Калі вы часта карыстаецеся мінскім метро, то напэўна сустракалі там старэнькую бабулю, заўжды, не зважаючы на пару году, захутаную ў цёплую пуховую хустку. Яна ўважліва слухае, як машыніст абвяшчае прыпынкі і пакідае вагон толькі на “Інстытуце культуры” ці на “Усходзе”. Бабуля зусім не спяшаецца выйсці з метро, а чакае цягніка, які рухаецца ў адваротным кірунку, і сядае ў яго. Калі б вы назіралі за ёй цягам усяго дня, то вырашылі б, што яна проста забаўляецца, вандруючы з канцавога да канцавога прыпынку. І хутчэй за ўсё гэта было б правільнае тлумачэнне, калі б бабулю не звалі Данута Войцехаўна Каліласка.
Некалі даўно яна прыехала ў Мінск, каб наведаць сваю ўнучку Ганулечку. Тая жыла непадалёк ад станцыі “Магілёўская” і звыкла патлумачыла бабулі, як да яе дабрацца.
— Заходзіш у метро, бабуль, потым перасаджваешся на другую лінію і едзеш наўпрост да “Магілёўскай”.
— А як зразумець, што трэба перасаджвацца?
— Вой, ба, ну табе там скажуць. Гэта проста.
А хто скажа? Пра гэта Ганулечка нічога не сказала сваёй бабулі.
Першы дзень у Мінску Данута Войцехаўна змагла б запомніць назаўжды, калі б здолела зразумець, калі ён скончыўся. Вось зайшла яна ў метро. Асцярожна спусцілася па прыступках да станцыі і прыслухалася. А не чутна нічога добрага. Толькі гудзе штосьці падазрона, нібыта нешта страшнае мусіць здарыцца. Зірнула спалоханая бабуля ў чорны тунэль, і падалося ёй, што цемра ўзіраецца ў яе. Цьмяны страх спарадзіў табун мурашак, якія прабеглі па спіне і зніклі недзе ў пятках. Тым часам гудзенне хутка нарастала, рабілася ўсё мацнейшым. Вось ужо пацягнула з дзіры магільным холадам, а праз імгненне з цемры з грукатам выскачыў цягнік. Дзверы адчыніліся проста перад збянтэжанай бабуляй — як загіпнатызаваная, увайшла яна ў вагон. Села і сядзіць ні жывая ні мёртвая. Ужо і думаць забылася пра тое, што хтосьці скажа ёй, дзе трэба перасаджвацца. А гэты хтосьці і кажа:
— Асцярожна, дзверы зачыняюцца. Наступны прыпынак — “Iнстытут культуры”.
Хутка набіраючы ход, цягнік накіраваўся проста ў апраметную. За вокнамі Дануце Войцехаўне мроіліся чорныя шкілеты. А побач з ёй сядзелі людзі, як ёй падавалася, вырачаныя на смерць. Яны глядзелі перад сабой невідушчымі вачыма, і бабуля Каліласка зразумела, што гэта канец. Больш не ўбачыць яна белага свету, унучку Ганулечку, сталічнага горада Мінска. За хвіліну згадала бабуля ўсё сваё жыццё, у думках развіталася яна з роднымі і блізкімі і ўжо збіралася было адысці ў лепшы свет, як раптам цягнік спыніўся, і прыемны бабулінаму вуху пажылы голас паведаміў:
— Канцавая станцыя “Iнстытут культуры”. Поезд далей не ідзе. Калі ласка, пакіньце вагоны.
Ну, Данута Войцехаўна і выйшла. “Відаць, тут трэба перасаджвацца”, — падумала яна, і адразу ж з другога тунэля вылецеў сіні састаў. Як ні баялася бабуля, але іншага спосабу дабрацца да “Магілёўскай” не існавала. Вось і вымушаная яна была перасіліць свой страх і зноў сесці ў цягнік. Разважаючы пра жыццё і смерць, даехала Каліласка да “Усходу”, дзе ёй яшчэ раз сказалі, што трэба пакінуць вагоны. “Не, відаць, тут перасаджвацца”, — вырашыла бабуля. Перасела. Ехала. Баялася. Пакідала вагоны. Зноў перасаджвалася. “Відаць, тут?” — думала. Глядзела ў пустыя і абыякавыя вочы пасажыраў. Разглядала рэкламу і перасаджвалася. Спачувала сіротам і дапамагала пабудове храма. Слухала голас звыш і...
Дагэтуль ездзіць бабуля Каліласка і ўсё спадзяецца, што голас скажа:
— Канцавая станцыя “Магiлёўская”. Поезд далей не ідзе. Данута Войцехаўна Калiласка, пакіньце вагоны.
© Павел Антипов, 2011
