№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Говард Філіпс Лаўкрафт

Істота ў святле поўні (The Thing in the Moonlight)

Апавяданне

Пераклад з ангельскай Уладзіслава Гурыновіч
Апавяданне было створанае на аснове ліста Говарда Філіпса Лаўкрафта, у якім ён апісвае адну са сваіх мрояў. Джэк Чапмэн Міске дадаў толькі некалькі радкоў у пачатку і ў канцы апавядання. Ліст быў напісаны 24 лістапада 1927 году, апавяданне выйшла ў 1941 годзе ў часопісе Bizarre.
 
Морган — чалавек малапісьменны, нават размаўляе не надта складна. Таму мне здаецца сапраўдным цудам апавяданне, якое ён напісаў аднойчы, хаця ўсе астатнія толькі пасмяяліся з яго.
 
Ён быў адзін у вечар, калі ўсё гэта адбылося. Раптоўна адчуўшы нейкі неадольны імпульс, ён схапіў аловак і напісаў наступнае:
 
“Маё імя Говард Філіпс. Я жыву на Коледж-стрыт, 66, горад Провідэнс, штат Род-Айлэнд. 24 лістапада 1927 году — я не ўяўляю, які год цяпер, — я заснуў і з тых часоў мрою, не ў стане абудзіцца.
 
Мая мроя пачалася на волкім, парослым трыснягом балоце, распасцёртым пад шэрым восеньскім небам. На поўначы ўздымаўся ўцёс з замшэлымі вышчарбленымі схіламі. Адчуваючы хваравітую цікаўнасць, я пачаў падымацца на ўцёс уздоўж глыбокай расколіны, якая рассякала яго надвое. Каменныя сцены расколіны паабапал вузкай сцяжыны былі спярэшчаныя мноствам жудасных нор, прасвідраваных у тоўшчы ўцёса.
 
Сям-там над сцяжынай грувасціліся абломкі камянёў, якія ўпалі з краёў расколіны. Яны навісалі, быццам аркі, а пад імі панавала апраметная цемра, не дазваляючы мне разгледзець норы ў сценах, якія, несумненна, там былі. Праходзячы пад адной з такіх арак, я раптам адчуў задушлівы страх, нібыта штосьці прывіднае і бесцялеснае глядзела на мяне з безданяў, напаўняючы жахам маю душу, але тут было занадта цёмна, каб я мог выявіць крыніцу неспакою.
 
Калі я выйшаў на пляскатую вяршыню ўцёса, сонца ўжо зайшло, і перада мною прасцерлася безжыццёвая пустка сярод замшэлых скалаў, азораных бледным святлом поўні. Агледзеўшыся, я не ўбачыў наўкол ніводнай жывой істоты, але заўважыў нейкае дзіўнае варушэнне далёка ўнізе, сярод шапатлівага чароту над згубнай дрыгвой, дзе я быў зусім нядаўна.
 
Прайшоўшы крыху, я ўбачыў іржавыя трамвайныя рэйкі і з’едзеныя чарвякамі слупы, на якіх віселі слаба нацягнутыя правады. Ідучы ўздоўж трамвайнай лініі, я неўзабаве натрапіў на трамвай пад нумарам 1852 — звычайны трамвай з двума вагонамі, якія выпускалі з 1900 па 1910 год. Трамвай выглядаў занядбаным, але відавочна гатовым да адпраўлення, бо быў далучаны да правадоў, пнеўматычны тормаз уключаны, а падлога вагонаў злёгку дрыжала. Увайшоўшы ў неасветлены вагон, я паспрабаваў знайсці выключальнік, каб запаліць святло, але дарэмна. Між тым адсутнасць кантрольнага рычага ў кабіне кіроўцы ўказвала на тое, што той адлучыўся зусім ненадоўга. Тады я ўладкаваўся на адным з сядзенняў у вагоне. Неўзабаве я пачуў, як штосьці зашамацела ў рэдкай траве дзесьці злева, і ўбачыў дзве мужчынскія постаці, цьмяныя і невыразныя ў святле поўні. На іх былі фуражкі трамвайнай кампаніі, таму я не сумняваўся, што гэта кандуктар і кіроўца. Раптоўна адзін з іх гучна ўцягнуў носам паветра, быццам прынюхваючыся, а потым узняў твар да неба і завыў на поўню. Другі ўпаў на карачкі і пабег да вагона.
 
Я ўскочыў і, як апантаны, кінуўся прэч з вагона. Я бег праз бясконцую пустку, пакуль знямога не прымусіла мяне спыніцца. Я пабег не таму, што кандуктар раптам упаў на карачкі, а таму, што ўбачыў аблічча кіроўцы — белы конус, які звужаўся з аднаго канца, ператвараючыся ў крывава-чырвонае шчупальца...
 
Я ўсведамляў, што гэта ўсяго толькі мроя, але мяне гэта не ўсцешвала.
 
Пасля той жахлівай ночы я няспынна малюся, каб абудзіцца, але не магу прачнуцца.
 
Я зрабіўся часткай гэтага жудаснага сусвету мрояў. У першую ноч я дачакаўся світання і цэлы дзень без мэты блукаў сярод бязлюдных балот. Калі зноў настала ноч, я ўсё яшчэ блукаў, спадзеючыся прачнуцца. Але выйшаўшы з зараснікаў пустазелля, я ўбачыў перад сабою ўсё той жа трамвайны вагон і побач з ім істоту з конусападобным абліччам, якая стаяла ў ззянні поўні і вусцішна выла, узняўшы твар да неба.
 
Гэта доўжыцца бясконца. Штоночы я зноў і зноў трапляю ў гэтае жахлівае месца. Я спрабую прымусіць сябе не рухацца, але калі надыходзіць ноч, невядомая сіла цягне мяне наперад, і я крочу, як самнамбула, пакуль не апынуся твар да твару з істотай, якая вые пад бледнай поўняй, і тады я бягу прэч, як апантаны.
 
Бог мой, калі я прачнуся?!”
 
Усё гэта напісаў Морган. Я мог бы наведаць дом нумар 66 на Коледж-стрыт у горадзе Провідэнс, але баюся таго, што магу там убачыць.
Пераклад з ангельскай – Уладзіслава Гурыновіч © 2014

Чытайце таксама

Цыпрыян Каміль Норвід

Цыпрыян Каміль Норвід

Польскі паэт, драматург, празаік, жывапісец, эсэіст, скульптар і філосаф.

Георг Гайм

Георг Гайм

Нямецкі паэт, празаік, драматург, ключавая постаць ранняга экспрэсіянізму

Міхал Андрасюк

Міхал Андрасюк

Беларуска- і польскамоўны пісьменнік, журналіст, дзеяч беларускай меншасці ў Польшчы

Эн Сэкстан

Эн Сэкстан

Амерыканская паэтка, уладальніца Пулітцэраўскай прэміі.

951