Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары
Чытаць далейНарадзіўся Томас Мор (анг. Thomas More, памёр 6 ліпеня 1535), ангельскі мысляр, пісьменнік, аўтар “Утопіі”.
Нарадзіўся Фёдар Еўлашоўскі (Еўлашэўскі, памёр пасля 1616), беларускі мемуарыст, аўтар “Успамінаў” (“Дзённіка”). Яму прыпісваецца аўтарства выразу “Залаты век беларускай гісторыі”.
Нарадзіўся Чарлз Дыкенс (анг. Charles John Huffam Dickens, памёр 9 чэрвеня 1870), найпапулярнейшы брытанскі пісьменнік віктарыянскай эпохі. Сам Дыкенс сцвярджаў, што ў ім памірае вялікі актор, і неаднаразова даводзіў гэта людзям навокал, выкідваючы самыя нечаканыя каленцы. Так, пэўны час ён разыгрываў сяброў, сцвярджаючы, што кахае каралеву Вікторыю і страшна пакутуе ад немагчымасці як-небудзь прыцягнуць яе ўвагу. У больш сталым узросце пісьменнік расказваў, што калі ён піша раман, яму страшна назаляюць героі твора, а таму даводзіцца выходзіць на вуліцу, у натоўп, каб ад іх пазбавіцца. Самыя першыя творы Дыкенса, што выйшлі па-беларуску, перакладаліся з рускага перакладу – гэта былі раманы “Домбі і сын” (1937) і “Вялікія спадзяванні” (1940). У 2010 годзе выйшаў досыць няўдалы пераклад рамана “Олівер Твіст”, зроблены Я. Бяласіным. У часопісе “ПрайдзіСвет” былі надрукаваныя пераклады “Гісторыі пра гоблінаў, якія скралі далакопа” (А. Ф. Брыль), а таксама ўрывак з аповесці “Калядны харал у прозе: святочная гісторыя пра прывідаў” (Г. Янкута).
Памерла Эн Рэдкліф (анг. Ann Radcliffe, імя пры нараджэнні – Ўорд (Ward); нар. 9 ліпеня 1764), ангельская пісьменніца, адна са стваральнікаў жанру гатычнага рамана. На працягу 8 гадоў яна напісала раманы, якія зрабілі яе папулярнай. Пасля 1797 году не выдала ніводнага твора. Лічыцца, што яна перастала пісаць, бо была вельмі сціплай, і вялікая вядомасць палохала яе і парушала душэўную раўнавагу.
Памёр Джозэф Шэрыдан Ле Фаню (анг. Joseph Sheridan Le Fanu, нар. 28 жніўня 1814), ірландскі ангельскамоўны пісьменнік, адзін з самых вядомых аўтараў гатычнай прозы. Пісьменнік нарадзіўся ў Дубліне ў літаратурнай сям’і — яго бабуля Алісія Шэрыдан Ле Фаню і стрыечны дзед Рычард Брынслі Шэрыдан (аўтар п’есы “Школа зласлоўя”) былі драматургамі. Напісаў шэраг містычных і прыгодніцкіх твораў, з 1845 па 1873 выдаў 14 раманаў, самыя вядомыя сярод якіх — “Дзядзька Сайлас” (Uncle Silas, 1864), “Дом ля могілак” (The House by the Churchyard, 1863) і зборнік з пяці навэлаў “Скрозь цьмянае шкло” (In a Glass Darkly, 1872). Творчасць Ле Фаню моцна паўплывала на паэтыку Х. Картасара, а аповесць “Карміла” (Carmilla, 1871) — на творчасць Б. Стокера.
Нарадзіўся Рамуальд Зямкевіч (псеўд. і крыпт.: Раман Суніца, Юры Алелькавіч, Саўка Барывой, Шэршань, Р. Зем., Ром. Зем., Р-н Сун., Р. С-ца; памёр 1943/1944), беларускі бібліёграф, публіцыст, гісторык беларускай літаратуры, перакладчык, калекцыянер кніг і рукапісаў. У 1910 выдаў “Беларускую бібліяграфію” – першы адмысловы бібліяграфічны даведнік на беларускай мове. Пісаў вершы, перакладаў з украінскай і французскай моваў на беларускую.
Нарадзіўся Сінклер Льюіс (анг. Sinclair Lewis, памёр 10 студзеня 1951), амерыканскі пісьменнік. У 1926 годзе быў уганараваны Пуліцэраўскай прэміяй, аднак адмовіўся яе прыняць. Першы ў ЗША лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1930) – “за моцнае і выразнае мастацтва аповеду і за рэдкае ўменне з сатырай і гумарам ствараць новыя тыпы і характары”.
Памёр Вінцэнт (Вінцэсь) Каратынскі (нар. 15 чэрвеня 1831), беларускі пісьменнік і перакладчык. Перакладаў на польскую мову творы А. Пушкіна, М. Лермантава, Г. Гайнэ і інш. Вершы В. Каратынскага на беларускую мову перакладалі Г. Тумаш, Ул. Мархель, Р. Барадулін; пераклады выходзілі ў кнізе “Творы” (2-е выд. 1994), а таксама зборніку “Раса нябёсаў на зямлі тутэйшай” (1998).
Нарадзіўся А. дэн Дорлард (нід. A. den Doolaard, сапр. Карнэліс Ёханэс Джордж (Боб) Спулстра-малодшы; памёр 26 чэрвеня 1994), нідэрландскі пісьменнік і журналіст, аўтар мноства раманаў і зборнікаў вершаў. Гісторыю свайго жыцця і творчасці апісаў у рамане “Жыццё бадзягі” (Het leven van een landloper, 1958) — пісьменнік і праўда аб’ездзіў усю Еўропу, жыў у многіх краінах, у тым ліку ў Македоніі. Ханс Олінк, аўтар біяграфіі Дорларда “Ап’янелы жыццём” (Dronken van het leven, 2011), піша, што ў 1933 годзе Дорланд забіў у Македоніі каханка свае першае жонкі.
Памёр Лін Картэр (анг. Linwood Vrooman Carter, нар. 9 чэрвеня 1930), амерыканскі пісьменнік-фантаст, літаратуразнаўца і рэдактар кніжнай серыі “Ballantine Adult Fantasy Series” (скарочана “Adult Fantasy”). Вядомыя псеўданімы Картэра: Г. П. Лоўкрафт (анг. H. P. Lowcraft) — як пародыя на Г. Лаўкрафта — і Грэйл Ундвін (анг. Grail Undwin). Тэарэтык навукова-фантастычнага жанру. Ягоная манаграфія “Уяўныя сусветы” (Imaginary Worlds, 1973) была прызнаная настольнай кнігай прыхільнікаў навуковай фантастыкі. Самыя плённыя і творча ўдалыя гады Картэра як раманіста звязаныя са стварэннем эпасу пра Затопленую Лемурыю, якая папярэднічала Атлантыдзе (“Чараўнік з Лемурыі” (The Wizard of Lemuria, 1965), “Тонгар з Лемурыі” (Thongor of Lemuria, 1966), “Тонгар супраць багоў” (Thongor Against the Gods, 1967) і інш.). Лаўрэат прэміі “Nova” (1972).
Памерла Лідзія Карнееўна Чукоўская (Карнейчукова Лідзія Мікалаеўна, нар. 11 сакавіка 1907), савецкая пісьменніца, публіцыст, мемуарыст, дысідэнт. Дачка Карнея Чукоўскага.