№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Навіны літаратуры

Да выдання рыхтуецца першая водаўстойлівая кніга

Да выдання рыхтуецца першая водаўстойлівая кніга

Паведамляецца, што адмысловае палімернае пакрыццё старонак абароніць фарбу ад разбурэння, а паперу — ад намакання і разрываў. Гэтая тэхналогія пазычаная ў аўстралійскіх банкіраў, якія аналагічным чынам абараняюць купюры ад зносу і падробкі. Да гэтага часу водаўстойлівасцю маглі пахваліцца толькі некаторыя дзіцячыя кніжкі, а таксама дапаможнікі для вадалазаў. Цяпер абароненым ад вады будзе першы мастацкі твор — трылер The Greater Bad Алана Корка. Кнігу ўжо прапануюць у электронным выглядзе праз краму Amazon, цана — каля 9,3 даляра. Колькі будзе каштаваць друкаваная версія твора з водаўстойлівым пакрыццём, не ўдакладняецца. Адзначаецца толькі, што ў продаж яна паступіць летам 2012 году, а абарона ад вільгаці дазволіць падоўжыць яе жыццё ўдвая.

Чытаць цалкам
Заснавальнік знакамітага Інтэрнэт-архіву стварае сусветны архіў папяровых кніг

Заснавальнік знакамітага Інтэрнэт-архіву стварае сусветны архіў папяровых кніг

“Ідэя ў тым, каб сабраць па адным асобніку усіх калі-небудзь выдадзеных кніг, — сказаў Кейл у інтэрв'ю AP. — Гэтай мэты нам ніколі не дасягнуць, але мы будзем да яе імкнуцца”. Кейл збіраецца захаваць кнігі для будучых пакаленняў, якія будуць жыць у свеце лічбавых носьбітаў, дзе не будзе папяровага кнігадрукавання. Кнігі плануецца захоўваць у кантэйнерах на складзе ў горадзе Рычманд, Каліфорнія. У той жа час збіральнік кніг не супраць развіцця лічбавых тэхналогій, проста ён лічыць, што яны рана ці позна выведуць з ужытку такі аб'ект, як кніга. “Веды перажылі ўвасабленне ў розных формах, — зазначае ён. — Спачатку гэта былі ўспаміны, затым рукапісы, затым друкаваныя кнігі, пасля мікраплёнкі, CD-ROMы, цяпер інтэрнэт. І кожнае з гэтых пакаленняў мае вялікае значэнне”. Брустэр Кейл — выпускнік Масачусэцкага тэхналагічнага інстытута, спецыяліст у сферы штучнага інтэлекту і кампутарных сетак. У 1996 годзе ён заснаваў некамерцыйную лічбавую бібліятэку Internet Archive, прызначаную для захоўвання…

Чытаць цалкам
У Нью-Ёрку працуе выстава алфавітаў, што знікаюць

У Нью-Ёрку працуе выстава алфавітаў, што знікаюць

Сваім праектам Брукс вырашыў звярнуць увагу не толькі на небяспеку знікнення моваў, але і на пагрозу вымірання алфавітаў, якіх цяпер налічваецца менш за сотню. Такія формы пісьменства зразумелыя некалькім дарослым людзям, іх не вывучаюць у школе і практычна не выкарыстоўваюць. Усяго на выставе прадстаўлена 14 кляновых дошчачак, на якіх выразаныя знакі з выміраючых алфавітаў, у прыватнасці, складовай азбукі чэрокі і пісьменнасці інуіцкіх дыялектаў Канады. Акрамя таго, у бібліятэцы выстаўленая кніга, прысвечаная даследаванню Брукса. Як адзначаецца на афіцыйным сайце праекту, на ўсіх дошчачках напісаны аднолькавы тэкст — артыкул 1 з Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека, прынятай у ААН у 1948 годзе: “Усе людзі нараджаюцца свабоднымі і роўнымі ў сваёй годнасці i правах. Яны надзеленыя розумам і сумленнем і павінныя ставіцца адно да аднаго ў духу братэрства”. Частку выстаўленых аб'ектаў можна паглядзець тут.…

Чытаць цалкам
Амерыканская перакладчыца Марціновіча: “Цікавасць да рамана абумоўленая і эстэтыкай, і палітыкай”

Амерыканская перакладчыца Марціновіча: “Цікавасць да рамана абумоўленая і эстэтыкай, і палітыкай”

Пра тое, што раман В. Марціновіча трапіў у лік 11 замежных кніг, пераклад якіх праспансуе Амерыканскі ПЭН-клуб, стала вядома з заявы, надрукаванай на сайце арганізацыі. Усяго на разгляд дарадчай групы было прадстаўлена больш за 130 кніг з самых розных краінаў. Перакладам нашумелага раману “Параноя”, які атрымаў неадназначную ацэнку з боку беларускіх і расійскіх чытачоў, зоймецца Дыяна Немец Ігнашава, спецыяліст па рускай літаратуры, доктар філасофіі і выкладчык Чыкагскага ўніверсітэта. Перакладчыца ахвотна пагадзілася адказаць на некалькі пытанняў часопіса “ПрайдзіСвет” з нагоды выхаду кнігі Віктара Марціновіча па-ангельску. — Спадарыня Дыяна, сёння беларуская літаратура практычна не перакладаецца і не выдаецца ў ЗША. Прыемнае выключэнне — вершы беларускамоўнай паэткі Вальжыны Морт, якая ўжо некалькі гадоў жыве ў Амерыцы. Як Вы лічыце, чым абумоўленая цікавасць да рамана Віктара Марціновіча “Параноя” з боку Амерыканскага…

Чытаць цалкам
У Анжэры 200 французаў публічна прачытаюць “Вайну і мір”

У Анжэры 200 французаў публічна прачытаюць “Вайну і мір”

Творы Льва Талстога, нароўні з Дастаеўскім, у Францыі з'яўляюцца найбольш папулярнымі ўзорамі класічнай рускай літаратуры. Так, у Парыжы ёсць плошча Талстога з усталяваным на ёй бюстам пісьменніка, а летась там праводзіліся мерапрыемствы, прымеркаваныя да стагоддзя смерці рускага класіка. Тым не менш, ідэя марафона, які яго арганізатары завуць “унікальным спектаклем”, па чытанні 1700-старонкавага рамана раней нікім у жыццё ўвасобленая не была. Чытанне адбудзецца ў рамках фэсту, які праходзіць у Анжэры трынаццаты раз. Як чакаецца, на ім будуць прысутнічаць нашчадкі пісьменніка, у тым ліку прэзідэнт французскага Таварыства сяброў Льва Талстога Калет Талстая. Чытаць кнігу будуць па чарзе дзвесце чалавек, наймалодшаму з якіх 12 гадоў, а найстарэйшаму — 80. Як сказаў рэжысёр Калікст дэ Нігрэмон, адзін з арганізатараў фэсту, у інтэрв'ю газеце “Весці”, “усе ведаюць гэты раман, але далёка не ўсе чыталі яго ад пачатку да канца. Многім проста бракуе адвагі”. Сваёй акцыяй ён паспрабуе “нагадаць французам…

Чытаць цалкам
Гішпанскія навукоўцы адшукаюць парэшткі Сервантэса

Гішпанскія навукоўцы адшукаюць парэшткі Сервантэса

Як піша El Pais, ідэя адшукаць парэшткі Сервантэса прыйшла Фернанда Праду ў галаву даволі даўно: на падрыхтоўку да праекту ў навукоўцаў сышло паўтара году. Перш чым пачаць даследаванне Прада заручыўся падтрымкай уладаў Мадрыда, мясцовай епархіі і Каралеўскай акадэміі гішпанскай мовы. Мігель Сервантэс пахаваны ў жаночым манастыры ордэна трынітарыяў у Мадрыдзе, аднак дакладнае месца яго пахавання невядомае. Навукоўцы збіраюцца выкарыстоўваць для пошуку яго парэшткаў геарадар і мяркуюць, што косткі пісьменніка ім удасца адрозніць ад іншых даволі лёгка: па слядах раненняў, атрыманых Сервантэсам у бітве пры Лепанта. Складанасць працы заключаецца ў тым, што з моманту пабудовы ў 1609 годзе комплекс будынкаў манастыра быў неаднаразова перабудаваны і рэстаўраваны. Першапачаткова месца пахавання Сервантэса, які памёр ў 1616 годзе, было вядомае, аднак пасля рэканструкцыі манастыра ў 1673 годзе яго магіла была страчаная. Прада выказаў надзею, што парэшткі пісьменніка ўдасца знайсці да 2016 году, калі…

Чытаць цалкам
Памерла пісьменніца Агота Крыштоф

Памерла пісьменніца Агота Крыштоф

Агота Крыштоф нарадзілася ў Венгрыі ў 1935 годзе. Пасля задушэння антыкамуністычнага паўстання ў 1956 годзе яна пераехала ў Швейцарыю, дасканала вывучыла французскую мову, на якой напісала ўсе свае творы. У 1986 годзе Крыштоф выдала свой першы і самы вядомы раман — стылізаваны пад дзённік постніцшэанскі кашмар “Тоўсты сшытак” (Le grand cahier), які апісвае жыццё двух братоў, якія вырашылі стаць звышлюдзьмі падчас Другой сусветнай вайны. Кніга была з захапленнем прынятая крытыкамі і атрымала прэстыжную прэмію “Ганаровая стужка франкафаніі”. Раман быў перакладзены на больш чым трыццаць моваў свету, у тым ліку на рускую (у часопісе “Иностранная литература” ў 1997 годзе). У 1987 і 1991 Крыштоф апублікавала раманы “Доказ” і “Трэцяя хлусня”, пашырыўшы такім чынам “Тоўсты сшытак” да своеасаблівай трылогіі. Апошні з раманаў быў экранізаваны ў 2000 годзе дацкім рэжысёрам Томасам Вінтэрбергам. Пасля спробаў напісаць нешта не датычнае трылогіі “Сшытка” (у 1995 годзе яна выдала не надта ўдалы раман…

Чытаць цалкам
Моўны конкурс да 100-годдзя Мілаша

Моўны конкурс да 100-годдзя Мілаша

Як вядома, сам Чэслаў Мілаш лічыў сябе грамадзянінам Вялікага Княства Літоўскага, а дзяцінства правёў на Віленшчыне (што пазначана нават на “Пачатку кніжных дарог Беларусі”). Моўнае асяроддзе ў Шатэйнях, радавым маёнтку Мілашаў, было даволі стракатым. Тут змяшаліся польская, літоўская, беларуская,габрэйская і руская мовы. Найбольш падрабязна пра гэтыя мясціны распавядае аўтабіяграфічны раман Чэслава Мілаша “Даліна Ісы”, напісаны ў 1956 г. Вашай увазе прапануецца спіс дыялектных словаў якія сустракаюцца ў тэксце “Даліны Ісы”. Многія з іх вядомыя і шырока ўжываюцца на паўночным Захадзе Беларусі, некаторыя ўласцівыя толькі канкрэтным рэгіёнам. Задача ўдзельнікаў — максімальна дакладна раскрыць значэнне гэтых выразаў. Такім чынам: Кіянка Швапетаць Ройст Клумпы Бітнік Шакалёк Віксва Сліжыкі Адказы дасылайце на скрынку: rada@prajdzisvet.org да 1 верасня 2011 году. Пераможца будзе вызначаны ў выніку надзвычайнай нарады рэдакцыі сайта “Родная Еўропа”.

Чытаць цалкам
Біблія перакладзеная на 2527 моваў свету

Біблія перакладзеная на 2527 моваў свету

Толькі ў мінулым годзе зроблена 19 новых перакладаў. Цяпер увесь тэкст Бібліі даступны чытачам на 469 мовах, Новы Запавет перакладзены больш чым на 1230 моваў. Асобныя кнігі Бібліі апублікаваныя на 827 мовах. Большасць перакладаў надрукаваная ў краінах Азіі і Ціхаакіянскага рэгіёну, дзе, паводле інфармацыі міжнароднай асацыяцыі “Аб'яднаныя біблейскія таварыствы”, Біблія перакладзеная на 1063 мовы. На другім месцы па колькасці перакладаў Бібліі (739) — Афрыканскі кантынент. Далей ідуць Паўночная і Паўднёвая Амерыка — у цэлым 512 перакладаў. У Еўропе і на Блізкім Усходзе зроблена 210 перакладаў Бібліі. Ёсць пераклады і на штучныя мовы: толькі на мове эсперанта зарэгістравана тры версіі перакладу Бібліі. Сярод новых поўных перакладаў Бібліі агенцтва EPD называе пераклад на чувашскую мову. У міжнароднай асацыяцыі “Аб'яднаныя біблейскія таварыствы” налічваецца 146 нацыянальных біблейскіх таварыстваў — хрысціянскіх пазаканфесійных арганізацыяў. Мэтай іх дзейнасці з'яўляецца пераклад Бібліі і…

Чытаць цалкам
Выйшаў зборнік вершаў і перакладаў Аксаны Данільчык

Выйшаў зборнік вершаў і перакладаў Аксаны Данільчык

З анатацыі да кнігі: Новая кніга Аксаны Данільчык — гэта актуальная еўрапейская паэзія з глыбока асабістымі, але зразумелымі і блізкімі кожнаму, хто спрабуе адказаць на вечныя пытанні, вобразамі, думкамі і ідэямі, якія складаюцца ў ланцужок рэфлексіяў, знакавы для арыгінальнай эстэтыкі паэткі. Змешчаныя ў кнізе пераклады з італьянскай мовы сведчаць пра шматграннасць творчага жыцця аўтара. Тут прадстаўленыя вершы класікаў італьянскай літаратуры ХІХ ст. — Уга Фоскала, Алесандра Мандзоні і Джакама Леапардзі, лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі Джазуэ Кардучы, Эўджэніё Мантале і Сальваторэ Квазімада, нашых сучаснікаў Карлы Форна і Джавані Катэлі ды іншых паэтаў, сярод якіх Чэзарэ Павезэ. Апошняя анталогія італьянскай паэзіі “Ад вежаў Ферары” (большую частку перакладаў і падрадкоўнікаў зрабіў Анатоль Шаўня, а прадмову напісаў Максім Танк) выйшла ў 1974 годзе. Пра аўтарку: Аксана Данільчык нарадзілася ў 1970 годзе ў Мінску. Скончыла філалагічны факультэт БДУ і аспірантуру пры Інстытуце літаратуры НАН…

Чытаць цалкам