№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 17 кастрычніка

  • 1813

    Нарадзіўся Георг Бюхнер (ням. Georg Büchner, памёр 19 лютага 1837), нямецкі паэт і драматург, медык. Пакінуў нешматлікую творчую спадчыну (3 п’есы і адну навелу), якая, аднак, займае значнае месца ў нямецкай літаратуры. Найбольш вядомы твор Бюхнера —незавершаная п’еса “Войцэк” (Woyzeck, 1837), паводле якой была створаная опера А. Берга, а таксама знятыя некалькі фільмаў. У гонар паэта з 1923 уручаецца літаратурная прэмія, якая на сённяшні дзень з’яўляецца найбуйнейшай узнагародай за нямецкамоўную прозу.

  • 1871

    Нарадзілася Майла Талвіё (фін. Maila Talvio; памерла 6 студзеня 1951), фінская пісьменніца, перакладчыца польскай літаратуры (Г. Сянкевіча, Э. Ажэшкі, Б. Пруса і інш.). У 1899 г. выдала кнігу пра падарожжа ў Горадню "Niemen virran varsilta".

  • 1937

    Памерла Флорэнс Дагдэйл (анг. Florence Emily Dugdale, нар. 12 студзеня 1879), брытанская пісьменніца, аўтар дзіцячых апавяданняў. Была другой жонкай Томаса Гардзі. Яны пазнаёміліся ў 1905 годзе, калі Гардзі было 65, а Флорэнс – 26. Флорэнс кідае пасаду настаўніцы ў жаночай школе Святога Андрэя і робіцца памочніцай Гардзі, адначасова распачынаючы пісьменніцкую кар’еру. Яе першы зборнік “The Book of Baby Birds” выходзіць у 1912 годзе. У 1914-м, праз два гады пасля смерці жонкі Гардзі Эмы, Флорэнс выйшла за яго замуж. Яны пражылі разам 14 гадоў, да самай смерці пісьменніка (1928).

  • 1973

    Памерла Інгеборг Бахман (ням. Ingeborg Bachmann, нар. 25 чэрвеня 1926), аўстрыйская паэтка і празаік. Лаўрэат Вялікай дзяржаўнай прэміі Аўстрыі па літаратуры (1968). Зрабілася знакамітай пасля публікацыі зборнікаў вершаў “Адтэрмінаваны час” (Die Gestundete Zeit, 1953) і “Заклік да Вялікай мядзведзіцы” (Anrufung des großen Bären, 1957). Працавала на радыё, пісала радыёп’есы, самая вядомая — “Добры Бог з Манхэтэна” (1958). Загінула пасля пажару ў сваёй кватэры ў Рыме. Асабісты архіў забараніла адкрываць да 2025 году. На беларускую мову творы Бахман перакладала Вольга Гронская.

  • 1978

    Памёр Жан Амеры (ням. Jean Améry, народжаны Ханс (Хаім) Маер; нар. 31 кастрычніка 1912), аўстрыйскі пісьменнік, журналіст, кінакрытык. Вывучаў у Вене філасофію і літаратуру, быў блізкі да Венскага філасофскага гуртка, друкаваўся ў літаратурным часопісе Die Brücke. Пасля Аншлюсу эміграваў у Францыю, у 1941 — у Бельгію. Далучыўся да Супраціву, у ліпені 1943 быў арыштаваны гестапа за антынацысцкую прапаганду, падвяргаўся катаванням ў бельгійскім лагеры-крэпасці Брэендонк. Быў вязнем лагераў Аўшвіц, Бухенвальд, Берген-Бельзэн, вызвалены ў красавіку 1945. Пасля вайны вярнуўся ў Брусэль, узяў псеўданім, перарабіўшы ўласнае імя на французскі манер, доўгі час не хацеў ні пісаць па-нямецку, ні расказваць пра лагерны досвед, ні вяртацца на нямецкую зямлю. Аўтар кніг “Моладзевыя зоркі: Ідалы нашага часу” (1960), “Зачараваныя джазам” (1961), “Герхарт Гаўптман. Вечны немец” (1963). У 1964, саступіўшы просьбам пісьменніка Хельмута Хайсэнбютэля, які працаваў на радыё Паўднёвай Германіі, Амеры выступіў з тэкстам пра лёс інтэлектуалаў у канцлагеры. Гэта паклала пачатак яго працы над кнігай “За межамі віны і выкуплення”, якая выйшла ў 1966 і да сёння застаецца адной з галоўных кніг пра канцлагеры і Халакост. Другая з найбольш вядомых кніг Амеры — “Самагубства” (1976; праз два гады ён забіў сябе ў зальцбургскім гатэлі, прыняўшы смяротную дозу барбітуратаў). Пахаваны ў Вене.

  • 1984

    Памёр Эміліян Букаў (рум. Emilian Radu Bucov, нар. 8 жніўня 1909), малдаўскі паэт, празаік, перакладчык і грамадскі дзеяч, народны паэт Малдовы (1982). Аўтар казкі ў вершах “Андрыеш”, па якой зняў аднайменны фільм С. Параджанаў. Перакладаў на малдаўскую мову творы Т. Шаўчэнкі.