№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Караль Жэра (Karol Antoni Żera)

1743 - пасля 1798

Караль Жэра
Беларуска-польскі пісьменнік і педагог. Звестак пра яго жыццё захавалася вельмі мала. Нарадзіўся ён у в. Тварогі-Выпыхі на Падляшшы (цяпер на тэрыторыі Польшчы) у сям’і збяднелага шляхціца. Вядома, што з 1751 Караль Жэра атрымліваў адукацыю дома (вучыўся грамаце ў бацькі), а з 1754 — у Драгічынскай езуіцкай калегіі. У 1765 у Пінску ўступіў у ордэн францысканцаў і прыняў манаскае імя Гаўдэнцый. Пасля займаўся выкладчыцкай працай у бернардынскай школе-інтэрнаце ў г. Сянно на Віцебшчыне. Дата смерці пісьменніка невядомая. Мяркуюць, што ён памёр пасля 1798, бо менавіта гэтым годам датуецца апошняя фрашка ў яго зборніку фацэцый, жартаў, анекдотаў, поўная назва якога — “Vorago rerum. Бездань рэчаў, торба смеху, гарох з капустай, кожная сабака з іншай вёскі, або кніга, што ўключае збор усяго цікавага і мудрага, дасціпнага і глыбокага, пытанняў і адказаў, без ладу і парадку ўкладзеных дзеля адпачынку і забавы, а часам і для збавення душы, нядаўна пачатая, а да сканчэння свету не скончаная”. Гэты зборнік у свой час распаўсюджваўся ў рукапісах, але на сёння мае два польскія друкаваныя выданні. Першае было падрыхтавана З. Глогерам яшчэ ў 1893 (рукапіс не захаваўся), а другое — К. Жукоўскай у 1980 г. на аснове рукапісу, які захоўваецца ў Расійскай нацыянальнай бібліятэцы (Санкт-Пецярбург). На беларускую мову з “Торбы смеху…” перакладзеныя асобныя фрашкі. Цяжка сказаць, якое з вышэйзгаданых выданняў больш важнае і каштоўнае. В. Карнейчык на аснове прааналізаванага матэрыялу зазначыла, што “глогераўская версія больш нагадвае сапраўдную silva rerum (рукапісную кнігу), у якую запісвалася ўсё: гісторыі пра знаёмых, анекдоты, урыўкі з пропаведзяў ксяндзоў, песенькі, загадкі. Другі ж варыянт уяўляе з сябе кнігу са стройнай кампазіцыяй”. З гэтай прычыны падчас працы над перакладам было выкарыстанае менавіта глогераўскае выданне 1893 г. У тэксце захаваныя падрадковыя тлумачэнні і каментары З. Глогера.

Чытайце таксама

Жорж Экгаўт

Жорж Экгаўт

Франкамоўны бельгійскі пісьменнік, сацыяліст, анархіст, ураніст, як у ХІХ ст. называлі геяў, упадніцкі эстэт, акадэмік, класік бельгійскай літаратуры.

Грыцько Чубай

Грыцько Чубай

Украінскі паэт і перакладчык, адзін з найбольш яркіх прадстаўнікоў львоўскага андэграўнду 1970-х гг

Станіслаў Бараньчак

Станіслаў Бараньчак

Польскі паэт, літаратуразнаўца, крытык, эсэіст, перакладчык, актыўны дзеяч Салідарнасці

Марыя Шцястна

Марыя Шцястна

Нарадзілася ў Валашскім Мэзыржычы, у Астраве вывучала гісторыю мастацтва, цяпер жыве ў Празе і прафесійна займаецца вырабам ювелірных упрыгожанняў

1908