Джэймс Джойс (James Joyce)
1882 - 1941
У дзяцінстве на будучага пісьменніка напаў сабака, а таму ён да самае смерці баяўся гэтых жывёлаў. Апроч гэтага ён баяўся навальніцаў, якія яго рэлігійная цётка тлумачыла яму як знак Божага гневу.
Ва ўзросце шасці гадоў Джойс паступіў у езуіцкі каледж Клонгаўз Вуд у Клэйне, пасля, у 1893 годзе, – у дублінскі каледж Бэльвэдэр, які скончыў у 1897 годзе. Праз год паступіў у Дублінскі універсітэт (так званы Універсітэцкі каледж), дзе вывучаў сучасныя еўрапейскія мовы, у асноўным ангельскую, французскую і італьянскую, і скончыў яго ў 1902 годзе.
У 1900 годзе ў дублінскай газеце “Двухтыднёвы агляд” выйшла першая публікацыя Джойса – эсэ “Новая драма Ібсэна” (Ibsen's New Drama), пасля чаго атрымаў ліст падзякі ад нарвежскага драматурга. Тады ж будучы пісьменнік пачаў пісаць вершы. З 1916 году выдаваўся ў літаратурным часопісе “Літл Рэвю”.
Ва ўзросце 22 гадоў Джойс з’ехаў у Парыж, дзе праз фінансавыя праблемы пісьменніку даводзілася часта змяняць прафесіі: працаваць настаўнікам, журналістам і г.д. Праз год ён атрымаў тэлеграму, што маці цяжка хворая, і вярнуўся ў Ірландыю. Пасля смерці маці ў 1904 годзе пісьменнік зноў пакінуў радзіму, гэтым разам – з пакаёўкай Норай Барнакл, з якой праз 27 гадоў ажаніўся.
Перад пачаткам Першай сусветнай вайны Джойс разам з Норай пераехаў у Цюрых, дзе пісьменнік пачаў працаваць над раманам “Партрэт мастака ў юнацтве” (A Portrait Of The Artist As A Young Man, 1916), а пасля над першымі часткамі “Уліса” (Ulysses, 1922). Вандруючы па Еўропе, Джойс пісаў таксама вершы, некаторыя былі пазней надрукаваныя ў анталогіях імажызму. Працаваў Джойс і над “Улісам”, які, дарэчы, упершыню пабачыў свет не на радзіме пісьменніка, а ў Францыі (калі на кантыненце кніга выйшла ў 1922 годзе, то ірландцы змаглі яе прачытаць толькі ў 1933-м). Раман “Уліс” – найбольш знакаміты твор Джойса, дзе на 600 старонках апавядаецца пра адзін дзень (16 чэрвеня 1904 году) з жыцця дублінскага габрэя Леапольда Блума. Нягледзячы на тое, што раман быў створаны за мяжой, аўтар сцвярджаў, што па ім можна было б узнавіць Дублін, калі б той быў разбураны. Дзень 16 чэрвеня адзначаецца аматарамі творчасці ірландскага пісьменніка ва ўсім свеце як Блумсдэй (Bloomsday).
У Парыжы Джойс пачаў працу над яшчэ адным масштабным творам – раманам “Хаўтуры па Фінегану” (Finnegans Wake), выдадзеным у 1939 годзе. Гэты эксперыментальны раман быў не вельмі добра прыняты чытачамі і дагэтуль застаецца кнігай хутчэй для навукоўцаў, чым для простых аматараў літаратуры, у адрозненне ад зборніка навэлаў “Дублінцы” (Dubliners, 1914), які лічыцца сёння ўзорнай кнігай гэтага жанру.
Пасля паразы Францыі і акупацыі яе нямецкімі войскамі ў пачатку Другой сусветнай вайны Джойс вяртаецца ў Цюрых. Стан яго здароўя на гэты час быў кепскі (пісьменнік пакутаваў на глаўкому) і працягваў пагаршацца. 13 студзеня 1941 году Джойс памёр.
На сённяшні дзень Джойс лічыцца адным з самых чытаных ангельскамоўных аўтараў у свеце.