Дом з прывідамі
(A Haunted House)
Калі б ты ні прачнуўся, заўсёды чуеш стук дзвярэй. З пакоя ў пакой ходзяць яны, рука ў руцэ, тое перасоўваючы, гэта адчыняючы, каб нешта праверыць, – двое прывідаў.
“Вось тут”, – казала яна. А ён дадаваў: “І тут таксама!” – “Наверсе”, – мармытала яна. – “І ў садзе”, – шаптаў ён. – “Цішэй, а то пабудзім іх”, – казалі разам.
Але гэта не вы нас пабудзілі. Зусім не вы. Скажаш: “Яны шукаюць... вось адсоўваюць фіранку”, – і прачытаеш яшчэ старонку-другую. Потым упэўніваешся: “А вось і знайшлі”, – і аловак застывае над старонкай. А потым, стомлены чытаннем, падымаешся і аглядаешся: ва ўсім доме – нікога, дзверы адчыненыя, толькі задаволена буркочуць лясныя галубы, а з фермы даносіцца гуд малатарні.
“Навошта я тут? Што хачу знайсці?” Мае рукі пустыя. “Можа, наверсе?” А на гарышчы – яблыкі. І зноў уніз, сад нерухомы як заўжды, толькі кніга выслізнула з рук у траву.
І ўсё ж яны знайшлі гэта – у гасцёўні. Іх ніхто не бачыў. У шыбах адлюстроўваліся яблыкі, адлюстроўваліся ружы; у шкле зелянела лісце. Калі яны перайшлі ў гасцёўню, яблык толькі павярнуўся жоўтым бокам. Але праз імгненне нешта прабралося праз адчыненыя дзверы, расцеклася па падлозе, напаўзло на сцены, звесілася са столі... што гэта? Мае рукі пустыя. Цень дразда мільгануў на дыване; з найглыбейшага калодзежу цішы чулася буркаванне ляснога голуба. “Тут, тут, тут”, – мякка выстуквае пульс дому. “Схаваны скарб, пакой...”, – пульс рэзка абрываецца. Ах, гэта быў скарб?
Праз імгненне святло згасла. Зноў у сад? Але там дрэвы сплятаюць цемру, каб паланіць заблукалы сонечны прамень. Надзіва тонкі, спакойна знікаў за даляглядам прамень, святло якога я заўсёды лаўлю праз шыбу позіркам. Смерць – гэта шкло; смерць была паміж намі; сотні гадоў таму, забраўшы спачатку жанчыну, яна пакінула дом і забіла вокны; пакоямі завалодала цемра. Ён пакінуў дом, пакінуў яе, паехаў на поўнач, паехаў на ўсход, глядзеў на зоркі паўднёвага небасхілу; шукаў дом – і знайшоў яго ў запусценні паміж узгоркаў Даўнс. “Тут, тут, тут, – радасна выстукваў пульс дому. – Скарб – твой”.
На вуліцы вые вецер. Дрэвы гнуцца і хіляцца ва ўсе бакі. Месяцавыя прамяні пырскамі разлятаюцца пад дажджом. А прамень ад лямпы роўна свеціць праз шкло. Свечка гарыць няўмольна і няўхільна. Блукаючы па доме, адчыняючы вокны, шэпчучыся, каб не пабудзіць нас, шукаюць сваё шчасце двое прывідаў.
“Тут мы спалі”, – гаворыць яна. – “Колькі было пацалункаў”, – дадае ён. – “Прачыналіся ўранку...” – “Дрэвы ў срэбным святле...” – “Наверсе...” – “У садзе...” – “А калі прыйшло лета...” – “А калі выпаў снег...” – Недзе далёка зачыняюцца дзверы, і іх прыглушаны стук падобны да ўдараў сэрца.
Яны падыходзяць бліжэй, спыняючыся ля ўваходу; вецер сціхае, дождж сцякае срэбрам па шыбе. У нашых вачах цёмна; мы не чуем крокаў за спінай, не бачым жанчыны, што распраўляе прывідны плашч. Яго рукі захінаюць лямпу. “Глядзі, – выдыхае ён. – Як моцна спяць. На іх вуснах – каханне”.
Яны схіляюцца, трымаючы срэбную лямпу над нашымі тварамі, і глядзяць – доўга, удумліва. Маўчаць. Вецер мацнее, полымя цьмее. Неспакойныя месяцавыя прамяні бягуць па падлозе, па сценах і, сустрэўшыся, асвятляюць нахіленыя твары – твары задуменныя, твары, якія сочаць спячых і шукаюць сваё схаванае шчасце.
“Тут, тут, тут”, – з гонарам выстуквае сэрца дому. – “Колькі гадоў...” – уздыхае ён. – “Ты зноў знайшоў мяне...” – “Тут мы спалі, – шэпча яна, –чыталі ў садзе, смяяліся, каталі яблыкі на гарышчы. Тут мы пакінулі наш скарб”. Яны схіляюцца ніжэй, і святло іх лямпы змушае мяне падняць павекі. “Тут, тут, тут”, – шалёна выстуквае пульс дому. Я прачынаюся і крычу: “Ах, гэта ваш схаваны скарб? Святло ў сэрцы!..”
пераклад з ангельскай – Ганна Ражанцова
Блакітнае і зялёнае
(Blue & Green)
Зялёнае
(Green)
Вострыя шкляныя пальцы звісаюць уніз. Святло слізгае па шкле і сцякае зялёным ставам. Цэлы дзень дзесяць пальцаў люстры капаюць зялёным на мармур. І доўгае пер’е з папугаевых хвастоў, і рэзкія крыкі саміх птушак, і тонкае лісце пальмавых дрэваў – усё гэта таксама зялёнае; зялёная ігліца блішчыць на сонцы. Але цяжкое шкло капае на мармур, ставы сыходзяцца над пяскамі пустэльні, праз якія плывуць вярблюды; ставы на мармуры, вакол – чарот, дзе-нідзе – белая кветка; прашлёпала жабка, а па начах тут збіраюцца зоры. Надыходзіць вечар – і цені змятаюць зялёнае з каміннае палічкі; зыб на гладзі акіяну. Але караблёў няма. Хвалі бязмэтна калышуцца пад пустымі нябёсамі. Гэта ноч; плямы з-пад ігліцы – сінія. А зялёнае знікла.
Блакітнае
(Blue)
Кірпаты монстр выбіраецца на паверхню і вывяргае праз тупаватыя ноздры два фантаны вады, бурлівай і белай у цэнтры, распырсканай па краях блакітнымі кроплямі. Удары блакітнага моршчаць чорны брызент яго скуры. Плёскаючы вадой праз ноздры і пашчу, ён спявае, цяжкі ад гэтае вады – і блакітнае сыходзіцца над ім, паглынаючы бліскучыя каменьчыкі яго вачэй. Выкінуты на бераг, ён ляжыць, тупаносы, гладкі, губляючы вільготныя блакітныя лускавінкі. Іх металічная блакітнасць пляміць іржавае жалеза ўзмор’я. Рэбры вяслярных пасудзінак, што пацярпелі крушэнне, таксама блакітныя. Хвалі коцяцца пад блакітнымі званамі. Але сабор іншы – халодны, поўны ладану, цьмяна-блакітны ад вэлюмаў мадонаў.
пераклад з ангельскай – Ганна Янкута
