Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары
Чытаць далейНарадзіўся Марка Маруліч (харв. Marko Marulić, памёр 5 студзеня 1524), нацыянальны харвацкі паэт і хрысціянскі гуманіст, першы, хто ўвёў ва ўжытак слова “псіхалогія”. Пісаў па-лацінску, па-харвацку і на народнай лаціне.
Памёр Анарэ дэ Бальзак (фр. Honoré de Balzac, нар. 20 траўня 1799), французскі пісьменнік, пачынальнік рэалізму. Дасягнуўшы літаратурнай сталасці, Бальзак паставіў сабе мэту стварыць цыкл твораў, які б даў поўнае адлюстраванне эпохі, у якой ён жыў. Стварэннем гэтага цыклу ён быў заняты амаль дваццаць гадоў і назваў яго “Чалавечай камедыяй” (La comedie humaine). Усяго ў цыкл увайшло блізу дзевяноста твораў. Адкрываецца ён філасофскім раманам “Шчыгрынавая скура” (La Peau de chagrin, 1930), а завяршаецца “Адваротным бокам сучаснай гісторыі” (L’envers de l’histoire contemporaine, 1848). На беларускую мову раманы “Габсэк” і “Бацька Гар’ё”, якія таксама з’яўляюцца часткай “Камедыі”, пераклалі, адпаведна, Уладзімір Палупанаў і Андрэй Дынько).
Нарадзіўся Антон Васілеўскі (памёр 10 траўня 1984), беларускі пісьменнік і выдавец. Да 1939 жыў у Вільні, працаваў на пошце, займаўся хірамантыяй і гамеапатыяй. Рэдактар і выдавец сатырычнага часопіса “Авадзень” (1924—1933). Пасля вайны жыў у Глівіцах. Апавяданні А. Васілеўскага публікаваліся, апроч іншага, у беластоцкай “Ніве” і альманахах “белавежцаў”.
Нарадзіўся Макар Краўцоў (сапр. Макар Касцевіч, памёр пасля 1939), беларускі празаік, паэт, перакладчык, публіцыст, грамадска-палітычны дзеяч. Аўтар вядомага верша “Мы выйдзем шчыльнымі радамі”, які стаў гімнам Беларускай Народнай Рэспублікі. Пераклаў з рускай мовы шэраг твораў: “Алеся” А. Купрына, “Лес шуміць” (1920) і “Сляпы музыкант” У. Караленкі, “Мцыры” (1924) і “Дэман” (1926) М. Лермантава, зборнік “Для дзяцей” Л. Талстога (1928), “Тарас Бульба” М. Гогаля (1929), а таксама “Расказы аб вялікіх падзеях розных часоў і народаў: Вялікія войны і барацьба з вайною” М. Рубакіна (1924).
Нарадзіўся Ален Роб-Грые (фр. Alain Robbe-Grillet, памёр 18 лютага 2008), французскі пісьменнік, адзін з пачынальнікаў “новага рамана”, рэжысёр. Структура ягоных раманаў заблытаная і загадкавая, за што іх часта называюць раманамі-лабірынтамі. Першыя раманы вызначаюцца практычнай адсутнасцю дзеяння і падрабязным апісаннем прадметаў і побытавых дэталяў, пазней пісьменнік пераходзіць да “гульнявых” тэкстаў, выкарыстоўвае міфалагемы масавай культуры, архетыпы падсвядомасці, модныя інтэлектуальныя стэрэатыпы, парадыюе паліцэйскія, любоўныя, прыгодніцкія раманы. Здабыўшы літаратурную славу, Роб-Грые звярнуўся да кінематографу, спачатку як сцэнарыст, а потым як рэжысёр, таксама вынайшаўшы ў ім свой арыгінальны стыль. На беларускую мову раман Алена Роб-Грые “Праект рэвалюцыі ў Нью-Ёрку” і апавяданне “Сцэна” пераклаў Зміцер Колас.
Нарадзіўся Браян Олдыс (анг. Brian Wilson Aldiss), ангельскі пісьменнік-фантаст. Лаўрэат найбольш значных літаратурных прэмій у жанры фантастыкі — прэміі Х’юга (1962) за зборнік апавяданняў Hothouse і прэміі Нэб’юла (1965) за аповесць The Saliva Tree, напісаную да стагоддзя з дня нараджэння Г. Ўэлса. Сусветную вядомасць Олдысу прынесла трылогія “Геліконія” (Helliconia, 1982—1985).
Нарадзіўся Януш Леон Вішнеўскі (польск. Janusz Leon Wiśniewski), польскі пісьменнік, навуковец. Імгненна стаў папулярным дзякуючы свайму першаму раману пра віртуальнае каханне “Адзінота ў сеціве” (S@motność w Sieci, 2001; экранізаваны ў 2006). Жыве ў Германіі.