№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Ежы Шаняўcкі (Jerzy Szaniawski)

1886 - 1970

Ежы Шаняўcкі
Польскі драматург і фельетаніст, сябра Польскай акадэміі літаратуры. Вядомасць яму прынёс цыкл апавяданняў пра прафесара Тутку.

Будучы пісьменнік нарадзіўся 10 лютага 1886 году ў Загрынку ў сям’і землеўласніка-інтэлігента. У доме Шаняўскіх бывалі многія пісьменнікі, у тым ліку Марыя Канапніцкая. Пасля заканчэння варшаўскай гімназіі Ежы Шаняўскі вырашыў вывучаць прыродазнаўчыя навукі і выправіўся ў Лазану, каб паступіць у Сельскагаспадарчы інстытут. Праз некаторы час вярнуўся ў бацькоўскі маёнтак, дзе жыў адасоблена, пазбягаючы кантактаў з людзьмі.

Шаняўскі дэбютаваў на старонках “Варшаўскага кур’ера” ў 1912 годзе. Праз пяць гадоў яго п’еса “Мурын” (Murzyn, 1917) была пастаўленая на сцэне Польскага тэатра. Спектакль меў поспех і прынёс аўтару папулярнасць. У найбліжэйшыя гады Шаняўскі напісаў яшчэ шэраг п’есаў — “Папяровы каханак” (Papierowy kochanek, 1920), “Ветрагон” (Lekkoduch, 1923), “Птах” (Ptak, 1923), а ў 1924 годзе напісаў свой адзіны раман — “Каханне і важныя рэчы” (Miłość i rzeczy poważne).

Падчас Другой сусветнай вайны Шаняўскі пераехаў у Варшаву і ўзяў удзел у руху Супраціву. У 1944 годзе быў арыштаваны, пасля вызвалення пераехаў у Кракаў, дзе напісаў п’есу “ Два тэатры” (Dwa teatry, 1946), а таксама цыкл апавяданняў пра прафесара Тутку. Аднак пасля таго як Шаняўскі адмовіўся пісаць у рэчышчы сацрэалізму, які быў афіцыйна прызнаны асноўным мастацкім метадам у 1949 годзе, пісьменніку да 1955 году не дазвалялася друкавацца.

У 1950 годзе Шаняўскі вярнуўся ў бацькоўскі маёнтак і заняўся яго ўзнаўленнем. У пачатку адлігі, у 1955 годзе, Саюз польскіх пісьменнікаў арганізаваў маштабнае святкаванне юбілею Шаняўскага; у тым жа годзе пісьменнік атрымаў Камандорскі крыж Ордэна адраджэння Польшчы. Аднак асноўныя творы Шаняўскага на гэты момант ужо былі напісаныя, і новыя яго п’есы — “Лучнікі” (Łuczniczki, 1959), “Дзевяць гадоў” (Dziewięc lat, 1960) — хаця і мелі пэўны поспех, аднак былі значна слабейшыя за ранейшыя творы драматурга.

Памёр Ежы Шаняўскі 16 сакавіка 1970 году ў Варшаве. У 1977 годзе згарэў маёнтак пісьменніка ў Загрынку, падчас якога загінулі не толькі самі падпальнікі (два п’яныя мужчыны), але і архіў пісьменніка, у якім захоўвалася, згодна са згадкамі сучаснікаў, 77 драмаў, з якіх выдадзеныя былі толькі 30.

Чытайце таксама

Мэцью Грэгары Льюіс

Мэцью Грэгары Льюіс

Ангельскі раманіст і драматург, стаў знакамітым дзякуючы раману “Манах”, напісанаму ў 19 гадоў

Генрых Кіршбаўм

Генрых Кіршбаўм

Паэт, літаратуразнаўца.

Гейр Гуліксэн

Гейр Гуліксэн

Нарвежскі паэт, раманіст, эсэіст, драматург, дзіцячы пісьменнік, выдавец.

Роберт Энтан Ўілсан

Роберт Энтан Ўілсан

Амерыканскі раманіст, эсэіст, філосаф, псіхолаг, анархіст

914