Эндру Лэнг
(Andrew Lang)
Мне з вершамі — адны пакуты,
Бо рыфмы блытаюць хады.
Ад слова “снежань” штомінуты
Мне сэрца скоўваюць ільды.
Дарэчы, “сэрца”: ад бяды
Хоць “скерца” — нейкі паратунак,
Ды ёсць нагода для нуды:
Дзе рыфму ўзяць на “пацалунак”?
Я словам “горад” быццам скуты,
З ім б’юся доўгія гады,
Але хоць выпі ты цыкуты —
Не ўнікнеш гэтае брыды!
За слова “водар” я заўжды
Гатовы нават на рабунак
І даліваю ў верш вады...
Дзе рыфму ўзяць на “пацалунак”?
Сціскаюць словы, быццам спруты...
“Лятунак”! А далей куды?
“Ласунак”, “трунак” — лёс мой люты:
Не знойдзеш рыфм без барады!
Круціўся я на ўсе лады
І “струны” даскланяў да “струнак”.
Так і памру я малады:
Дзе рыфму ўзяць на “пацалунак”?
Хай будзе гэты стогн пачуты,
О Фэб, спашлі нам падарунак,
І раскажы — здымі з нас путы, —
Дзе рыфму ўзяць на “пацалунак”.
пераклад з ангельскай — Ганна Янкута
Лаянэл Джонсан
(Lionel Johnson)
Оскару, будзь блаславёны!
Ты, о сябра мой натхнёны,
Кнігу мне ўручыў сваю —
І лацінай апантана
І цябе, і Дарыяна
Я, удзячны, апяю.
Старасць ён красой адужаў,
Ззяў, прыўкрасны, ружай з ружаў,
Толькі смерць ён не скарыў.
Ecce Homo, Богу роўны!
Хай бы нейкі дух паноўны
Гэткі лёс мне падарыў.
Сквапны, прагне ён кахання,
Кветкі рве ўначы і ўранні —
Д’ябальская прыгажосць!
Трапяць душы на нажыву —
Прыгажэе твар ілжывы,
Маладзее ўсім на злосць.
Сын Гаморы і Садома,
З кожным дэманам знаёмы
І з крывёю на руках...
Лёс яго — і ў апраметнай
Быць асобаю адметнай,
Вечна слаўнай у вяках.
пераклад з лацінскай — Ганна Янкута
Тэадор дэ Банвіль
(Théodore de Banville)
Чародка трусікаў-гарэз
На пералеску топча кветкі.
Ім пачастункі дорыць лес,
Як дораць нам віно палеткі.
Тут — шаракі і белякі,
Што так і не прыдбалі норкі,
Чаборам пахнуць іх бакі,
Яны ж вядуць свае гаворкі:
“Мы — трусікі, і не на ты
З пісьмом трусіная парода,
Мы носім вушы і хвасты,
І, гледзячы кудысьці ў даль,
Пяем, майстры эпіталамаў,
І не завабіць нас Стэндаль
Да нейкіх састарэлых дамаў.
Жывем у нетрах мы лясных
І Дастаеўскіх не чытаем,
А што да псіхалогій — іх
Мы адмаўляем цэлым гаем.
Мы поўсць мяняем на зіму,
І ў нас паўсюль свае парадкі:
Нататнікаў няма, таму
У іх не пішам мы нататкі.
Нам не патрэбны іхны Кант,
Бо ён назола, несумненна,
Ды ёсць і лепшы варыянт —
Жывыя байкі Лафантэна.
Але і іх для нас зашмат:
Найболей цэнім мы маўчанне,
Калі папросіць нейкі хват
Аспрэчыць новае выданне.
Старое загартоўкі раць,
Мы верныя сцягам Алены,
Але не зможам прыгадаць
Хоць нешта з гімнаў Мітылены.
Мы простай песняй бавім час,
І ёй туруюць медуніцы.
Эстэцтва ж — гэта не пра нас,
Хай ім займаюцца лісіцы.
Мы не смяемся з васількоў,
Травы і воблака ў блакіце,
А пры канцы сваіх радкоў
Мы ставім рыфмы, уявіце!
І Шапэнгаўэру на злосць,
Што ў нейкія нас цягне нетры,
Мы лічым, што прыемнасць ёсць
І ў цеплыні, і ў свежым ветры.
Няхай струменяць фіміям
Хваіны, нас накрыўшы ценем.
Мы — трусікі, і добра нам
На ўзлеску весці лік імгненням”.
пераклад з французскай — Ганна Янкута
Остын Добсан
(Austin Dobson)
Мой сябра! Маю я нагоду
Вам прысвяціць рандо ці оду
Ці скласці верш на новы лад
У духу стансаў ці балад.
Але скажу я “не” грымасам —
Натхнюся лепей “Гудыбрасам”:
Джон Гей пісаў так — і таму
Яго за ўзор сабе вазьму.
Я знаю: тут мы з вамі ў згодзе
І любім гэтае стагоддзе —
Яго раскошу, палітэс,
Паэтаў кепскіх, доўгі “эс”,
Капрызы, крыналіны, карты,
Свавольствы, выдумкі і жарты.
Быў вольны люд яшчэ тады
Ад крытыканскае арды,
Але на рынках дралі горлы
Тады і Тонсаны, і Кёрлы,
Засады ладзячы штодня
На аўтара — як на ягня.
На Порыдж-Айлэндзе абедаў
Дзік Сэвідж — і далей ад бедаў
З сумнеўнай хеўраю ішоў
У Ковент Гардэн, як дамоў.
Бясконца ладзіліся балі,
Бязмэтна й лёгка дні міналі:
Аўрора ўжо будзіла свет,
А ў дамы — віст ці менуэт,
Яе сэр Джон вяртаўся ўранку,
Прабаляваўшы ноч за шклянкай,
А Бэці ў вычварнай парчы
На баль спяшалася ўначы
І там шпацыравала горда,
Каб спакусіць сабе мілорда,
Там Фут дасціпнічаў за двух,
Там Чарлі Чэрчыль — добры зух,
Там Гарык ззяў — ён сёння Рычард,
Пасля — Макбэт (з ім місіс Прычард),
Куцоні паддала б агню —
Ды пералік свой я спыню,
Каб не разросся ён без меры
Да спісу караблёў Гамэра.
Вось кніга вам — яе герой
Дакладна век люструе свой,
Яго залётнікаў і фатаў,
Яго п’янюг, арыстакратаў,
Багатых дам, галодных слуг,
Лянотнікаў, дурных таўстух,
Яго скандалы, ашуканцаў,
Падвязкі, турмы і шатландцаў,
Хваробы, шкурны інтарэс
І quicquid agunt homines,
І — поўнай каб была карціна —
Furens quid possit foemina.
Ў яго люстэрку кожны клас
Сябе пабачыць без прыкрас,
Бо хібаў выявіў нямала
Ён, верны духу Ювенала.
Аднак жа лёс яго цяжкі,
Бо кніга — плён мае рукі.
пераклад з ангельскай — Ганна Янкута
Каментар
Да верша Остына Добсана
Ўільям Хогарт (1697—1764) — ангельскі мастак, заснавальнік нацыянальнай школы жывапісу.
“Гудыбрас” (Hudibras) — іроікамічная паэма Сэмюэла Батлера (1613—1680). Напісаная тым жа памерам, што і “Сяброўская эпістала...”
Джон Гей (1685—1732) — ангельскі паэт і драматург, найбольш вядомы дзякуючы сваёй “Оперы жабракоў”. Аўтар шэрагу іроікамічных паэмаў.
Доўгі “с” — спецыяльны знак для літары “s” — “ſ”. Ставіўся, калі “s” была ў пачатку ці сярэдзіне слова: “ſinfulneſs”. У Брытаніі і ЗША скасаваны паміж 1795 і 1810 гадамі.
Джэйкаб Тонсан (1655/56—1736) — ангельскі выдавец XVIII ст., выдаваў Джона Драйдэна і Джона Мілтана, валодаў таксама аўтарскімі правамі на п’есы Шэкспіра.
Эдмунд Кёрл (1675—1747) — ангельскі выдавец, чыё імя зрабілася агульнавядомым праз нападкі на яго Аляксандра Поўпа.
Рычард Сэвідж (1698—1743) — ангельскі паэт, знакаміты хутчэй сваёй гісторыяй жыцця (ён быў незаконным сынам графіні Маклсфілд і лорда Рыверса, і маці не хацела прызнаваць яго).
Сэмюэл Фут (1720—1777) — ангельскі драматург і актор.
Чарлз Чэрчыль (1731—1764) — ангельскі паэт і сатырык, аўтар сатыры Posciad, прысвечанай тэатру і самым знакамітым акторскім няўдачам. Дарэчы, найвялікшым акторам там называецца Гарык, а місіс Прычард ухваляецца разам з некаторымі іншымі акторкамі. Хогарт намаляваў карыкатуру Чэрчыля ў адказ на “Эпісталу Ўільяму Хогарту” (1763), якую Гарык назваў ганебнай і варварскай.
Франчэска Куцоні (1696—1778) — італьянская оперная спявачка (сапрана) эпохі барока.
І quicquid agunt homines... — “што б людзі ні рабілі” (лац.). Цытата ўзятая з “Сатыраў” Ювенала (кніга 1, 1).
Furens quid possit foemina... — “на што жанчына гатовая ў шаленстве” (лац.). Фраза ўзятая з “Энеіды” Вергілія (V, 6). Эней думаў пра тое, на што жанчына гатовая ў шаленстве, пасля таго, як Дыдона скончыла жыццё самагубствам на вогнішчы.
