 годзе ён слухаў курс філасофіі ў Ене ў прафесара Фіхтэ, з 1791 па 1793 г. вывучаў юрыспрудэнцыю ў Ляйпцыгу і Вітэнбергу, у 1797–1798 гадах навучаўся ў горнай акадэміі Фрэйбурга. Дзякуючы сваім паездкам па розных навучальных установах пісьменнік быў знаёмы з многімі выбітнымі людзьмі свайго часу – братамі Шлегелямі, Людвігам Цікам, Фрыдрыхам Шылерам. У “Атэнэуме” – часопісе, які выдавалі браты Шлегелі, Наваліс выдаў зборнік афарызмаў “Кветкавы пылок” (Blütenstaub, 1798) і празаічную версію “Гімнаў Начы” (Hymnen an die Nacht).

У 1795 годзе Наваліс быў заручаны з Сафі фон Кюн, аднак у 1797 годзе яна памерла (тады ёй было 15 гадоў). Яе вобраз пасля ўвасобіўся ў многіх гераінях твораў Наваліса. З ёй звязанае ўяўленне аўтара пра ўзвышанае каханне і ідэальную каханую.

Пасля заканчэння універсітэта ў 1797 годзе Наваліс пачаў вывучаць тэалогію. У адным са сваіх артыкулаў – “Хрысціянства ці Еўропа” (Die Christenheit oder Europa; напісаны ў 1799, выдадзены ў 1826) – ён выказваў меркаванне, што Германія здольная рухацца наперад толькі з дапамогай каталіцкай царквы, прапанаваўшы кампраміс паміж царквой, гандлем і навукай. Роля арганізатара грамадскага прагрэсу была адведзеная Навалісам каталіцкай веры.

У сваёй творчасці Наваліс зводзіць у адно каханне, хрысціянства, еўрапейскі і ўсходні містыцызм і выяўляе любоў як першасную касмічную сілу, калі духоўнае перажываенне дапамагае зліцца з усім сусветам. Паэтычным увасабленнем такіх поглядаў сталі “Гімны Начы”. Яшчэ адзін значны твор Наваліса – няскончаны раман “Генрых фон Офтэрдзінген” (Heinrich von Ofterdingen, 1800, выд. 1802), галоўны герой якога шукае “блакітную кветку”, што яму прыснілася. У гэтым рамане, а таксама ў фрагменце “Маналог” (Monolog, 1798) выяўленая новая канцэпцыя мовы. Погляды Наваліса на прыроду паэзіі і мовы значна паўплывалі на французскіх сімвалістаў і паэзію ХХ ст.

Творчасць Наваліса ўлучае таксама няскончаны філасофскі раман “Вучні ў Саісе” (Die Lehrlinge zu Sais, 1798, выд. 1802), зборнік рэлігійных вершаў “Духоўныя песні” (Geistliche Lieder, выд. 1802), а таксама тэарэтычныя працы па паэтыцы.

Памёр Наваліс 25 сакавіка 1801 году ў Вайсэнфельсе ад туберкулёзу.

Наваліс стаў для нямецкіх рамантыкаў узорам філосафа-паэта, аднак яго творчасць асуджалася “Маладой Германіяй” як рэакцыйная. У канцы ХІХ ст. творы Наваліса прыцягнулі ўвагу сімвалістаў, экспрэсіяністаў і неарамантыкаў. Творчасць Наваліса паўплывала на Ўолтэра Пэйтэра, Германа Гесэ, Міхая Эмінэску, Джорджа Мак-Доналда і многіх іншых. Раман Пенелопы Фітцджэралд “Блакітная кветка” (The Blue Flower) прысвечаны жыццю і творчасці Наваліса, а таксама яго каханню да Сафі фон Кюн.

Чытайце таксама

Мэры Шэлі

Мэры Шэлі

Ангельская пісьменніца, аўтарка славутага "Франкенштэйна"

Карл Фрудэ Тылер

Карл Фрудэ Тылер

Нарвежскі пісьменнік, гісторык, музыка.

Франсуа Рабле

Франсуа Рабле

Французскі пісьменнік-сатырык, заклаў асновы сучаснай еўрапейскай літаратуры

Рышард Капусціньскі

Рышард Капусціньскі

Польскі рэпарцёр, журналіст, празаік, паэт, фатограф, “імператар рэпартажу”

1487