№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Філіпа Тамаза Марынэці (Filippo Tommaso Marinetti)

1876 - 1944

Філіпа Тамаза Марынэці
Філіпа Тамаза Марынэці - італьянскі пісьменнік, заснавальнік і тэарэтык італьянскага футурызму.

Нарадзіўся ў Егіпце. Вучыўся ў Александрыі і Парыжы, дзе атрымаў вышэйшую юрыдычную адукацыю. Але ён вырашыў ніколі не працаваць па прафесіі і наўсуцэль аддаўся літаратурнай творчасці.

Марынэці пачынаў як паэт вольнага верша. У 1909 годзе апублікаваў свой першы “Маніфест футурызму”, у якім прагучала авангардысцкая эстэтычная праграма з шэрагам рэакцыйных ідэйных момантаў: вызваленне ад “мёртвай культуры” мінулага, ад гуманістычных ідэалаў, стварэнне “дынамічнай літаратуры будучыні” - “futuro”, што будзе апяваць машынную тэхніку, вайну як “адзіную гігіену свету”. Марынэці - аўтар цэлага шэрагу маніфестаў, падпісаных практычна ўсімі дзеячамі мастацтва: “Заб'ем месячнае святло” (1909), “Футурыстычны маніфест наконт італьянска-турэцкай вайны” (1911), “Тэхнічны маніфест футурысцкай літаратуры” (1912), “Праграма футурысцкай палітыкі” (1913, супольна з іншымі футурыстамі), “Цудоўныя геаметрыі і механікі і новае лічбавае ўспрыняцце” (1914), “Новы футурыстычны жывапіс” (1930) і інш. Сярод маніфестаў вылучаецца “Маніфест футурыстычнай кухні”, які ў пэўнай ступені перагукаецца з канцэпцыяй другога нумару часопіса “ПрайдзіСвет”, прысвечанага мадэрнізму.

Марынэці - аўтар рамана “Мафарка - футурыст” (1910) пра каланіяльную экспансію ў Афрыцы, зборніка вершаў “Занг-тум-тум” (1914), што ўяўляе сабой мантаж з друкаваных радкоў, матэматычных і тэлеграфных знакаў.

У футурыстычным і маральным рэчышчы Марынэці прапануе спрасціць тэатр, замяніўшы яго мюзік-холам, складаныя жывапісныя тэхнікі - прымітывізмам. Услед за дадаістамі Марынэці прапаноўвае ідэю вызвалення свядомасці ад лагічна-вербальнага дыктату, адпаведна, Марынэці патрабаваў знішчэння сінтаксісу. Вынікам адмовы ад стэрэатыпаў старой рацыянальнасці павіннае стаць усведамленне таго, што на змену “панаванню чалавека” прыйдзе “час тэхнікі”. Тэхнічная ўтопія Марынэці заключаецца ў фінальным гарманічным сінтэзе чалавека і машыны, у якім машына дамінуе над чалавекам. Гэтая канцэпцыя спарадзіла ідэю чалавека як вінціка сістэмы. Парадыгма нівелявання індывіда як “вінціка” ў механізме агульнага шчасця паўплывала на фармаванне ўсіх ранніх базавых формаў таталітарызму.

Марынэці арганізоўваў футурыстычныя гурткі сярод нацыяналістычнай моладзі, ездзіў з прапагандысцкімі лекцыямі па розных краінах свету. Агітуючы за ўдзел Італіі ў Першай сусветнай вайне, Марынэці пайшоў на яе добраахвотнікам. З 1919 году Марынэці - аднадумец Мусаліні, які абвясціў еднасць італьянскага футурызму і фашызму. З прыходам дучэ да ўлады Марынэці атрымлівае званне акадэміка, а футурызм робіцца афіцыйным мастацтвам фашызму.

Марынэці значна паўплываў на станаўленне мадэрнісцкай канцэпцыі мастацтва, у прыватнасці, на дынамізм і дывізіянізм Дж. Бала і У. Бачоні, сімультызм Дж. Северыні, “вытворчасць рэчаў” у pop-art, мастацкую тэхніку “авангарду новай хвалі” - мастацкія змены ў ландшафце.

Чытайце таксама

Рышард Крыніцкі

Рышард Крыніцкі

Польскі паэт, перакладчык і выдавец, прадстаўнік літаратурнай групы “Новая хваля” (Nowa Fala)

Леў Стахоўскі

Леў Стахоўскі

Нарадзіўся ў 1911 годзе ў сям’і Міколы Стахоўскага (1879–1948), грамадска-палітычнага дзеяча і лекара

Грэгары Корса

Грэгары Корса

Амерыканскі паэт і мастак, адзін з яркіх прадстаўнікоў Біт-пакалення

Клайв Стэйплз Льюіс

Клайв Стэйплз Льюіс

А ў 1950—1956 гадах выходзіць самы знакаміты празаічны твор Льюіса — цыкл з сямі казачных аповесцяў “Хронікі Нарніі” (The Chronicles of Narnia). Менавіта “Хронікі” зрабілі Льюіса адным з класікаў жанру фэнтэзі.

1113