№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Аляксандр Ельскі

Аляксандр Ельскі
Беларускі гісторык, краязнаўца, публіцыст, адзін з першых гісторыкаў беларускай літаратуры і збіральнікаў беларускіх рукапісаў. Нарадзіўся 16 чэрвеня 1834 у маёнтку Замосце каля в. Дудзічы, Ігуменскага павета. Яго бацька Караль Станіслававіч, уладальнік маёнткаў Дудзічы і Замосце, быў скрыпачом-аматарам, атрымаў у свой час прафесійную падрыхтоўку ў вядомых музыкаў Кіфелінга і Дашчынскага, напісаў некалькі твораў для скрыпкі, у тым ліку і “Паланэз 1837 году”, ажаніўся са сваёй гувернанткай Людвікай Штайбух. Пачатковую адукацыю Ельскі атрымаў у гімназіі ў г. Лаздэне (Усходняя Прусія), скончыў Мінскую гімназію (1852). Служыў у расійскім войску, удзельнічаў у Крымскай вайне. Быў міравым суддзём. Пісаць пачаў з маладосці, на беларускай, рускай і польскай мовах. Літаратурна-публіцыстычная дзейнасць Ельскага пачалася з допісаў у газету “Віленскі веснік” прысвечаных пераважна вызваленню сялян ад прыгону. Добра ведаў французскую і нямецкую мовы.

Ельскаму належыць некалькі вершаваных і празаічных твораў на беларускай мове — "Сынок" (1895), "Выбіраймася ўпрочкі" (1896), "Слова аб праклятай гарэлцы і аб жыцці і смерці п'яніцы" (1900). Усе гэтыя творы вытрыманыя ў духу асветніцтва. У творчай спадчыне Ельскага шмат працаў на польскай і рускай мовах, якія прысвечаны пераважна мінуламу Беларусі, яе гісторыі, эканоміцы. Найбольш цікавыя з іх — "Слоўца аб старым Заслаўі", "Пра беларускую гаворку", "Нататкі аб падарожжы па Мінскай губерні", "Слоўца аб матэрыялах, якія служаць для даследавання беларускай гаворкі, этнаграфіі і літаратуры", апошні артыкул з нязначнымі зменамі змешчаны у восьмым томе польскай "Вялікай ілюстраванай энцыклапедыі" (1892). Напісаў звыш 10 тыс. гістарычна-краязнаўчых артыкулаў пра Беларусь для "Польскай ілюстраванай энцыклапедыі" і "Геаграфічнага слоўніка".

Ельскі пераклаў на беларускую мову першую частку паэмы А. Міцкевіча "Пан Тадэвуш" (Львоў, 1892), выйшаў яго зборнік "100 прымавак, загадак, прыдумак і гавэндаў для пажытку беларускага народа" (Вільня, 1908). Ельскі — першы біёграф і сябар пісьменніка В. Дуніна-Марцінкевіча. Менавіта ў яго апынуліся рукапісы са славутага куфра, які у доме Дуніна-Марцінкевіча бачыў падчас навучання Ядвігін Ш. Ён перапісваўся і з Ф. Багушэвічам і іншымі беларускімі пісьменнiкамi. У сваім маёнтку Ельскі разводзіў рыбу, займаўся добраўпарадкаваннем парку, дзе заклаў унікальную травяністую паляну.

Памёр у 1916.

Чытайце таксама

Умбэрта Саба

Умбэрта Саба

Італьянскі паэт габрэйскага паходжання.

Ціт Макцый Плаўт

Ціт Макцый Плаўт

Значных рымскіх камедыёграфаў, першы рымскі аўтар, ад якога захаваліся цэлыя творы

Райнэр Марыя Рыльке

Райнэр Марыя Рыльке

Славуты аўстрыйскі паэт і перакладчык

Марыя Французская

Марыя Французская

Марыя Французская – паэтка, якая, як мяркуецца, нарадзілася ў Францыі ў канцы ХІІ ст

1685