№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 22 верасня

  • 1870

    Памёр Міхал Годжа (славацк. Michal Hodža, нар. 22 сакавіка 1811), славацкі пісьменнік і кіраўнік славацкага паўстання супраць венграў. Годжа, тэолаг паводле адукацыі, шмат сілаў аддаваў распрацоўцы славацкай мовы, удзельнічаў у выданні славацкіх часопісаў і ў літаратурным жыцці краіны. Імем Міхала Годжы названая галоўная плошча ў сталіцы Славакіі Браціславе.

  • 1890

    Памерла Ёхана Дэзідэрыя Куртманс-Берхманс (нід. Johanna Desideria Courtmans-Berchmans, нар. 6 верасня 1811), фламандская пісьменніца. Нідэрландскай мове яе навучыў муж, і яна пачала пісаць на ёй вершы. Першы верш быў напісаны ў 1839 годзе і апублікаваны ў Nederduitsch letterkundig jaarboekje. Лаўрэатка літаратурнай прэміі Quinquennial Prize (1865).

  • 1907

    Нарадзіўся Марыс Бланшо (фр. Maurice Blanchot, памёр 20 лютага 2003), французскі пісьменнік, літаратуразнаўца, філосаф. Творчасць Бланшо моцна паўплывала на мысленне постструкруралістаў, такіх як Ж. Дэрыда. У сваіх працах імкнуўся сінтэзаваць вучэнне пра “волю да ўлады” Ніцшэ, экзістэнцыялізм Хайдэгера, суб’ектыўна-экзістэнцыйную дыялектыку Батая, неагегельянства Кожава. Асноўнай сферай зацікаўленняў Бланшо заўжды была літаратура (асабліва творчасць С. Малармэ, Ф. Кафкі). З літаратурных твораў найбольш вядомыя раманы Бланшо “Цёмны Тама” (Thomas l'Obscur, 1941) і “Амінадаў” (Aminadab, 1942). Ад напісання раманаў перайшоў да драбнейшых жанраў, крытычных артыкулаў і эсэ. Шматлікія літаратуразнаўчыя артыкулы Бланшо сабраныя ў кнігах “Латрэамон і дэ Сад” (1949), “Прастора літаратуры” (1955), “Бясконцы дыялог” (1969), “Кафка супраць Кафкі” (1981) і інш. З 1970-х Бланшо пісаў творы на скрыжаванні жанраў, якія складаліся з мастацкіх і філасофскіх фрагментаў.

  • 1914

    Памёр Ален Фурнье (фр. Alain-Fournier, сапр. Анры Альбан-Фурнье; нар. 3 кастрычніка 1886), французскі пісьменнік, найбольш вядомы як аўтар адзінага завершанага ім рамана “Вялікі Мольн” (Le Grand Meaulnes, 1913), які стаў класікай французскай літаратуры і быў двойчы экранізаваны. Забіты на фронце падчас Першай сусветнай вайны.

  • 1921

    Памёр Іван Вазаў (балг. Иван Вазов, нар. 9 ліпеня 1850), балгарскі празаік, паэт, класік балгарскай літаратуры. Акадэмік Балгарскай акадэміі навук, быў міністрам адукацыі ад Народнай партыі Балгарыі (1897—1899). Раман “У ярме” (“Роман из живота на българите в предвечерието на Освобождението”, 1894) на беларускую мову пераклаў У. Аніскевіч (Мінск, “Мастацкая літаратура”, 1991).

  • 1958

    Памерла Мэры Робертс Райнхарт (анг. Mary Roberts Rinehart, нар. 12 жніўня 1876), амерыканская пісьменніца, аўтар дэтэктываў. Яе часам называюць “амерыканскай Агатай Крысці”. Райнхарт прыпісваюць аўтарства фразы “Забойца — дварэцкі” (The butler did it).

  • 1985

    Памёр Дыдэрык Ёханэс Оперман (афр. Diederik Johannes Opperman, нар. 29 верасня 1914), адзін з самых вядомых паўднёваафрыканскіх паэтаў ХХ ст., драматург. Аўтар паэтычных зборнікаў “Святыя жывёлы” (Heilige beeste, 1945), “Дзевяць зорак над Ніневіяй” (Negester oor Ninevé, 1947), “Журнал Ёрыка” (Joernaal van Jorik, 1949), “Анёл з камня” (Engel uit die klip, 1950), “Кома з бамбукавага шаста” (Komas uit 'n bamboesstok, 1979), інш. Пісаў на афрыкаанс.

  • 2000

    Памёр Егуда Аміхай (іўр. יהודה עמיחי, нар. 3 траўня 1924), ізраільскі паэт. Адным з першых пачаў выкарыстоўваць гутарковы іўрыт. Вядомасць яму прынёс зборнік вершаў “Сёння і ў іншыя часы” (1955).

  • 2002

    Памёр Ян дэ Хартаг (нід. Jan de Hartog, нар. 22 красавіка 1914), нідэрландскі празаік і драматург. Вядомасць атрымаў дзякуючы раману “Слава Галандыі” (Hollands glorie, 1940). Аўтар п’есаў “Шкіпер каля Бога” (Schipper naast God, 1942), “Смерць аднаго пацука” (De dood van een rat, 1956), “Ложак з полагам” (The Fourposter, 1950), “Маленькі каўчэг” (De kleine ark, 1951), “Пагібель “Волі” (De ondergang van de “Vrijheid”, 1956), прыгодніцкіх раманаў “Інспектар” (De inspecteur, 1961) і “Капітан” (De kaptein, 1967). Некаторыя творы былі экранізаваныя і сталі кінакласікай. Пісаў на нідэрландскай і ангельскай мовах.