Нярэдка “слава” пісьменніка аднаго твора можа прыйсці да аўтара незаслужана. Такая слава ў свой час напаткала Джэрома Сэлінджэра. Ва ўсім свеце ён вядомы як аўтар рамана “Лавец у жыце” (The Catcher in the Rye), што быў перакладзены на дзясяткі моваў, трапіў у шматлікія рэйтынгі найлепшых амерыканскіх раманаў ХХ стагоддзя, але іншыя творы Сэлінджэра, нягледзячы на папулярнасць, культавымі не зрабіліся.
Джэром Дэвід Сэлінджэр нарадзіўся 1 студзеня 1919. Першыя апавяданні пачаў пісаць яшчэ ў Манхэтэнскай школе (сярэдзіна 1930-х). У пачатку саракавых дэбютаваў з малой прозай у часопісе “Story”, дзе было надрукаванае апавяданне “Маладыя людзі” (The Young Folks). Ужо тады пісьменнік зразумеў: яго будучыня — літаратура. Да самавызначэння падштурхнулі і колішнія няўдачы — Сэлінджэр не скончыў ні каледжа, ні ўніверсітэта і пасварыўся з бацькам.
У 1942 годзе пісьменнік пайшоў у войска. Сяржант Сэлінджэр служыў у контрвыведцы, удзельнічаў у слыннай аперацыі “Нептун”. З таго часу ваенная тэма стала адной з галоўных у яго творчасці.
У перыяд 1940—1965 гг. былі надрукаваныя 22 апавяданні Сэлінджэра, аповесці “Фрэні і Зуі” (Franny and Zooey), “Вышэй кроквы, цесляры” (Raise High the Roof Beam, Carpenters) і “Сэймур: Уводзіны” (Seymour: An Introduction), але значная частка ягоных твораў пакуль не апублікаваная. Пасля поспеху рамана “Лавец у жыце” ў 1951 годзе пісьменнік пакрысе рабіўся самотнікам — амаль не даваў інтэрв’ю, рэдка публікаваўся, а ў 1965 годзе наогул спыніў супрацоўніцтва з літаратурнымі часопісамі. Таксама Сэлінджэр забараніў перавыдаваць свае раннія творы ажно да апавядання 1948 году “Добра ловіцца рыбка-бананка” (A Perfect Day for Bananafish) і адмовіўся ад прапановаў экранізаваць свае творы (адно з апавяданняў экранізавалі, але фільм пісьменніку не спадабаўся). З канца 1940-х Сэлінджэр пачаў цікавіцца філасофіяй дзэн, індуізмам, пазней практыкаваў гамеапатыю і нетрадыцыйную медыцыну. Ён імкнуўся пазбегнуць папулярнасці і з сярэдзіны 1960-х пачаў пісаць толькі для сябе.
Паводле пэўных звестак, Сэлінджэр напісаў яшчэ два раманы і шмат твораў малой формы. У ізаляцыі ад астатняга свету ён пражыў да самай сваёй смерці 27 студзеня 2010. Пісьменнік негатыўна рэагаваў на абнародаванне сваіх лістоў, балюча ўспрымаў з’яўленне розных рэмэйкаў і сіквэлаў “Лаўца ў жыце”. Гадамі ён амаль не кантактаваў з людзьмі, не выступаў на тэлебачанні і радыё; творы позняга Сэлінджэра не прызначаліся для прыжыццёвай публікацыі. Праз асаблівасці амерыканскага заканадаўства мы яшчэ не хутка зможам прачытаць невядомыя творы славутага празаіка.
Аляксей Арцёмаў
