№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Катры Вала

Забітая зямля

Вершы

Пераклад з фінскай Якуб Лапатка

Апошні вечар красавіка

(Huhtikuun viimeinen ilta)


Ціхі вечар.
Замоўклі, не плачуць стрэхі
і хаваецца сонца за небакраем.
У сінім, нямотным сутонні
плавае наваколле.

Са смалістай духмені
цёмнага лесу
маладзік усплывае,
як вялізная, здзіўленая кветка,
залатая і свежая,
зіхцее на сінім небе.
Усё серабрыцца змярцвелае.
Дзе ж вы затрымаліся, песні,
у якіх звініць п’янючая радасць вясенніх
ручаін і звонкая туга птушынага выраю?
Дзе ж вы затрымаліся, тыя часіны,
калі пунсавее зялёнай крывёю
маладая трава?



На грудзях зямлі

(Maan povella)


Якая ж асалода – прыпасці да тваіх грудзей, зямля,
маладым, аголеным целам
і вуснамі піць тваё зялёнае хараство!
Выглядае аднекуль пяшчотны і востры парастак пралескі,
нібы сіняе здзіўленае вока.

Люблю цябе, зямля!
Счарнелую, папялістую і зялёную,
у квецені і спусцелую,
люблю цябе, зямля!
Я прыпадаю да тваіх грудзей, як да зялёнага алтара,
і чароўны водар з яго
працінае і поўніць празрыстае лёгкае цела –
маю ахвяру жыццю.

Зрабі мяне сваёю падобай, зямля,
заўжды маладой,
заўжды паўнароднай
у бясконцым дзівосным экстазе!
Калі надыйдзе час
і вочы мае прыгаснуць,
а халоднае сэрца знямее,
хай загучыць твой чароўны голас,
твой дзікі неўтаймавальны покліч
працячэ праз мяне
залатым іскрыстым патокам
і абудзіць ува мне радасны свет,
малады, квітнеючы і прамяністы.



Зямля ў квецені

(Kukkiva maa)


Зямля ўспенілася сіне-чырвонымі гронкамі бэзу,
белым інеем кветак рабіны,
сузор'ямі чырвоных смалянак.
Сінія, жоўтыя, белыя кветкі
на лугах, нібы хвалі шалёнага мора.
А водар!
Духмяней святога цім'яну!

Жыць, жыць, жыць!
Пражыць агніста й палка святую хвіліну жыцця,
калі палаюць разгорнутыя пялёсткі,
жыць, нібыта чароўная кветка,
марыць аб сонечнай духмені
і п'яніцца пахамі жыцця!

Што з таго, што падступіцца смерць!
Што з таго, што стракатае дзіва завяне
й сатлее на доле!
Затое было квіценне!
Сонца свяціла,
вялізнае неба й гарачая любоў
зазіралі ў сэрца кветак,
у трапяткое ўлонне жыцця!



Казка

(Satu)


Жыла на свеце князёўна,
пяшчотная, як пралеска.
Жыццё не пачула яе,
бо ціхім быў яе голас.

Тады князёўна дастала з грудзей сваё сэрца
і загаварыла з ім.
А сэрца палала, нібыта келіх,
поўны чырвоных рубінаў.

Князёўна памерла,
не пражыўшы і дня.
А сэрца яе лятала, нібы паходня
над цёмнай пустэльняй,
напаткала жыццё
і ў ягоных жорсткіх руках
рассыпалася на чырвоныя кроплі.



Таіцянская серэнада

(Tahitilainen serenaadi)


На белым пяску праляглі сляды тваіх ног,
прыгожых, як маленькія ракавіны,
а з вянка за табою асыпаліся кветкі.

Здаля на цябе ўвесь дзень я глядзела.
Твой смех іскрыстым дажджом
ліўся на галаву мне,
а рукі твае, нібы спрытныя чорныя птахі,
пяшчотна спляталі вянкі.

Любы, ты прытаміўся
ад сваіх песень і смеху,
ад ціхай паўдзённай спякоты,
але дазволь мне глядзець
на цені тваіх веяў.

Мора да берага туліцца,
а месяц яго пакрыў пацалункамі.
Каб і ты, мой каханы, стаў морам,
а я – той шчаслівай поўняй.



Чырвоны месяц

(Punainen kuu)


О, месяц, які ты барвовы!
Дзе ты быў, што рабіў?
Ты павольна ўсплываеш над лесам
і на твары тваім чароўнае ахмяленне.

Ты, напэўна, плывеш з далёкай краіны,
дзе весяляцца дзівосныя людзі,
дзе паветра напоена п'янючым водарам
пладоў і смехам.
У святле тваім цёмнаскурыя водбліскі
і трымценне вялізных пялёсткаў!
І ты весяліўся з усімі,
паспытаў цудоўных пальмавых вінаў,
а маладыя дзяўчаты смяяліся
і акраплялі твой твар чырвоным сокам пладоў
і кветак!
Табе ўсё мярэсцяцца ласкавыя цёмныя пальцы
і гарачыя кроплі між імі!

Раней такі халодны і ціхі,
ты зараз свецішся барваю,
духмянішся дзіўнай трывогай
і на твары тваім чароўнае ахмяленне.


Пераклад з фінскай – Якуб Лапатка




Пераклад зроблены з выдання:
Katri Vala. Kootut runot. – Porvoo–Helsinki–Juva. – WSOY 1977, 598 s.

Вершы “Накцюрн”, “Жоўты накцюрн”, “Вечар у далёкім садзе”, “Сэрца”, “Асенні вечар”, “Белае сэрца”, “Апошні маладзік”, “Зорны палёт”, “Птушыная казка”, “Шчаслівае імгненне”, “Жыццё” ўпершыню – у штогодніку “Год беларускі – 2002”.

Вершы “Паток”, “Чара”, “Летнім днём”, “Начное неба”, “Коннік”, Мая хаціна” ўпершыню – у альманаху “Далягляды”, 1988.


Тэкст цалкам можна спампаваць па спасылках ніжэй

Vala_vershy.pdf Vala_vershy.doc

Пераклад з фінскай – Якуб Лапатка © 2010

Чытайце таксама

Эльфрыдэ Елінэк

Эльфрыдэ Елінэк

Аўстрыйская пісьменніца, паэтка, эсэістка, драматург, літаратурны крытык. Лаўрэатка Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2004).

Фэрнанду Пэсоа

Фэрнанду Пэсоа

Cамы знакаміты партугальскі паэт XX стагоддзя

Айн Рэнд

Айн Рэнд

Амерыканская пісьменніца і філосаф, стваральніца філасофскага кірунку "аб'ектывізм"

Тадэвуш Бароўскі

Тадэвуш Бароўскі

Польскі паэт, адзін з самых уплывовых празаікаў паваеннага часу

2477