№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 13 красавіка

  • 1695

    Памёр Жан дэ Лафантэн (фр. Jean de La Fontaine, нар. 8 ліпеня 1621), французскі паэт-байкапісец. Досыць рана ажаніўшыся (з чатырнаццацігадовай Мары Эрыкар), Лафантэн хутка пакінуў сям’ю і пераехаў у Парыж, адкуль вельмі рэдка (далёка не кожны год) ездзіў да родных. Захавалася ліставанне Лафантэна з жонкай, у якім ён падрабязна апавядае ёй пра свае рамантычныя прыгоды. Сваіх дзяцей байкапісец ведаў настолькі кепска, што, сустрэўшыся аднойчы з дарослым сынам, не пазнаў яго. Лафантэн стварыў новы жанр байкі, пазычыўшы вонкавую фабулу ў антычных аўтараў (у першую чаргу ў Эзопа і Федра). Большасць баек Лафантэна напісаныя свабодным вершам. Апроч баек Лафантэн напісаў “Казкі” (сюжэты ён часткова браў з Бакача), аповесць “Каханне Псіхеі і Купідона” (Les amours de Psyché et de Cupidon, 1662), прыродазнаўчую “Паэму пра хіннае дрэва” (Poème du Quinquina, 1682) і інш.

  • 1906

    Нарадзіўся Сэмюэл Бэкет (анг. Samuel Beckett, памёр 22 снежня 1989), ірландскі празаік, драматург, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1969 году. Пісаў па-ангельску і па-французску. Доўгі час большасць твораў, напісаных Бэкетам, нідзе не друкавалі (некаторыя з іх выйшлі толькі пасмяротна); поспех прыйшоў да пісьменніка толькі пасля Другой сусветнай вайны. 5 студзеня 1953 году ў Парыжы адбылася прэм’ера самай вядомай п’есы Бэкета “У чаканні Гадо” (En attendant Godot). З 1951 па 1953 год была выдадзеная і яго знакамітая трылогія — раманы “Малой” (Molloy), “Малон памірае” (Malone meurt) і “Безыменны” (L’Innomable).

  • 1935

    Нарадзіўся Міхаіл Гаспараў (руск. Михаил Гаспаров, памёр 7 лістапада 2005), рускі літаратуразнаўца і філолаг-класік, гісторык антычнай літаратуры і рускай паэзіі, перакладчык, вершазнаўца і тэарэтык літаратуры, аўтар фундаментальных працаў пра рускае і еўрапейскае вершаскладанне. Пераклаў на рускую мову шэраг антычных аўтараў (сярод іх Гарацый, Цыцэрон, Авідый, Арыстоцель і інш.), паэзію вагантаў, “Неўтаймоўнага Раланда” Арыёста і шмат іншага. Аўтар найгрунтоўнейшай працы “Нарыс гісторыі еўрапейскага верша” (1989).

  • 1939

    Нарадзіўся Шэймас Хіні (анг. Seamus Heaney), ірландскі паэт, перакладчык, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1995 году “за лірычную прыгажосць і этычную глыбіню паэзіі, што адкрывае перад намі дзівосныя будні і мінулае, якое ажывае”. Пераклаў шэраг твораў з ірландскай, англасаксонскай (“Бэўвульф”), польскай і іншых моваў. На беларускую мову вершы Хіні перакладаў Сяргей Шупа.

  • 2006

    Памерла Мюрыэл Спарк (анг. Dame Muriel Spark, нар. 1 лютага 1918), шатландская пісьменніца. Найбольш вядомы яе раман “Міс Джын Броўдзі ў росквіце гадоў” (The Prime of Miss Jean Brodie, 1961). У 1966 — 1968 па ім была пастаўленая ў далейшым вядомая п’еса, затым — знакаміты фільм (1969) і нарэшце – шасцісерыйны тэлефільм, які таксама меў міжнародны поспех у 1978 — 1979 гг. У 1993 годзе Спарк была ўганараваная ордэнам Брытанскай імперыі. На беларускую мову апавяданні Мюрыэл Спарк “Жонка ўладальніка ламбарда” і “Надзвычай добры гадзіннік” пераклаў Аляксандр Дземчанка (“Далягляды”, 1979).

  • 2015

    Гюнтэр Грас (ням. Günter Grass, нарадзіўся 16 кастрычніка 1927), нямецкі пісьменнік, скульптар, мастак, графік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1999). Сусветная слава прыйшла да яго з першым раманам “Бляшаны барабан” (Die Blechtrommel, 1959; экранізаваны ў 1979). Разам з аповесцю “Кошкі-мышкі” (Katz und Maus, 1961) і раманам “Сабачыя гады” (Hundejahre, 1963) яны ствараюць “данцыгскую трылогію”. Грас стаў першым сусветна вядомым нямецкім пісьменнікам пасля Другой сусветнай вайны. Сам ілюстраваў усе свае кнігі. У апошнія гады працаваў над мемуарным цыклам.