№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Герман Гесэ (Hermann Hesse)

1877 - 1962

Герман Гесэ

Нямецкі пісьменнік і мастак, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1946) з фармулёўкай “За натхнёную творчасць, у якой адлюстроўваюцца класічныя ідэалы гуманізму, а таксама за бліскучы стыль”. Нарадзіўся ў сям’і нямецкіх місіянераў 2 ліпеня 1877 году ў горадзе Кальв (Германія). Пасля пераезду сям’і ў Базель у 1881 годзе будучы пісьменнік робіцца вучнем мясцовай місіянерскай школы, а крыху пазней — хрысціянскага пансіяната. Самая ранняя яго літаратурная спроба — казка “Два браты”, напісаная ў 1887 годзе для сястры Марулы.

У 1890 годзе Герман Гесэ паступае ў гёпінгенскую лацінскую школу, а праз год — у семінарыю пры манастыры Маўльброн, дзе вывучае старажытныя мовы, Евангелле, цікавіцца старагрэцкай паэзіяй і класічнай нямецкай літаратурай. Некаторыя падзеі гэтага часу пісьменнік апісаў пасля ў аўтабіяграфічнай аповесці “Пад колам” (Unterm Rad, 1906). У траўні, праз паўгоду пасля паступлення, Гесэ пакідае Маўльброн. Пасля спробы самагубства, лячэння ў псіхіятрычнай клініцы ў Штэтэне і яшчэ аднаго няўдалага паступлення Гесэ вяртаецца ў Кальв, дзе ўладкоўваецца на працу.

З кастрычніка 1895 году Гесэ працуе ў Цюбінгене, вечарамі і ў выходныя дні займаючыся самаадукацыяй. У 1899 годзе на сэканомленыя грошы выдае кнігу “Рамантычныя песні” (Romantische Lieder), а пасля зборнік апавяданняў “Гадзіна пасля апоўначы”. Невялікі тыраж абедзвюх кніг прадаецца кепска.

У 1901 годзе выходзіць зборнік аўтабіяграфічных апавяданняў “Сачыненні і вершы Германа Лаўшэра, выдадзеныя пасмяротна Германам Гесэ”, а ўвесну таго ж году аўтар выпраўляецца ў падарожжа па Італіі.

Паступова творы Гесэ набываюць папулярнасць у літаратурных колах Германіі. У 1903 годзе пісьменнік адпраўляе ў Берлін рукапіс свайго першага рамана “Петэр Каменцынд”, які прыносіць яму вядомасць і фінансавую незалежнасць. У 1904 годзе Гесэ жэніцца з Марыяй Бернулі, і ўвосень сям’я пераязджае ў Гайнхофен. У 1906 годзе выходзіць раман “Пад колам”, у 1910 — “Гертруда” (Gertrud). Восенню 1911 году пісьменнік едзе ў вялікае падарожжа.

У пачатку Першай сусветнай вайны Гесэ паспрабаваў запісацца дабравольцам на фронт, але па стане здароўя яго не ўзялі. Пісьменнік асуджае прамілітарысцкую прапаганду, многія пачынаюць яго недалюбліваць. Смерць бацькі і вайна пагаршаюць яго псіхічны стан, і з чэрвеня 1916 году да лістапада 1917 доктар Ёзэф Ланг (пасля — блізкі сябар Гесэ) праводзіць з пісьменнікам 60 сеансаў псіхааналізу. У лютым 1919 году Гесэ разыходзіцца з жонкай Марыяй і пераязджае ў Лугана, дзе знаёміцца з Рут Венгер, дачкой швейцарскай пісьменніцы Лізы Венгер. У 1924 годзе яны жэняцца, але праз 3 гады разводзяцца.

У 1926 годзе Гэсе пачынае працаваць над раманам “Стэпавы воўк” (Der Steppenwolf, 1927). У 1931 годзе пісьменнік жэніцца трэці раз — з Нінон Дальбін — і ў тым жа годзе пачынае пісаць “Гульню шкляных перлаў” (Das Glasperlenspiel, 1943), якую заканчвае толькі ў 1942 годзе. Гесэ з асуджэннем ставіцца да палітыкі нацыянал-сацыялістаў, і яго кнігі ў Германіі больш не друкуюць. Пасля “Гульні шкляных перлаў” буйных твораў Гесэ не піша.

У апошнія гады жыцця Гесэ вядзе актыўнае ліставанне, піша апавяданні і вершы. Здароўе пісьменніка пагаршаецца, і летам 1962 году ў яго выяўляюць лейкемію. 9 жніўня 1962 ён памірае ад кровазліцця ў мозг, а 11 жніўня яго хаваюць на могілках Сан-Абандыя.

Першы пераклад твора Гесэ на беларускую мову зроблены не пазней за 1923 год: верш “У імгле” пераклаў Янка Купала. На беларускую мову перакладзеныя тры раманы Германа Гесэ: “Сідхартха” (2007, А. Арашонак), “Стэпавы воўк” (2011, В. Сёмуха), “Гульня шкляных перлаў” (1992, В. Сёмуха).

Чытайце таксама

Лена Элтанг

Лена Элтанг

Нарадзілася ў Ленінградзе, скончыла факультэт журналістыкі Ленінградскага дзяржаўнага ўніверсітэта

Рышард Капусціньскі

Рышард Капусціньскі

Польскі рэпарцёр, журналіст, празаік, паэт, фатограф, “імператар рэпартажу”

Войцех Кучак

Войцех Кучак

Польскі празаік, паэт, сцэнарыст, кінакрытык, спелеолаг

Станіслаў Бараньчак

Станіслаў Бараньчак

Польскі паэт, літаратуразнаўца, крытык, эсэіст, перакладчык, актыўны дзеяч Салідарнасці

1883