№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Джойс Кэрал Оўтс (Joyce Carol Oates)

1938 -

Джойс Кэрал Оўтс

Амерыканская пісьменніца. Нарадзілася і вырасла ў Нью-Ёрку ў простай працоўнай сям’і “нічым не адметнай для нашага часу, месца і эканамічнага статусу”, як пісала пра сваё дзяцінства сама Оўтс.

Адукацыю Оўтс пачынала ў школе, якая ўяўляла сабой усяго адзін пакой. Тут некалі вучылася і яе маці. Чытаць дзяўчынка пачала яшчэ з маленства. І тады ж, пакуль не навучылася пісаць, расказвала свае гісторыі праз маляванне. У дзяцінстве яна пазнаёмілася з творамі такіх аўтараў, як Ўільям Фолкнэр, Фёдар Дастаеўскі, Генры Дэвід Тора, Эрнэст Хэмінгуэй, Шарлота і Эмілі Бронтэ, і, па яе ж прызнанні, іх уплыў глыбока на ёй адбіўся.

Пісаць літаратурныя творы Оўтс пачала ў чатырнаццаць, калі атрымала ў падарунак друкарскую машынку. Пазней яна працягнула навучанне ў большых прыгарадных школах і скончыла Віламсвільскую паўднёвую школу ў 1956 годзе, дзе таксама працавала ў школьнай газеце. Яна стала першай са сваёй сям’і, хто атрымаў сярэднюю адукацыю.

Будучая пісьменніца атрымала стыпендыю для навучання ва ўніверсітэце Сіракузаў і, набіваючы руку, пісала “раман за раманам і заўжды іх выкідала, калі заканчвала”. У той час Оўтс адкрыла для сябе Д. Г. Лоўрэнса, Фланэры О’Конар, Томаса Мана і Франца Кафку. Яны моцна паўплывалі на яе далейшую творчасць. У свае дзевятнаццаць Оўтс выйграла конкурс на найлепшае апавяданне, праспансаваны часопісам Mademoiselle. Яна скончыла ўніверсітэт у 1960 годзе, а ступень магістра атрымала ва ўніверсітэце Вісконсін-Мэдысан у 1961. Падчас свайго навучання там аўтарка сустрэлася са сваім будучым мужам Рэймандам Дж. Смітам, з якім пабралася шлюбам у 1961 годзе.

Свой першы раман With Shuddering Fall Дж. К. Оўтс надрукавала ў 1964 годзе. У 1966 выйшла ў друк яе апавяданне Where Are You Going, Where Have You Been? Яно было прысвечанае Бобу Дылану і заснаванае на гісторыі серыйнага забойцы Чарлза Шмідта. Апавяданне часта ўключалі ў анталогіі, а ў 1985 годзе па ім быў пастаўлены фільм Smooth Talk. У 2008 годзе Оўтс прызналася, што з усіх надрукаваных твораў яе найбольш ведаюць па гэтым.

З 1962 году яна выкладала ва ўніверістэце Дэтройта. Праз вайну ў В’етнаме і Дэтройцкі расавы бунт у 1968 годзе яны з мужам пераехалі ў Канаду, дзе пісьменніца выкладала ва ўніверсітэце Вінздара. З 1978 году і да сёння Оўтс – прафесар Прынстанскага ўніверсітэта, ЗША.

У 1970 годзе раман Дж. К. Оўтс them атрымаў амерыканскую Нацыянальную кніжную прэмію. Дзеянне раману адбываецца ў Дэтройце ў перыяд з 1930-х па 1960-я гады ў асяродку негрыцянскага гета і закранае праблемы злачыннасці, наркотыкаў і нацыянальна-расавых канфліктаў. Некаторыя з галоўных персанажаў раману былі “спісаныя” Оўтс з рэальных людзей, якіх яна ведала ці пра якіх чула падчас свайго жыцця ў Дэтройце. З таго часу ў пісьменніцы выходзіць прыкладна па дзве кнігі на год. Асноўныя тэмы, якія фігуруюць у яе творах, – галеча, сэксуальны гвалт, класавыя канфлікты, імкненне да ўлады, дзяцінства жанчыны і яе сталенне і часам звышнатуральны свет.

Сярод самых значных яе твораў – раманы A Garden of Earthly Delights (1967), Wonderland (1971), Black Water (1992), Blonde (2000), The Falls (2004), а таксама зборнікі апавяданняў The Wheel of Love And Other Stories (1970), Marriages and Infidelities (1972), I Am No One You Know: Stories (2004) (апавяданні “Дзяўчына з падбітым вокам” і “Тры дзяўчыны” ўзятыя менавіта адтуль), The Museum of Dr. Moses: Tales of Mystery and Suspense (2007) і іншыя. Акрамя гэтага, Оўтс таксама піша вершы, п’есы, крытычныя эсэ, а таксама творы для дзяцей і падлеткаў. Усяго на яе рахунку больш за пяцьдзесят раманаў, каля трыццаці з паловай зборнікаў апавяданняў, дзесяць паэтычных кніг. Уладальніца шматлікіх літаратурных прэмій. Пра Оўтс ужо цягам дваццаці пяці гадоў кажуць як пра “намінанта” на Нобелеўскую прэмію.

Чытайце таксама

Данііл Хармс

Данііл Хармс

Рускі сатырычны паэт і празаік

Элізабэт Бішап

Элізабэт Бішап

Амерыканская паэтка.

Дайва Чапаўскайтэ

Дайва Чапаўскайтэ

Літоўская паэтка, аўтарка драматычных твораў.

Ежы Шаняўcкі

Ежы Шаняўcкі

Польскі драматург і фельетаніст, сябра Польскай акадэміі літаратуры

1217