Парфірый Гаратак (Порфирій Горотак)
здаецца, 1917 - 1948
“Парфірый Гаратак нарадзіўся 17 ліпеня 1917 году ў Зялёным Кліне ў сяле Гаратакіўцы над Амурам. На ўкраінскі Далёкі Усход яго продкі прыйшлі яшчэ першымі перасяленцамі са Сквіры на Кіеўшчыне. Яшчэ не маючы 18 гадоў, хлопец перабраўся ў Маньчжурыю, а праз некаторы час – у Карэю, дзе пражыў год. З Карэі ён дабраўся да Японіі, а адтуль перабраўся ў Гайдэрабад у Індыі.
На чужыне зарабляў у асноўным жывапісам, да якога з дзяцінства меў вялікі талент. Знаходжанне ў Карэі і Японіі дазволіла яму засвоіць тонкую і зманлівую тэхніку малявання на шоўку. Таму з Гайдэрабаду ён на некаторы час ездзіў да аднаго магараджы ў Мадрасе, які вельмі шанаваў яго талент і даручыў яму распісаць сцены свайго палаца.
Але няўрымслівая натура юнака не дазволіла яму жыць доўга на адным месцы і ў раскошы. Неўзабаве апынуўся ён у Тэгеране, а адтуль лёс закінуў яго ў Смірну, дзе ён запісаўся ў турэцкае войска. Туга па родным краі і палкае жаданне ўбачыць калі-небудзь Украіну, пра якую ён ведаў з апавяданняў дзеда, прымусілі яго выправіцца ў Еўропу.
Прабавіўшы некаторы час у Італіі, у адным з манастыроў Сіены, ён, перайшоўшы Альпы, апынуўся ў Аўстрыі, сярод землякоў. Мара яго быццам пачала ажыццяўляцца...
Але пра сваю вартую здзіўлення Адысею Гаратак рыхтуе асобную кнігу, якая, верагодна, будзе адкрыццём для нашага кніжнага рынку.
Вершы Гаратак пісаў яшчэ змалку. Стыль яго кшталтаваўся пад уплывам Рэмбо і Малармэ, асабліва апошняга. Не абышлося, здаецца, без уплыву расійскіх сімвалістаў. Але сучасныя ўкраінскія паэты, асабліва неакласікі, дапамаглі яму гэты стыль адшліфаваць і, так бы мовіць, "украінізаваць".
Акрамя французскай і ангельскай моваў Гаратак валодае яшчэ карэйскай, японскай, кітайскай і крыху класічнай малайскай. Ён зрабіў шмат перакладаў з гэтых моваў, але ў яго бурлацкім жыцці не было магчымасці іх захаваць.
Чытаючы яго плаўныя, звонкія вершы, чытач не раз задаецца пытаннем, што гэта: можа, першая бурапенная паэзія, першы Sturm ind Drang маладой душы, што з паловы свету назбірала ўражанняў і ведаў і не паспела яшчэ іх упарадкаваць, ці, магчыма, тонкая генрыхгайнаўская іронія дасведчанага падарожніка-паэта, памножаная на маляўнічасць вобразаў і нечаканасць стылістычных зваротаў. У кожным разе, чытачу самому давядзецца вырашаць гэтае пытанне.
Гэты ж зборнік ўяўляе сабой цікавую з'яву, якая яшчэ не мае аналагаў у нашай літаратуры. Ён уключае вершы розных гадоў, таму паміж імі сустракаюцца як няспелыя юнацкія, так і цалкам дасканалыя па форме, якія сведчаць, што паэт знаходзіцца на шляху да таго, каб канчаткова адшукаць сябе і самавызначыцца”.