№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Готфрыд Бэн (Gottfried Benn)

1886 - 1956

Готфрыд Бэн
Нямецкі паэт, эсэіст, навеліст, публіцыст, тэарэтык мастацтва. З’яўляючыся доктарам медыцынскіх навук, быў спачатку прыхільнікам, а затым крытыкам Нацыянал-сацыялістычнай рэвалюцыі. Бэн зрабіў вялікі ўплыў на нямецкую літаратуру да- і паслянацысцкага перыяду. Лаўрэат прэміі Георга Бюхнера.

Готфрыд Бэн нарадзіўся 2 траўня 1886 году ў Путліцы ў сям’і лютэранскага пастара. Перш чым паступіць на тэалагічны факультэт Марбургскага ўніверсітэта і ў берлінскую Вайскова-медыцынскую акадэмію, ён вучыўся ў Зэліне і Франкфурце-на-Одэры.

Бэн атрымаў вядомасць паэта-экспрэсіяніста яшчэ да Першай сусветнай вайны, выдаўшы невялікі зборнік вершаў “Морг” (Morgue und andere Gedichte, 1912), дзе выкарыстаў вобразы, звязаныя з гніеннем трупаў, за што падвяргаўся нападкам з боку маралістаў.

У войска Бэн быў залічаны ў 1914 годзе, служыў кароткі час на бельгійскім фронце ваенным доктарам. Пасля вайны яго вершы былі ўключаныя ў легендарную экспрэсіянісцкую анталогію “Прыцемкі чалавецтва” (Menschheitsdämmerung, 1919).

Бэн варожа ставіўся да Веймарскай Рэспублікі, ігнараваў марксізм і амерыканізм. Нядоўгі час ён сімпатызаваў нацыянал-сацыялізму, лічачы яго адзінай надзеяй на выратаванне чалавецтва, аднак неўзабаве прызнаў абсурднасць ідэі і пачаў пісаць у нямецкія газеты антынацысцкія артыкулы, за што ягоныя творы былі забаронены да друку.

Бэн быў улучаны ў склад паэтычнай секцыі прускай Акадэміі ў 1932 годзе і прызначаны яе кіраўніком ў лютым 1933-га. Аднак ён не апраўдаў чаканняў нацыянал-сацыялістаў, за што быў выключаны з яе ў чэрвені таго ж году. Ашаломлены “Ноччу доўгіх нажоў”, Бэн адразу ж адмовіўся ад нацысцкай ідэалогіі. У траўні 1936 году корпус часопіса «SS Das Schwarze» прызнаў яго экспрэсіянісцкую і эксперыментальную паэзію выраджанай, габрэйскай і гомасэксуальнай. Улетку 1937 году Вольфганг Вільрых, сябра СС, высмеяў Бэна ў сваёй кнізе “Чыстка храмаў мастацтва” (Säuberung DES Kunsttempels); Генрых Гімлер, аднак, зрабіў Вілрыху вымову і падтрымаў Бэна, які з 1933 году меў добрую рэпутацыю (ранняя яго творчасць не мела для Гімлера ніякага значэння). У 1938 годзе Нацыянал-сацыялістычная асацыяцыя аўтараў (Reichsschrifttumskammer) забараніла Бэну пісаць.

Падчас Другой сусветнай вайны Бэна адправілі ў гарнізоны Усходняй Германіі, дзе ён пісаў вершы і эсэ. Пасля вайны саюзнікі забаранілі яго творы праз яго першапачатковую падтрымку Гітлера. Доўгая творчая паўза скончылася ў 1948 годзе, калі Бэн выдаў зборнік “Статычныя вершы” (Statische Gedichte), а на наступны год – сюррэалістычны раман “Пталямеец” (Der Ptolemäer: Berliner Novelle 1947). У 1951 годзе Бэн атрымаў прэмію Георга Бюхнера.

Готфрыд Бэн памёр 7 ліпеня 1956 году ў Заходнім Берліне ад раку касцей. Пахаваны на могілках Вальдфрыдхоф (ням. Waldfriedhof, Лясныя могілкі) у Далеме.

Чытайце таксама

Фрэнк О’Хара

Фрэнк О’Хара

Амерыканскі празаік, паэт і мастацкі крытык.

Гейр Гуліксэн

Гейр Гуліксэн

Нарвежскі паэт, раманіст, эсэіст, драматург, дзіцячы пісьменнік, выдавец.

Вацлаў Граб’е

Вацлаў Граб’е

Чэшскі паэт, адзін з галоўных прадастаўнікоў біт-пакалення ў Чэхаславакіі

Ціт Макцый Плаўт

Ціт Макцый Плаўт

Значных рымскіх камедыёграфаў, першы рымскі аўтар, ад якога захаваліся цэлыя творы

1180