№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Інгеборг Бахман (Ingeborg Bachmann)

1926 - 1973

Інгеборг Бахман
Інгеборг Бахман нарадзілася ў 1926 годзе ў горадзе Клагенфурце, сталіцы аўстрыйскай зямлі Карынтыя. Як узгадвала пісьменніца, месцазнаходжанне яе роднага горада – на мяжы Аўстрыі, Славеніі і Італіі – значна паўплывала на яе творчасць і светапогляд.

У 1945 – 50-х гг. Інгеборг Бахман вывучала філасофію, псіхалогію, філалогію і права ва ўніверсітэтах Інсбрука, Граца і Вены. У 1950 годзе яна абараніла дысертацыю на тэму “Крытычнае ўспрыманне экзістэнцыяльнай філасофіі Марціна Хайдэгера”. Філасофская падрыхтоўка сталася вельмі важнай для далейшай творчасці Бахман. Найбольш вялікі след у творах пісьменніцы пакінула яе знаёмства з філасофіяй мовы венскага лінгвіста і філосафа Людвіга Вітгенштайна.

У літаратуру Інгеборг Бахман увайшла як лірык, выдаўшы ў 1950-я гады два зборнікі вершаў: “Адтэрмінаваны час” (Die Gestundete Zeit, 1953) і “Заклік да Вялікай Мядзведзіцы” (Anrufung des großen Bären, 1956). Адна з найважнейшых праблем яе лірыкі – праблема тоеснасці ўласнага “я”. У асноўным Бахман выкарыстоўвае свабодныя рытмы і старанна зашыфраваныя вобразы і метафары. Вершаваная спадчына Інгеборг Бахман невялікая па памеры: 67 асобных вершаў, тры вершаваных цыклы і “Маналог князя Мышкіна” да пантамімы “Ідыёт”.

50-я гады – гэта таксама час працы над радыёп’есамі “Цыкады” (1955) і “Добры бог з Манхэтэна” (1958). Зварот пісьменніцы да гэтага жанру быў абумоўлены новымі магчымасцямі радыёп’есы: выкарыстаннем акустычных эфектаў, зменай часавых узроўняў, рэальнай і ўяўнай прасторы, – што дазваляла больш яскрава адлюстраваць псіхічныя памежныя сітуацыі.

У 1959–1960 навучальным годзе Бахман чытала лекцыі ва ўніверсітэце Франкфурта-на-Майне, якія ў далейшым склалі зборнік з падзагалоўкам “Праблемы сучаснай паэзіі”.

Зварот Інгеборг Бахман да прозы адбыўся ў 60-я гады. Зборнік “Трыццаты год” (Das dreißigste Jahr, 1961) мае шмат у чым аўтабіяграфічны характар. Гэта сем апавяданняў-маналогаў, напісаных метафарычнай мовай, у цэнтры якіх – канфлікт паміж памкненнямі чалавека і недасканаласцю навакольнага свету.

У сярэдзіне 60-х гадоў пісьменніца пачала працу над цыклам раманаў пад агульнай назвай “Віды смерці”, які мусіў паказаць сучаснае грамадства як “арэну забойстваў”, звярнуць увагу на існаванне латэнтных формаў фашызму ў палітычным і сацыяльным жыцці. Першым і адзіным раманам з гэтага цыклу, дапісаным да канца, стаў раман “Мáліна” (Malina), апублікаваны ў 1971 годзе. Пасмяротна былі надрукаваныя фрагменты яшчэ двух раманаў – “Рэквіем па Фані Гольдман” і “Кніга Франца”. “Маліну” аўтар лічыла ўверцюрай да гэтага цыклу. У раману вельмі складаная структура: тэлефонныя размовы, лісты, гісторыі, снабачанні і г.д. У кнізе існуе фрагмент пад назвай “Таямніцы прынцэсы Кагранскай” – устаўное паданне, пабудаванае на шэрагу алюзій да творчасці іншых пісьменнікаў, філосафаў, псіхолагаў і кампазітараў.

Апошняй кнігай Інгеборг Бахман, выдадзенай пры яе жыцці, стаў зборнік апавяданняў “Сінхронна” (Simultan, 1972), куды, па словах пісьменніцы, увайшло тое, што пісалася падчас працы над раманам, але не ўкладвалася ў яго рамкі. Зборнік складаецца з пяці апавяданняў – замалёвак з жыцця пяці жанчын. Гераіні гэтых твораў адрозніваюцца самастойнасцю, халоднасцю, яны выпрацавалі сваю стратэгію паводзінаў у свеце, дзе ўладарыць мужчына.

У 1973 годзе Інгеборг Бахман памерла ад апёкаў, якія атрымала падчас пажару ў сваёй рымскай кватэры.

Інгеборг Бахман – лаўрэат мноства літаратурных прэмій: прэміі “Групы-47” за паэтычную творчасць (1953), прэміі горада Брэмена (1954), прэміі Таварыства сляпых інвалідаў вайны за радыёп’есу “Добры бог з Манхэтэна” (1959), прэміі Саюза нямецкіх крытыкаў за зборнік апавяданняў “Трыццаты год” (1961), Бюхнераўскай прэміі (1964), Вялікай аўстрыйскай дзяржаўнай прэміі (1968), прэміі імені Антона Вільдганса (1972).

У 1977 годзе ў Клагенфурце заснаваная прэмія імя Інгеборг Бахман для нямецкамоўных аўтараў.

Чытайце таксама

Антоніё Табукі

Антоніё Табукі

Аўтар раманаў, апавяданняў, нарысаў, тэатральных сцэнараў, куратар італьянскага выдання твораў Фэрнанду Пэсоа.

Макс Бірбам

Макс Бірбам

Ангельскі эсэіст, парадыст, мастак-карыкатурыст, кніжны ілюстратар

Анджэй Тшэбіньскі

Анджэй Тшэбіньскі

Польскі паэт, драматург, літаратурны крытык і публіцыст з "пакалення калумбаў"

Віторыё Альф'еры

Віторыё Альф'еры

Віторыё Альф'еры вядомы найперш як драматург. Ён аўтар таксама палітычных трактатаў, вершаў, мемуараў

1404