№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 8 лютага

  • 1577

    Нарадзіўся Роберт Бёртан (анг. Robert Burton, памёр 25 студзеня 1640), ангельскі пісьменнік, святар і навуковец. Самы вядомы твор Бёртана – “Анатомія меланхоліі” (The Anatomy of Melancholy), трактат, падзелены на тры асноўныя часткі: першая акрэслівае і апісвае розныя віды меланхоліі, другая прапаноўвае віды лекавання, а трэцяя аналізуе любоўную і рэлігійную меланхолію.

  • 1828

    Нарадзіўся Жуль Габрыэль Вэрн (фр. Jules Gabriel Verne, памёр 24 сакавіка 1905), французскі пісьменнік і географ. Лічыцца класікам прыгодніцкай літаратуры, а таксама адным з заснавальнікаў навуковай фантастыкі. У сваіх творах Ж. Вэрн прадказаў шэраг навуковых адкрыццяў, сярод іх – тэлебачанне, акваланг, электрычнае крэсла і многае іншае.

  • 1849

    Памёр Францэ Прэшэрн (славенск. France Prešeren), славенскі паэт і нацыянальны дзеяч (нар. 3 снежня 1800). Класік славенскай літаратуры, пісаў у рэчышчы рамантызму, славенскі паэт “нумар адзін”. Вяршыняй творчасці лічыцца “Вянок санетаў” (Sonetni Venec, 1834). Дзень смерці Прэшэрна абвешчаны дзяржаўным святам. Сёмая страфа ягонага верша Zdravljica (“Тост”) у 1989 годзе стала дзяржаўным гімнам Славеніі.

  • 1921

    Нарадзіўся Іван Мележ, беларускі пісьменнік (памёр 9 жніўня 1976). Дэбютаваў у літаратуры вершамі ў 1939 годзе. Ваяваў на фронце і быў паранены ў 1942 годзе. Аўтар славутай трылогіі “Палеская хроніка”, якая ўключае раманы “Людзі на балоце”, “Подых навальніцы” і “Завеі, снежань”. Раманы двойчы экранізаваліся.

  • 1922

    Нарадзіўся Тадэвуш Гайцы (польск. Tadeusz Gajcy, памёр 16 жніўня 1944), польскі паэт з “пакалення Калумбаў”. Загінуў у Варшаўскім паўстанні. Перажыванні маці загінулага Тадэвуша Гайцы апісваюцца ў “Баладзе” Чэслава Мілаша.

  • 1950

    Памёр Аляксандр Чак (латышск. Aleksandrs Čaks, сапр. Аляксандр Чадарайніс; нар. 27 кастрычніка 1901), латышскі паэт і празаік, якога лічаць пачынальнікам урбаністычнай паэзіі ў Латвіі. У 1928 годзе пабачыў свет яго першы паэтычны зборнік “Seši”, прысвечаны Рызе. У сваіх вершах паэт закранаў тэмы, дагэтуль не адлюстраваныя ў латышскай паэзіі, — начное жыццё горада, беспрытульнікі, прастытуткі, бедната. У 1949 годзе, калі Латвія ўжо ўваходзіла ў склад СССР, Чака абвінавачваюць у адыходзе ад марксісцкіх каштоўнасцяў і пісанні палітычна няправільных вершаў. Гэтае абвінавачанне моцна паслабіла стан яго здароўя, і 8 лютага 1950 паэт памёр ад хваробы сэрца. Вершы Чака на беларускую перакладаў Васіль Сёмуха.

  • 1998

    Памёр Хальдаўр Кільян Лахснэс (ісл. Halldór Kiljan Laxness, нар. 23 красавіка 1902), ісландскі пісьменнік. Лаурэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 1955 году з фармулёўкай “за яскравую эпічную сілу, якая адрадзіла вялікае апавядальнае мастацтва Ісландыі”.

  • 1999

    Памерла Айрыс Мёрдак (анг. Jean Iris Murdoch, нар. 15 ліпеня 1919), англа-ірландская пісьменніца і філосаф. Лаўрэат Букераўскай прэміі. Адна з самых значных раманістак ХХ стагоддзя памерла ў доме для састарэлых.