№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 30 траўня

  • 1593

    Памёр Крыстафер Марла (анг. Christopher Marlowe, нар. 26 лютага 1564), ангельскі паэт, перакладчык і драматург елізавецінскай эпохі, адзін з выбітных папярэднікаў Ўільяма Шэкспіра. Пра пэўныя перыяды жыцця драматурга амаль нічога не вядома, лічыцца, што ён мог быць таемным агентам ангельскай кароны ў Еўропе. Смерць Марла таксама выклікае ў даследчыкаў шмат пытанняў — пісьменнік быў забіты падчас спрэчкі ў дэптфардскай таверне, аднак прычыны гэтай спрэчкі так і не высветленыя; гэта магло быць нават замоўленае забойства. Існуюць розныя сведчанні нават адносна даты смерці Марла (называюць таксама 1 альбо 2 чэрвеня). У тыя часы нават сур’ёзна разглядалася версія, паводле якой гэта магла быць проста інсцэніроўка, а сам пісьменнік застаўся жывы. Значнае месца адводзілася Марла ў “шэкспіраўскім пытанні”: ён быў адным з “падазраваных” у аўтарстве тых ці іншых п’есаў Шэкспіра. Самы вядомы твор Марла — трагедыя “Доктар Фаўст”.

  • 1744

    Памёр Аляксандр Поўп (анг. Alexander Pope, нар. 21 траўня 1688), ангельскі паэт, найбольш вядомы за сатырычныя (“Дунсіяда”, The Dunciad, 1728) і камічныя паэмы (“Выкраданне локана”, The Rape of the Lock, 1712) і пераклады на ангельскую “Іліяды” і “Адысеі” Гамэра. Нарадзіўся ў каталіцкай сям’і. Згодна з законам аб усталяванні англіканскай царквы яму было забаронена, між іншага, паступаць ва ўніверсітэт. Паэт самастойна вывучаў паэзію ангельскіх, італьянскіх, французскіх, лацінскіх, грэцкіх паэтаў. З дзяцінства пакутаваў на асаблівую форму сухотаў, якая запаволіла яго нармальны рост, — паэт быў не вышэйшы за 1,37 м.

  • 1778

    Памёр Вальтэр (фр. Voltaire, сапр. Франсуа-Мары Аруэ, нар. 21 лістапада 1694), французскі пісьменнік і філосаф, адзін з найбуйнейшых асветнікаў ХVІІІ ст., паэт, празаік, сатырык, гісторык, публіцыст, заснавальнік вальтэр’янства. Перад смерцю Вальтэра яго пляменнік абат Міньё паклікаў да дзядзькі абата Гацье, спадзеючыся прымірыць Вальтэра з царквой. Калі святар прапанаваў вальнадумцу “адрачыся ад Сатаны і прыйсці да Госпада” Вальтэр адказаў: “Навошта перад смерцю здабываць новых ворагаў?”

  • 1876

    Нарадзіўся Уладзімір Назор (харв. Vladimir Nazor, памёр 19 чэрвеня 1949), харвацкі паэт і перакладчык, адзін з асноўных прадстаўнікоў харвацкага мадэрнізму, а таксама першы кіраўнік харвацкага парламента. Перакладаў творы шэрагу класічных аўтараў: Дантэ, Гётэ, Гайнэ, Гюго, Шэкспіра, Мюсэ.

  • 1942

    Нарадзіўся Антанін Баяя (чэшск. Antonín Bajaja), чэшскі пісьменнік. Самы знакаміты раман Баяі “Зваўчэнне. Раманета пра ваўкоў, людзей і знакі” (Zvlčení. Romaneto o vlcích, lidech a úkazech), за які аўтар у 2004 годзе атрымаў прэмію Magnesia Litera, на беларускую мову пераклала Марыя Мартысевіч.

  • 1960

    Памёр Барыс Пастарнак (руск. Борис Пастернак, нар. 10 лютага 1890), рускі паэт, празаік, перакладчык. Бацька будучага паэта быў мастаком, а маці — піяністкай. З 1946 па 1950 Пастарнак штогод вылучаўся на атрыманне Нобелеўскай прэміі па літаратуры, але беспаспяхова. Толькі ў 1958 годзе, калі ягоную кандыдатуру прапанаваў папярэдні лаўрэат Альбэр Камю, Пастарнак атрымаў прэмію “за значныя дасягненні ў сучаснай лірычнай паэзіі, а таксама за працяг традыцыі вялікага рускага эпічнага рамана”. Пад ціскам савецкіх уладаў ад прэміі адмовіўся.

  • 1994

    Памёр Хуан Карлас Анэці (гішп. Juan Carlos Onetti, нар. 1 ліпеня 1909), уругвайскі пісьменнік, прадстаўнік “пакалення 1945-га году”. З 1975 году жыў у Гішпаніі. Лаўрэат прэміі Мігеля дэ Сервантэса, а таксама Вялікай літаратурнай прэміі Уругвая. Проза Анэці з героем-адзіночкам, які ўвесь час сумняецца ў сабе і ў свеце, паралельная пошукам французскіх экзістэнцыялістаў.