№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Змест


Алок Вайд-Мэнан Вулічны гвалт Вершы Фрэнк О’Хара Трымаю воблака ў абдымках Вершы Пэт Паркер Так прагну з табой кахацца і словы замест гэтага пішу Вершы Ўолт Ўітмэн Як Адам на золку ўранні Вершы Эмі Лоўэл Калі б я здолела злавіць зялёны ліхтар светляка Вершы Сара ТысдэйлЭрына Верш Алфрэд Эдвард Хаўсмэн Больш не пытай: баюся, не змаўчу Вершы Гедрэ Казлаўскайтэ Размаўляць на забытых мовах Вершы Івар Сільдпачуццё што нешта не так Вершы Сімона дэ БавуарДругі пол Фрагмент кнігі Жан Както Белая кніга
Іда Ліндэ Мама забойцы Урывак з рамана Жорж Экгаўт Татуіроўка Апавяданне Уладзіслаў Гарбацкі Апошні ўраніст Эсэ
Крысціна Бандурына Something Special Вершы Карэкцыя перспектывы Апавяданне Надзя Гусакоўская не вставать рано утром, чтоб не упасть Вершы Уладзіслаў Гарбацкі Прыдарожныя макі Апавяданне Каровы ды мужыкі Апавяданне Дар’я Трайдэн Нямая Апавяданне Вампірызм Апавяданне Хвароба Апавяданне Дзмітрый Ермаловіч-Дашчынскі Небесный сеанс прерывается Вершы
“Вось так я пішу” Рэпрэзентацыя негетэранарматыўнай сэксуальнасці ў літаратуры Матэрыялы круглага стала
Вольга Гапеева Гульня ў гендар, або Чаму качкі размаўляюць на лавандавай мове Эсэ Альгерд Бахарэвіч “Зразумейце маю адзіноту”: “Дзёньнік” Вітальда Гамбровіча як досьлед уласнае сэксуальнасьці Эсэ Дар’я Трайдэн Бог і мілыя хлопчыкі: рэлігія і гомаэротыка ў творах Герарда Рэвэ Эсэ Кацярына Маціеўская Эфект Пігмаліёна Эсэ Ганна Янкута Гісторыя аднаго сына Эсэ Справа Роджэра Кейсмента Эсэ Літаратурнае жыццё бостанскага шлюбу Эсэ Уладзіслаў Гарбацкі Як беларусы ў 1928 годзе гей-шлюбам палохалі Эсэ Апошні enfant terrible ХХ стагодзьдзя Эсэ Жанчына, што кахала мужчынаў, якія кахалі мужчынаў Эсэ Уладзімір Валодзін Уголовное преследование гомосексуалов в СССР (1946-1991): цифры и дискурсы

У гэты дзень, 22 лютага

  • 1886

    Нарадзіўся Хуга Баль (ням. Hugo Ball, памёр 14 верасня 1927) – нямецкі паэт, драматург, эсэіст, журналіст, адзін з заснавальнікаў дадаізму. Вывучаў Шапэнгаўэра і Ніцшэ, актыўны ўдзельнік берлінскага мастацкага жыцця перад Першай сусветнай вайной. Дэзертыраваў з фронту ў Швейцарыю, дзе адкрыў “Кабарэ Вальтэр” – легендарнае месца нараджэння дадаізму. Аўтар парадаксальных сачыненняў, сімультанных паэмаў (“калі думка нараджаецца ў роце”) і бруісцкай (шумавой) музыкі, якая пазней развілася ў “індастрыял”. Баль працаваў у розных кірунках мастацтва, абвяшчаючы сінтэтычны падыход да стварэння твора. “Я чытаю вершы, – казаў Баль, – якія маюць на мэце, ні больш ні менш, адмаўленне ад мовы. < ...> Верш – гэта падстава па магчымасці абысціся без словаў і мовы”. На беларускую мову “Маніфест да першага вечару дадаістаў” Баля пераклала Юля Цімафеева.

  • 1892

    Нарадзілася Эдна Сэнт-Вінсэнт Мілэй (анг. Edna St. Vincent Millay, памерла 19 кастрычніка 1950), амерыканская паэтка, драматург, феміністка, адна з самых знакамітых паэтаў ЗША ХХ стагоддзя, лаўрэат Пулітцэраўскай паэтычнай прэміі. Майстра санэту, балады, арыентавалася на класічныя традыцыі. У 1943 годзе атрымала медаль Роберта Фроста за значны ўнёсак у паэзію. Не хавала сваёй бісэксуальнасці і была вядомая як прыхільніца “свабоднага кахання”.

  • 1919

    Нарадзіўся Хары Кульман (шведск. Harry Kullman, памёр 1 сакавіка 1982), шведскі дзіцячы пісьменнік. Пісаў стакгольмскія гісторыі, прыгодніцкія творы пра Дзікі Захад і гістарычныя апавяданні. Кульман атрымаў некалькі літаратурных узнагародаў на радзіме, у тым ліку медаль Нільса Хольгерсана і прэмію імя Астрыд Ліндгрэн.

  • 1935

    Нарадзіўся Даніла Кіш (сербск. Данило Киш/Danilo Kiš, памёр 15 кастрычніка 1989), сербскі паэт, празаік, драматург, перакладчык з рускай, французскай і венгерскай моваў. Першую кнігу, якая складалася з двух невялікіх раманаў “Мансарда” і “Псалм 44”, выдаў у 1962 годзе. Лаўрэат югаслаўскай літаратурнай прэміі НІН 1973, прэміі Іва Андрыча (1984), італьянскай прэміі Тыбра (1988). У 1990 годзе Кіш быў уганараваны ПЭН-клубам ЗША прэміяй Бруна Шульца як найлепшы замежны аўтар году. У 1988 абраны чальцом-карэспандэнтам Сербскай акадэміі навук і мастацтваў. Аўтар кніг “Сад, попел” (Bašta, pepeo, 1965), “Клепсідра” (Peščanik, 1972), “Грабніца для Барыса Давыдавіча” (Grobnica za Borisa Davidoviča: sedam poglavlja jedne zajedničke povesti, 1976), “Урок анатоміі” (Čas anatomije, 1978), Homo poeticus (1983), “Энцыклапедыя мёртвых” (Enciklopedija mrtvih, 1983), “Жыццё, літаратура” (Život, literatura, 1990) і інш.

  • 1939

    Памёр Антоніё Мачада (гішп. Antonio Machado, нар. 26 ліпеня 1875), гішпанскі паэт, адзін з выбітных дзеячаў гішпанскага літаратурнага руху, вядомага як “пакаленне 1898”. Першая кніга вершаў Мачада “Смуткі” (Soledades) пабачыла свет у 1903 і разам з “Самотнымі напевамі” Хуана Рамона Хімэнэса пазначыла пачатак гішпанскай паэзіі новага стагоддзя. Поспех зборніка “Палі Кастыліі” (Campos de Castilla, 1912), які адзначыў канец перыяду мадэрнізму ў творчасці Мачада, паводле прызнання паэта, выратаваў яго ад думак пра самагубства, да якіх яго прывяла смерць жонкі. Стваральнік двух гетэронімаў, ад імя якіх пісаў вершы і празаічныя творы, у тым ліку філасофскага кірунку. Пасля ўсталявання ў Гішпаніі правай дыктатуры Ф. Франка становішча паэта, прыхільніка рэспубліканцаў, стала пагрозлівым, Мачада у 1938 быў эвакуяваны з краіны і праз месяц падчас пераходу гішпанска-французскай мяжы разам са сваёй састарэлай маці загінуў у французскім Кальюры. У ягонай кішэні былі знойдзеныя апошнія вершы “Estos días azules y este sol de la infancia” (літ. “Гэтыя блакітныя дні і гэтае сонца дзяцінства”). На беларускую мову асобныя вершы Мачада перакладалі А.Зарыцкі і М. Мартысевіч.

  • 1942

    Памёр Штэфан Цвайг (ням. Stefan Zweig, нар. 28 лістапада 1881), аўстрыйскі пісьменнік, журналіст. Скончыў філасофскі факультэт Венскага ўніверсітэта. У 1939 годзе пасля прыходу да ўлады нацыстаў быў вымушаны пакінуць Аўстрыю і з’ехаць у Бразілію, дзе праз тры гады разам з жонкай скончыў жыццё самагубствам. Дэбютаваў у 1898 як паэт, але вядомасць яму прынеслі яго навэлы – “Амок” (Amok, 1922), “Разгубленасць пачуццяў” (Verwirrung der Gefühle, 1927), “Шахматная навэла” (Schachnovelle, 1942) і раманізаваныя біяграфіі Эразма Ратэрдамскага, Фернана Магелана, каралевы Марыі Антуанэты, каралевы Марыі Сцюарт, Анарэ дэ Бальзака, а таксама цыкл літаратурных партрэтаў Л. Талстога, Ф. Дастаеўскага, Ч. Дыкенса, Стэндаля, З. Фройда, інш. На беларускую мову асобныя навэлы Цвайга пераклаў У. Чапега.

  • 1943

    Нарадзіўся Эдуард Лімонаў (руск. Эдуард Лимонов (Савенко), скандальна вядомы рускі пісьменнік, публіцыст, грамадска-палітычны дзеяч, заснавальнік забароненай у Расіі Нацыянал-бальшавісцкай партыі. Вершы пачаў пісаць у 1958 годзе. У 1967–1974 жыў у Маскве. У 1974 эміграваў у ЗША, дзе пачаў пісаць публіцыстычныя артыкулы супраць капіталістычнай сістэмы і ЗША. У 1980 пераехаў у Францыю, прыняў французскае грамадзянства і стаў дзеячам французскага сацыялістычнага руху. У 1992 годзе вяртаецца ў Расію. Вядомасць пісьменніку прынёс яго першы раман “Гэта я – Эдзічка” (“Это я – Эдичка”, 1976), які быў перакладзены на 15 моваў свету.

  • 2000

    Памёр Аркадзь Хайт (руск. Аркадий Хайт, нар. 25 снежня 1938), рускі пісьменнік-сатырык, сцэнарыст папулярных мультсерыялаў “Ну, погоди!” (выпускі 1—17), “Прыгоды ката Леапольдаа” (1975—1987).