Рышард Капусціньскі (Ryszard Kapuściński)
1932 - 2007
Нарадзіўся ў Пінску 4 сакавіка 1932 году ў сям’і польскіх настаўнікаў. Бацька ваяваў у рангу паручніка ў верасні 1939 у войску Палесся. Трапіў у савецкі палон. Разам з калегамі здолеў уцячы з-пад Смаленска і вярнуцца дахаты ў Пінск. Ратуючыся ад дэпартацыі ў Казахстан, Капусціньскія неўзабаве выехалі да сваякоў у Перамышль, а пасля ў глыб акупаванай немцамі Польшчы. Частку акупацыі перажылі ў Серакове, Кампіноскай пушчы, каля вёскі Пальміры. Пасля Капусціньскі часта казаў: “Я заўсёды шукаў мой дом, шукаў Пінск — у Афрыцы, у Азіі, у Лацінскай Амерыцы”.
Капусціньскі дэбютаваў як паэт у 17 гадоў у тыднёвіку Dziś i Jutro. У 1950 годзе здаў экзамены на атэстат сталасці ў варшаўскай гімназіі імя Станіслава Сташуца. У 1953—1981 гадах быў сябрам Польскай аб’яднанай працоўнай партыі (PZPR). У 1956 годзе скончыў гістарычны факультэт Варшаўскага ўніверсітэта. Працу пачаў як кур’ер у моладзевым выданні Sztandar Młodych. У 1956 годзе атрымаў першую ўзнагароду — Залаты крыж заслугі (Złoty Krzyż Zasługi) — за рэпартаж “Гэта таксама праўда пра Новую Гуту” (To też jest prawda o Nowej Hucie), дзе апісаў цяжкія ўмовы жыцця працоўных на будоўлі металургічнага камбіната. У тым самым годзе паехаў у сваё першае замежнае падарожжа — у Індыю. Сышоў з газеты ў 1958 годзе праз дасланыя матэрыялы ў крытычны ў дачыненні да ўладаў тыднёвік Po Prostu.
Перайшоў працаваць у часопіс Polityka. З 1962 году працаваў для Польскага прэсавага агенцтва (PAP) як сталы замежны карэспандэнт у Афрыцы, Лацінскай Амерыцы і Азіі. Дакументаваў заняпад манархіі ў Эфіопіі і Іране. З 1974 году працаваў у варшаўскім тыднёвіку Kultura. Пераклаў на польскую мову “Дзённік з Балівіі” (Dziennik z Boliwii) Чэ Гевары. Быў добра знаёмы з Сальвадорам Альендэ.
У 1981 годзе Капусціньскі далучыўся да руху Салідарнасці і пазбавіўся працы ў афіцыйнай прэсе, але працягваў пісаць эсэ для замежных СМІ, у тым ліку для амерыканскіх газет і часопісаў.
У 1987 годзе тэатр “Роял Корт” у Лондане паставіў сцэнічную адаптацыю яго кнігі “Імператар”, якая апісвала заняпад рэжыму Хайле Сэлас’е І у Эфіопіі. У 1989 годзе праехаў “праз увесь Савецкі Саюз”. Пабываў і ў Якуціі. У 1996 годзе адзначаны ўзнагародаю імя Яна Парандоўскага, у 1999 годзе атрымаў “Ікара”. У Журналісцкім аб’яднанні абраны журналістам стагоддзя ў плебісцыце штомесячніка Press. Лаўрэат узнагароды імя Дарыюша Фікуса за 2004 год.
Доктар honoris causa Сілезскага (17 кастрычніка 1997), Уроцлаўскага (2001), Ягелонскага (2004) і Гданьскага (29 студзеня 2004) ўніверсітэтаў. Агулам атрымаў каля 40 узнагародаў. Быў сябрам Саюза польскіх пісьменнікаў.
Двойчы намінаваўся на Нобелеўскую прэмію. Ягоныя шанцы букмекерская кантора Лэдброкс вызначала як 5:1. Вышэйшы рэйтынг меў толькі Архан Памук (5:2), які і атрымаў прэмію. “Адзін Капусціньскі варты тысяч пісакаў, што скуголяць і выдумляюць”, — напісаў Салман Рушдзі.
Памёр 23 студзеня 2007 ад інфаркту міякарда ў кардыяхірургічным аддзяленні шпіталя пры вуліцы Банаха ў Варшаве.
У Пінску на доме, дзе жыў Капусціньскі, усталяваная мемарыяльная дошка.
На беларускую мову перакладзеныя наступныя творы Капусціньскага: раманы “Падарожжа з Герадотам” (пераклад Алены Пятровіч), “Імперыя” (пераклад Яўгена Салейчука), “Імператар” (пераклад Алеся Пяткевіча), аповесць “Шахіншах” (пераклад Яўгена Салейчука), зборнік вершаў “Вяртанне”.