№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Змест


Алок Вайд-Мэнан Вулічны гвалт Вершы Фрэнк О’Хара Трымаю воблака ў абдымках Вершы Пэт Паркер Так прагну з табой кахацца і словы замест гэтага пішу Вершы Ўолт Ўітмэн Як Адам на золку ўранні Вершы Эмі Лоўэл Калі б я здолела злавіць зялёны ліхтар светляка Вершы Сара ТысдэйлЭрына Верш Алфрэд Эдвард Хаўсмэн Больш не пытай: баюся, не змаўчу Вершы Гедрэ Казлаўскайтэ Размаўляць на забытых мовах Вершы Івар Сільдпачуццё што нешта не так Вершы Сімона дэ БавуарДругі пол Фрагмент кнігі Жан Както Белая кніга
Іда Ліндэ Мама забойцы Урывак з рамана Жорж Экгаўт Татуіроўка Апавяданне Уладзіслаў Гарбацкі Апошні ўраніст Эсэ
Крысціна Бандурына Something Special Вершы Карэкцыя перспектывы Апавяданне Надзя Гусакоўская не вставать рано утром, чтоб не упасть Вершы Уладзіслаў Гарбацкі Прыдарожныя макі Апавяданне Каровы ды мужыкі Апавяданне Дар’я Трайдэн Нямая Апавяданне Вампірызм Апавяданне Хвароба Апавяданне Дзмітрый Ермаловіч-Дашчынскі Небесный сеанс прерывается Вершы
“Вось так я пішу” Рэпрэзентацыя негетэранарматыўнай сэксуальнасці ў літаратуры Матэрыялы круглага стала
Вольга Гапеева Гульня ў гендар, або Чаму качкі размаўляюць на лавандавай мове Эсэ Альгерд Бахарэвіч “Зразумейце маю адзіноту”: “Дзёньнік” Вітальда Гамбровіча як досьлед уласнае сэксуальнасьці Эсэ Дар’я Трайдэн Бог і мілыя хлопчыкі: рэлігія і гомаэротыка ў творах Герарда Рэвэ Эсэ Кацярына Маціеўская Эфект Пігмаліёна Эсэ Ганна Янкута Гісторыя аднаго сына Эсэ Справа Роджэра Кейсмента Эсэ Літаратурнае жыццё бостанскага шлюбу Эсэ Уладзіслаў Гарбацкі Як беларусы ў 1928 годзе гей-шлюбам палохалі Эсэ Апошні enfant terrible ХХ стагодзьдзя Эсэ Жанчына, што кахала мужчынаў, якія кахалі мужчынаў Эсэ Уладзімір Валодзін Уголовное преследование гомосексуалов в СССР (1946-1991): цифры и дискурсы

У гэты дзень, 21 студзеня

  • 1818

    Нарадзіўся Адам Ганоры Кіркор (памёр 23 лістапада 1886), беларускі грамадскі дзеяч, этнограф, публіцыст, выдавец, гісторык, краязнавец, археолаг, літаратуразнавец. Чалец-карэспандэнт Імператарскага археалагічнага таварыства, чалец Расійскага геаграфічнага таварыства, чалец Акадэміі ведаў у Кракаве. Выдаваў у Вільні ў 1843–1858 навукова-літаратурныя альманахі “Радэгаст”, “Разумовыя дзённікі”, “Віленскі альманах”, часопіс “Віленскі зборнік”. Быў кіраўніком Віленскага музея старажытнасцяў, якому ахвяраваў уласную археалагічна-этнаграфічную калекцыю, сабраную ў час экспедыцыі па Менскай і Віленскай губернях. У кнізе “Пра літаратуру братніх славянскіх народаў” (1874), выказаў ідэю пра беларускую культуру як цэласную шматвяковую гістарычную з’яву ў адзінстве пісьмовых і вусна-паэтычных відаў творчасці.

  • 1823

    Нарадзіўся Імрэ Мадач (венг. Madách Imre, памёр 5 кастрычніка 1864), венгерскі паэт і драматург, аўтар вершаванай філасофскай драмы “Чалавечая трагедыя” (Az ember tragediaja, 1861), якая апавядае гісторыю чалавецтва ад яго ўзнікнення да ператварэння зямнога шара ў ледзяную глыбу. Параўноўваецца з “Фаўстам” Гётэ і лічыцца класічным творам венгерскай літаратуры.

  • 1832

    Памёр Богуслаў Табліц (славацк. Bohuslav Tablic, нар. 6 верасня 1769), славацкі паэт, перакладчык, гісторык літаратуры, прадстаўнік асветніцкага класіцызму. Быў заснавальнікам Таварыства славацкай літаратуры і мовы, адным з заснавальнікаў Літаратурнай суполкі Горных гарадоў (Bergstädte), якія мелі на мэце папулярызаваць славацкую мову і літаратуру.

  • 1872

    Памёр Петрас Дуран (арм. Պետրոս Դուրյան, нар. 20 траўня 1851), 21-гадовы армянскі паэт, драматург, актывіст нацыянальнага руху, актор. Аўтар гістарычных п’есаў і лірычных вершаў, напоўненых бліскучымі вобразамі і метафарамі. Некаторыя крытыкі лічаць яго пачынальнікам сучаснай паэтычнай традыцыі ў армянскай мове.

  • 1879

    Памёр Любэн Стойчаў Каравелаў (балг. Любен Стойчев Каравелов, нар. каля 1834), першы балгарскі прафесійны пісьменнік, буйны дзеяч Балгарскага нацыянальнага адраджэння, выдатны журналіст.

  • 1883

    Нарадзіўся Улаў Аўкруст (нарв. Olav Aukrust, памёр 3 лістапада 1929), нарвежскі паэт. Працаваў сялянскім настаўнікам, вывучаў мясцовыя дыялекты, якія выкарыстоўваў у сваіх вершах. Зрабіў вялікі ўнёсак у станаўленне нюнорска ў якасці літаратурнай мовы. Сёння гэта адна з дзвюх афіцыйных нормаў нарвежскай мовы, якую выкарыстоўвае 5 мільёнаў нарвежцаў (12% усяго насельніцтва краіны).

  • 1938

    Памёр у ГУЛАГу Янка Туміловіч (нар. 6 верасня 1905), беларускі паэт. Працаваў выкладчыкам гісторыі, у рэдакцыях часопісаў. Сябра літаб'яднання “Маладняк”. У пераважнай большасці вершы Туміловіча – узоры пралеткультаўскага рамантызму 1920-х гг. У 1927 стаў адным з заснавальнікаў “Пралетарска-сялянскай беларускай літаратурнай суполкі” (“Пробліск”).

  • 1950

    Памёр Джордж Оруэл (анг. George Orwell, сапр. Эрык Артур Блэр; нар. 25 чэрвеня 1903), ангельскі пісьменнік і публіцыст. Удзельнік грамадзянскай вайны ў Гішпаніі (1936–1939), падзеі якой адлюстраваныя ў кнізе “Памяці Каталоніі” (Homage to Catalonia, 1938). Аўтар аповесці “Ферма” (Animal Farm, 1945) – алегорыі на падзеі рэвалюцыі 1917 году ў Расіі, вядомага рамана-антыўтопіі “1984” (Nineteen Eighty-Four, 1949), якія ў 2000 г. пабачылі свет па-беларуску ў перакладах Сяргея Шупы.

  • 1961

    Памёр Блэз Сандрар (фр. Blaise Cendrars, сапр. Фрэдэрык-Луі Сазэ; нар. 1 верасня 1887), швейцарскі і французскі пісьменнік. Першы свой верш La Légende de Novagorode напісаў у Санкт-Пецярбургу, заахвочаны бібліятэкарам Р.Р. у Рускай нацыянальнай бібліятэцы. Бібліятэкар пераклаў верш на рускую. Лічыцца, што было зроблена 14 копіяў перакладу. Аднак Сандрар сцвярджаў, што не мае ніводнай і цягам яго жыцця копіяў не было знойдзена. У 1912 годзе надрукаваў за свае грошы наватарскі зборнік вершаў “Пасха ў Нью-Ёрку”, які быў блізкі да кубізму ў пластыцы і глыбока паўплываў на сучаснікаў. Зблізіўся з Апалінэрам, Шагалам, Лежэ, Мадыльяні, Соняй і Рабэрам Дэланэ. Падчас Першай сусветнай вайны страціў правую руку. Захапляўся кіно, балетам. З 1925 году не пісаў вершаў, толькі раманы, навэлы, рэпарцёрскія нарысы. Аўтар чатырох кінасцэнароў. Кавалер Ордэна Ганаровага легіёна, лаўрэат Вялікай літаратурнай прэміі Парыжа (1961). У 1978 годзе была створаная Міжнародная асацыяцыя Блэза Сандрара.

  • 1978

    Памёр Алесь Салавей (сапр. Альфрэд Радзюк, нар. 1 траўня 1922), беларускі паэт. У 1945–1949 г. жыў у Зальцбургу (Аўстрыя), дзе выйшаў з друку зборнік вершаў “Сіла гневу” (1948), паэмы “Домік у Менску”, “Звіняць званы Святой Сафіі”, прысвечаная Юрку Віцьбічу, а таксама паэма “Сын” (надрукаваныя ў 1949 г.) У 1949 г. разам з сям'ёй выехаў у Аўстралію. Жыў у Адэлаідзе (Заходняя Аўстралія), Мельбурне (Вікторыя). Пахаваны на беларускай частцы могілак Фолкнер у Мельбурне. Пасмяротны збор вершаў “Нятускная краса” (1982) выйшаў у Аўстраліі.

  • 2004

    Памёр Іярдан Радзічкаў (балг. Йордан Радичков, нар. 24 кастрычніка 1929), вядомы балгарскі пісьменнік і драматург, кінасцэнарыст, адзін з найбуйнейшых літаратараў апошняй траціны XX стагоддзя. Некаторыя называюць яго балгарскім Кафкам ці Гогалем. У 2001 годзе быў намінаваны на Нобелеўскую прэмію. Яго казкі і апавяданні для дзяцей, міфалагічныя фальклорныя творы шырока вядомыя ў свеце і перакладзеныя на 30 моваў. Па-беларуску ў 1983 годзе выдадзены яго знакаміты зборнік казачных апавяданняў “Мы, верабейкі”(Nie Vrabchetata, 1968) у перакладзе У. Анісковіча.