№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Змест


Алок Вайд-Мэнан Вулічны гвалт Вершы Фрэнк О’Хара Трымаю воблака ў абдымках Вершы Пэт Паркер Так прагну з табой кахацца і словы замест гэтага пішу Вершы Ўолт Ўітмэн Як Адам на золку ўранні Вершы Эмі Лоўэл Калі б я здолела злавіць зялёны ліхтар светляка Вершы Сара ТысдэйлЭрына Верш Алфрэд Эдвард Хаўсмэн Больш не пытай: баюся, не змаўчу Вершы Гедрэ Казлаўскайтэ Размаўляць на забытых мовах Вершы Івар Сільдпачуццё што нешта не так Вершы Сімона дэ БавуарДругі пол Фрагмент кнігі Жан Както Белая кніга
Іда Ліндэ Мама забойцы Урывак з рамана Жорж Экгаўт Татуіроўка Апавяданне Уладзіслаў Гарбацкі Апошні ўраніст Эсэ
Крысціна Бандурына Something Special Вершы Карэкцыя перспектывы Апавяданне Надзя Гусакоўская не вставать рано утром, чтоб не упасть Вершы Уладзіслаў Гарбацкі Прыдарожныя макі Апавяданне Каровы ды мужыкі Апавяданне Дар’я Трайдэн Нямая Апавяданне Вампірызм Апавяданне Хвароба Апавяданне Дзмітрый Ермаловіч-Дашчынскі Небесный сеанс прерывается Вершы
“Вось так я пішу” Рэпрэзентацыя негетэранарматыўнай сэксуальнасці ў літаратуры Матэрыялы круглага стала
Вольга Гапеева Гульня ў гендар, або Чаму качкі размаўляюць на лавандавай мове Эсэ Альгерд Бахарэвіч “Зразумейце маю адзіноту”: “Дзёньнік” Вітальда Гамбровіча як досьлед уласнае сэксуальнасьці Эсэ Дар’я Трайдэн Бог і мілыя хлопчыкі: рэлігія і гомаэротыка ў творах Герарда Рэвэ Эсэ Кацярына Маціеўская Эфект Пігмаліёна Эсэ Ганна Янкута Гісторыя аднаго сына Эсэ Справа Роджэра Кейсмента Эсэ Літаратурнае жыццё бостанскага шлюбу Эсэ Уладзіслаў Гарбацкі Як беларусы ў 1928 годзе гей-шлюбам палохалі Эсэ Апошні enfant terrible ХХ стагодзьдзя Эсэ Жанчына, што кахала мужчынаў, якія кахалі мужчынаў Эсэ Уладзімір Валодзін Уголовное преследование гомосексуалов в СССР (1946-1991): цифры и дискурсы

У гэты дзень, 2 снежня

  • 1814

    Памёр маркіз дэ Сад (поўнае імя Данасьен Альфонс Франсуа дэ Сад, фр. Donatien Alphonse François de Sade; нар. 2 чэрвеня 1740), французскі пісьменнік і філосаф. Быў прапаведнікам абсалютнай свабоды, не абмежаванай ні маральнасцю, ні рэлігіяй, ні правам. Асноўнай каштоўнасцю жыцця лічыў спатолю імкненняў асобы. Яго імя дало назву панятку “садызм” — сэксуальнаму задавальненню праз прычыненне болю іншаму чалавеку. Перад смерцю маркіз дэ Сад напісаў тэстамент, у якім папрасіў пахаваць яго ў лесе і насыпаць на яго магілу жалудоў, каб дарога да яго магілы была забытая, а само імя сцерлася з памяці людзей. Дэ Сад памёр у Шарантоне ад астматычнага прыступу, смерць яго была мірнай. Яго перадсмяротная воля была парушаная: цела маркіза было адкрытае; Ленарман, па ўсім відаць, мясцовы святар, не быў папярэджаны, і дэ Сада па хрысціянскім звычаі пахавалі на могілках у Сэн-Марысе. Паводле іншай версіі, яго пахавалі ў глухім куце яго ўласнага маёнтка.

  • 1888

    Памёр Намык Кемаль (тур. Namık Kemal, нар. 21 снежня 1840), турэцкі паэт, празаік, журналіст, перакладчык і грамадскі дзеяч. Буйны прадстаўнік літаратуры танзімата. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў таварыства “Новыя асманы”. Яго патрыятычныя творы натхнялі Мустафу Кемаля Ататурка, лідара Турэцкага нацыянальнага руху і заснавальніка Рэспублікі Турцыя.

  • 1902

    Нарадзіўся Анатоль Вольны (сапр. Анатоль Ажгірэй, псеўд. і крыпт. А. В.; Акша; Алёша; В. Анатолий; Анатолий Вольный; расстраляны 29 кастрычніка 1937), беларускі паэт, празаік, кінадраматург, журналіст. У 1920—1930-х быў актыўным удзельнікам літаратурна-мастацкага руху ў Беларусі. З 1923 — у літаб'яднанні “Маладняк”, а з 1928 — у “Полымі”. Сябра СП БССР (з 1934). Адзін з пачынальнікаў прыгодніцкага жанру ў беларускай прозе. Арыштаваны 4 лістапада 1936 у Мінску. Асуджаны пазасудовым органам НКУС як “сябра контррэвалюцыйнай аpганізацыі”. Расстраляны ў Мінску. Рэабілітаваны 3 снежня 1957.

  • 1918

    Памёр Эдмон Растан (фр. Edmond Eugène Alexis Rostand, нар. 1 красавіка 1868), французскі паэт і драматург неарамантычнага кірунку. Найбольш вядомыя яго п’есы — “Прынцэса Мара” (La Princesse lointaine) і “Сірано дэ Бержэрак” (Cyrano de Bergerac). Памёр ад гішпанкі (пандэміі грыпу).

  • 1921

    Нарадзіўся Свэн Лідман (шведск. Sven Lidman, памёр 28 лютага 2011), шведскі пісьменнік і лексікограф. Ліндман быў складальнікам многіх слоўнікаў. У 1988 годзе былі апублікаваныя яго прафесійныя мемуары “Энцыклапедыя і я” (Uppslagsboken och jag), у 2006 — успаміны “Бацька, сын і цудоўная кніжная прамысловасць” (Fadern, sonen och den härliga bokbranschen).

  • 1944

    Памёр Філіпа Тамаза Марынэці (іт. Filippo Tommaso Marinetti, нар. 22 снежня 1876), італьянскі пісьменнік, заснавальнік і тэарэтык італьянскага футурызму. У 1909 годзе апублікаваў свой першы “Маніфест футурызму”, у якім прагучала авангардысцкая эстэтычная праграма з шэрагам рэакцыйных ідэйных момантаў. Таксама ён аўтар рамана “Мафарка — футурыст” (1910) пра каланіяльную экспансію ў Афрыцы, зборніка вершаў “Занг-тум-тум” (1914), што ўяўляе сабой мантаж з друкаваных радкоў, матэматычных і тэлеграфных знакаў. Марынэці значна паўплываў на станаўленне мадэрнісцкай канцэпцыі мастацтва, у прыватнасці, на дынамізм і дывізіянізм Дж. Бала і У. Бачоні, сімультызм Дж. Северыні, “вытворчасць рэчаў” у pop-art, мастацкую тэхніку “авангарду новай хвалі” — мастацкія змены ў ландшафце. Першы маніфест футурызму пераклаў на беларускую мову Глеб Маліноўскі.

  • 1959

    Нарадзіўся Міхал Андрасюк, беларуска-польскі пісьменнік, журналіст, актыўны дзеяч беларускай меншасці ў Польшчы. Аўтар кніг прозы “Фірма” (2000), “Мясцовая гравітацыя” (2004), “Белы конь” (2006), “Вуліца добрай надзеі” (2010), “Вагон другога класа” (Wagon drugiej klasy, 2010; пераклала на беларускую Марына Шода). Асноўная тэма твораў ― прыгоды местачковых жыхароў польска-беларускага памежжа.

  • 1980

    Застрэліўся Рамэн Гары (фр. Romain Gary, сапр. Раман Кацаў; нар. 8 траўня 1914), французскі пісьменнік, сцэнарыст, рэжысёр і дыпламат габрэйскага паходжання. Нарадзіўся ў Вільні ў доме №6 па вуліцы Сіроцкай. Аўтар шматлікіх раманаў, сярод якіх “Абяцанне на світанку” (La promesse de l’aube, 1960), “Пляска Чынгіз-Хаіма” (La danse de Gengis Cohn, 1967), “Белы сабака” (Chien blanc, 1970) і іншых. Гары — адзіны пісьменнік у гісторыі Ганкураўскай прэміі, які атрымаў яе двойчы, першы раз — як Рамэн Гары за раман “Карані неба” (Les racines du ciel, 1956), а другі — як Эміль Ажар за раман “Усё жыццё наперадзе” (La vie devant soi, 1975). У сваёй перадсмяротнай запісцы ён напісаў: “Усё можна патлумачыць нервовай дэпрэсіяй. Але ў такім выпадку варта мець на ўвазе, што яна цягнецца з таго часу, як я зрабіўся дарослым чалавекам і што менавіта яна дапамагла мне годна займацца літаратурнай працай”.

  • 1985

    Памёр Філіп Артур Ларкін (анг. Philip Arthur Larkin, нар. 9 жніўня 1922), брытанскі паэт, празаік і джазавы крытык. Усё жыццё працаваў бібліятэкарам ва ўніверсітэце. У 1984 Ларкіну прапанавалі ганаровае званне паэта-лаўрэата, ад якога ён адмовіўся. За свае літаратурныя заслугі быў узнагароджаны Ордэнам кавалераў славы і Ордэнам Брытанскай імперыі. У 2008 газета The Times назвала Ларкіна найлепшым брытанскім пісьменнікам пасляваеннай эпохі (Толкін, напрыклад, заняў у гэтым спісе 6-е месца).