№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Змест


Алок Вайд-Мэнан Вулічны гвалт Вершы Фрэнк О’Хара Трымаю воблака ў абдымках Вершы Пэт Паркер Так прагну з табой кахацца і словы замест гэтага пішу Вершы Ўолт Ўітмэн Як Адам на золку ўранні Вершы Эмі Лоўэл Калі б я здолела злавіць зялёны ліхтар светляка Вершы Сара ТысдэйлЭрына Верш Алфрэд Эдвард Хаўсмэн Больш не пытай: баюся, не змаўчу Вершы Гедрэ Казлаўскайтэ Размаўляць на забытых мовах Вершы Івар Сільдпачуццё што нешта не так Вершы Сімона дэ БавуарДругі пол Фрагмент кнігі Жан Както Белая кніга
Іда Ліндэ Мама забойцы Урывак з рамана Жорж Экгаўт Татуіроўка Апавяданне Уладзіслаў Гарбацкі Апошні ўраніст Эсэ
Крысціна Бандурына Something Special Вершы Карэкцыя перспектывы Апавяданне Надзя Гусакоўская не вставать рано утром, чтоб не упасть Вершы Уладзіслаў Гарбацкі Прыдарожныя макі Апавяданне Каровы ды мужыкі Апавяданне Дар’я Трайдэн Нямая Апавяданне Вампірызм Апавяданне Хвароба Апавяданне Дзмітрый Ермаловіч-Дашчынскі Небесный сеанс прерывается Вершы
“Вось так я пішу” Рэпрэзентацыя негетэранарматыўнай сэксуальнасці ў літаратуры Матэрыялы круглага стала
Вольга Гапеева Гульня ў гендар, або Чаму качкі размаўляюць на лавандавай мове Эсэ Альгерд Бахарэвіч “Зразумейце маю адзіноту”: “Дзёньнік” Вітальда Гамбровіча як досьлед уласнае сэксуальнасьці Эсэ Дар’я Трайдэн Бог і мілыя хлопчыкі: рэлігія і гомаэротыка ў творах Герарда Рэвэ Эсэ Кацярына Маціеўская Эфект Пігмаліёна Эсэ Ганна Янкута Гісторыя аднаго сына Эсэ Справа Роджэра Кейсмента Эсэ Літаратурнае жыццё бостанскага шлюбу Эсэ Уладзіслаў Гарбацкі Як беларусы ў 1928 годзе гей-шлюбам палохалі Эсэ Апошні enfant terrible ХХ стагодзьдзя Эсэ Жанчына, што кахала мужчынаў, якія кахалі мужчынаў Эсэ Уладзімір Валодзін Уголовное преследование гомосексуалов в СССР (1946-1991): цифры и дискурсы

У гэты дзень, 5 лютага

  • 1679

    Памёр Ёст ван дэн Вондэл (нід. Joost van den Vondel, нар. 17 лістапада 1587), нідэрландскі паэт і драматург, найярчэйшы прадстаўнік “залатога веку” нідэрландскай літаратуры. Ведаў шмат сучасных і старажытных моваў, грэцкую вывучыў і пачаў з яе перакладаць у 60 гадоў. Галоўны твор Вондэла – драматычная трылогія “Люцыфер” (Lucifer, 1654), “Адам у выгнанні, альбо Трагедыя трагедый” (Adam in ballingschap of Alter treurspelen treurspel, 1664), “Ной, альбо Пагібель першага свету” (Noah of Ondergang der eerste wereld, 1667). У даследчыкаў няма сумневаў, што без “Люцыфера” Вондэла не было б мілтанаўскага “Страчанага раю”, які, дарэчы, пачынаецца з таго самага моманту, на якім заканчваецца “Люцыфер”. На рускую мову трылогію Вондэла пераклаў Я. Віткоўскі.

  • 1804

    Нарадзіўся Юхан Людвіг Рунэберг (шведск. Johan Ludvig Runeberg, памёр 6 траўня 1877), фінскі шведскамоўны паэт. З ягоных твораў найбольш вядомы эпічны цыкл “Аповеды прапаршчыка Столя” (Fänrik Ståhls sägner), адзін з вершаў якога, пад назвай “Наша зямля” (шведск. Vårt land, фінск. Maamme), у фінскім перакладзе зрабіўся гімнам Фінляндыі. Жонка Рунэберга Фрэдрыка таксама была пісьменніцай, яе гістарычныя раманы былі аднымі з першых узораў гэтага жанру ў фінскай літаратуры. Апошнія 13 гадоў жыцця Рунэберг быў паралізаваны і не мог займацца літаратурнай творчасцю. Рунэберг перакладаў на шведскую Пушкіна, Жукоўскага, украінскія і сербскія песні. На беларускую мову верш Рунэберга “Паво” пераклаў Максім Багдановіч. Дзень нараджэння паэта (5 лютага) адзначаецца ў Фінляндыі як Дзень Рунэберга.

  • 1848

    Нарадзіўся Жарыс-Карл Гюісманс (фр. Joris-Karl Huysmans, памёр 12 траўня 1907), французскі пісьменнік і мастацкі крытык, першы прэзідэнт Ганкураўскай акадэміі (з 1900). Усё жыццё праслужыў чыноўнікам у Міністэрстве ўнутраных справаў. У 1870-х – 1880-х гадах пісаў у рэчышчы натуралістычнай школы (раманы “Марта” (1876), “Сёстры Ватар” (1879) і інш.). Напісаны ў 1884 годзе раман Гюісманса “Наадварот” (À rebours) лічыцца маніфестам еўрапейскага дэкадансу ХІХ стагоддзя. У Беларусі па творчай эвалюцыі Гюісманса абараніў кандыдацкую дысертацыю Мікола Шакель.

  • 1881

    Памёр Томас Карлайл (англ. Thomas Carlyle, нар. 4 снежня 1795), брытанскі пісьменнік, гісторык і філосаф шатландскага паходжання, аўтар шматтомных твораў “Французская рэвалюцыя” (1837), “Героі, ушанаванне герояў і іх роля ў гісторыі” (1841), “Гісторыя жыцця Фрыдрыха ІІ Прускага” (1858—1865). Вядомы як адзін з бліскучых стылістаў віктарыянскай эпохі.

  • 1914

    Нарадзіўся Ўільям Бэроўз (анг. William Seward Burroughs, памёр 2 жніўня 1997), амерыканскі пісьменнік, адзін з галоўных прадстаўнікоў пакалення бітнікаў. Пасля заканчэння Гарварда Бэроўз у 1937 годзе скіраваўся ў Вену, дзе неўзабаве фіктыўна ажаніўся з габрэйкай Ільзай Клапер, ратуючы яе ад нацыстаў. 6 верасня 1951 году адбываецца падзея, якая вызначыла пісьменніцкі лёс Бэроўза: гуляючыся ў “Вільгельма Тэля”, ён, п’яны, смяротна параніў сваю жонку Джоан Волмер. Большасць сваіх твораў Бэроўз напісаў “метадам нарэзак”, трансфармуючы тэхніку пісьма, прапанаваную дадаістамі ў 1920-х гг.: ва ўсіх падарожжах пісьменнік не расставаўся з сшыткам, раскрэсленым на тры калонкі, у першую з якіх ён запісваў факты пра тое, што адбываецца навокал, урыўкі пачутых фразаў, у другую – уласныя ўражанні, думкі і ўспаміны, у трэцюю – цытаты. З гэтых запісаў і паўставала кніга, толькі, у адрозненне ад дадаістаў, Бэроўз вельмі старанна кампанаваў кавалкі і рэдагаваў тэкст. Бэроўз – аўтар раманаў “Джанкі” (Junkie, 1953), “Підар” (Queer, 1951–1953, надрукаваны 1985), “Голы сняданак” (The Naked Lunch, 1959), “Мяккая машына” (The Soft Machine, 1961), “Размова мёртвых пальцаў” (Dead Fingers Talk, 1963), “Шалёныя хлопчыкі” (Wild Boys, 1971), “Порт святых” (Port of Saints, 1971), “Прастора мёртвых дарог” (The Place of Dead Roads, 1983), “Кот унутры” (The Cat Inside, 1986) і інш.

  • 1972

    Памерла Марыяна Мур (анг. Marianne Moore, нар. 15 лістапада 1887), амерыканская паэтка, адна з асноўных прадстаўніц амерыканскага рамантызму, лаўрэатка шэрагу прэміяў (улучаючы Пулітцэраўскую ў 1951 і National Book Award). Т. С. Эліят называў творчасць Мур “часцінкай таго вельмі рэдкага рэчыва, якое называецца неэфемернай сучаснай паэзіяй). У 1955 годзе супрацоўнічала з “Фордам”, прыдумляючы назвы для новых мадэляў аўтамабіляў.

  • 2001

    Памёр Масей Сяднёў (нар. 19 жніўня 1913), беларускі паэт і перакладчык. Вучыўся ў Мсціслаўскім тэхнікуме, якога не скончыў праз арышт 24 кастрычніка 1936. Пасля суду высланы на Калыму, адкуль быў прывезены ў чэрвені 1941 на перагляд справы і неўзабаве адпушчаны канвоем праз набліжэнне нямецкага войска. У 1943 годзе з’ехаў у Беласток, праз год – у Берлін, з 1950 году жыў у ЗША. Аўтар раманаў “Раман Корзюк” (1985), “І той дзень надышоў” (1987), зборніка вершаў “Патушаныя зоры” (1992), кнігі ўспамінаў “Масеева кніга” (2007). Перакладаў Гёльдэрліна, Гётэ, Рыльке.