№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Эдыт Сёдэргран

Шведскі мадэрнізм ад Алесі Башарымавай

Дан Андэрсан

(Dan Andersson)

Песня

(Visa)

Любоў мая родам са шчодрай вясны,
з мясцін, дзе вада пры беразе танчыць, —
на мокрых лугох ад рос начных
я піў дзікі мёд у век юначы.

Дзе ў хвалях ласось і шчупак ля дна —
пры Пайсу радзіма маёй любові.
Яна там выспела ў шал дзікуна,
у спеў самаспеўны, музыкі сповед.

Любоў мне штовесну распальвала кроў,
і зноў мяне ў сетку лавіла,
і несла паміж агнявых віроў
свой спеў да небасхілу.

Ніколі больш не кахаць мне так,
як у ружаў век, як ля Пайсу водаў:
на скронях любові маёй павута,
і ўжо не адчуць мёду дзікага водар.

Вясновая

(En vårvisa)

Свяці, сонца-божа, раллі і ўсім тым,
хто цемру ў чаканні трываў!
Дзьмі, вецер, бі, дождж, у бары маладым,
тачыся з-пад друзу трава!

Калоссе, ірвіся з чорнай зямлі,
стань хлебам, золатам плач!
О лета, каб голад і холад сышлі,
Прыходзь і ўратуй ад нястач!

Нясі, лета, хлеб; што прынесла — памнож,
пусці ў жыццядайны рух.
О сонца й дол, не меч і не нож —
пакіньце ў руках нашых плуг.

Песенька пра бульбу

(En skön sång om potatis)

Халодны вечар, шалее сцюжа,
у снежны саван хавае дом,
і ты змарнелы сядзіш, мой дружа,
над місай з бручкаю за сталом.
Даўно табакі ў цябе ні жмені,
знямоглы, бледны сядзіш цяпер,
і хлебнай карткі няма ў кішэні,
і не кульнуць болей за каўнер.

Няўжо забыў ты зусім пра тое,
як бульбу з бочак у склепе браў?
Табе не трэба было зімою
карэнне грызці — было дабра.
Ды кінем скруху, зірнем угору,
давай, вышэй падымі свой нос!
Давай, мой дружа! Быць можа, зоры
насыплюць бульбы табе з нябёс.

Няма ні бульбы ў цябе, ні кварты,
і за сцяною гудуць вятры —
такі ж самотны ты й жалю варты,
як селядзец у тваім нутры.
Пустою ежай жывот набіты,
вантробы выеў сапрэлы хмель,
і хутка ты, прасціной спавіты,
у доле знойдзеш сваю пасцель.

Калі ж засыплюць зямлёю яму,
і над табою самкнецца дол,
душу зацягне тваю за браму
у сад эдэмскі святы анёл,
каб ты на арфе звінеў струною —
вянец на лбе і ў руцэ жазло —
і лясне Бульбіна над труною
і тлустай кропкай прыцісне зло.

Карын Бое

(Karin Boye)

Ранак

(Morgon)

Уранку, як сонца паўзе праз шыбы
радасна, асцярожна,
быццам дзіця, што хоча здзівіць
рана-рана ў святочны дзень, —
захапленне расце ўва мне, цягне рукі
прывітаць абдымкамі новы дзень,
бо дзень гэты — ты,
святло яго — ты,
сонейка — ты,
і вясна — гэта ты,
і ўсё тое мілае, мілае
жыццё за парогам — ты!

Прасіла аднога

(Bed om ett)

Прасіла аднога:
глыбокай развагі
— што смерць не адному прынесла —
Але папрасіла яшчэ аднога,
што толькі дужым дазволена:
маўклівасці сэрца.

Да прыгажосці

(Till skönheten)

Калі багі падуць,
і мы застанемся ў аскепках
адны, без зямлі пад нагамі, нібыта
планеты ў Сусвеце,
мільгнеш ты імгненнем, о светлая Прыгажосць.
Тады і ніколі больш.
Як агонь, непахісная, суцешыш нас:
“Што ні ўпала — зноў падыму”.
О светлая, светлая, не пакінь,
пазбаў душу
ілжы бязмежнага смутку!

Паэту

(Till en diktare)

Дык ведаў ты!..
Бо як бы ты не ведаў,
не змог бы аніколі так сказаць.

Дзіўная змроку радасць: ты ведаў таксама
гэты ўвесь цяжар.
Тваё сяброўства між часін блукае.
Гарачы лоб астыў.
Я засынаю ў стоме —
і ўжо, як тата, за руку мяне трымаеш ты.

Эдыт Сёдэргран

(Edith Södergran)

Вяртанне

(Hemkomst)

Дрэвы майго маленства стаяць, урачыстыя, перада мной: о чалавек!
і трава вітае мяне, сустракае з чужых краёў.
Галаву апускаю ў траву: нарэшце дома.
Да ўсяго, што за мной ляжыць, павяртаюся спінай,
адзіныя сябры засталіся — гэты лес, гэты бераг і возера.
І п’ю я мудрасць з сакавітых кронаў ялін,
і п’ю я праўду са ссохлых ствалоў бяроз,
і п’ю я моц з маленькіх і кволых сцяблінак:
вялікі заступнік дае мне руку сваю літасціва.

Дрэвы майго маленства

(Min barndoms träd)

Дрэвы майго маленства высяцца над мурогам,
галовамі гайдаючы: што гэта стала з табой?
Каланада — суцэльны дакор: не варты таго, ты йдзеш пад намі!
Ты дзіця, ты ўсёмагутным быць мусіш,
дык чаму ты скуты хваробы ніццём?
Вось — ты цяпер чалавек, ненавісны чужынец.
А быў дзіцем — вёў доўгія гутаркі з намі,
позірк быў мудры.
Мы хочам табе расказаць таямніцу твайго жыцця:
ключы да ўсіх таямніц ляжаць у траве на малінавых схілах.
Мы хочам раскатурхаць цябе, заснулага,
хочам абудзіць цябе, памерлага, з твайго сну.

Край, якога няма

(Landet som icke är)

Сумую па краі, якога няма,
бо існых рэчаў жадаць стамілася.
Месяц мне бае срэбнымі рунамі
пра край, якога няма.
Край, дзе чароўным чынам здзяйсняюцца мары,
край, дзе абрынаюцца ўсе ланцугі нашыя,
край, дзе студзіць нам пабітыя лбы
ў расе месяцовай.
Маё жыццё было ліхаманкай.
Ды штось я знайшла, кудысьці напраўду прыйшла —
на сцежку да краю, якога няма.

У краі, якога няма,
жыве мой любы ў зіхоткай кароне.
Хто ён, мой любы? Цёмная ноч,
зоркі дрыжаць у адказ.
Хто ён, мой любы? Як яго зваць?
Вышэй і вышэй выгінаецца неба,
і дзіця чалавечае тоне ў бясконцай імгле
і адказу не мае.
А дзіця чалавечае — гэта ўсяго толькі пэўнасць.
Яно выцягвае рукі вышэй за любыя нябёсы.
І прыходзіць адказ: “Гэта я — твой любы, цяпер і навек”.

 

пераклад са шведскай — Алеся Башарымава

Пераклад – Алеся Башарымава © 2013

Чытайце таксама

Ян Чачот

Ян Чачот

Паэт-рамантык, філамат, фалькларыст, этнограф і драматург, сябра Адама Міцкевіча

Мікола Хвылявы

Мікола Хвылявы

Украінскі празаік, паэт, публіцыст, адзін з заснавальнікаў украінскай паслярэвалюцыйнай літаратуры, аўтар выслоўя "Геть від Москви!"

Мікола Рыгоравіч Фіцілёў (сапраўднае імя пісьменніка) нарадзіўся ў в

Готфрыд Аўгуст Бюргер

Готфрыд Аўгуст Бюргер

Таня Скарынкіна

Таня Скарынкіна

Беларуская паэтка і мастачка

2546