№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Чарлз Дыкенс

Дзіця марыць пра зорку (A Child’s Dream of a Star)

Апавяданне

Пераклад з ангельскай Яніна Прыстаўка


Жыло аднойчы дзіця, якое шмат гуляла і думала пра самыя розныя рэчы. У яго была сястрычка, таксама дзіця, яго заўсёдная спадарожніца. Ад ранку да ночы яны захапляліся ўсім навокал. Захапляліся прыгажосцю кветак, захапляліся вышынёй і блакітам неба, захапляліся глыбінёй празрыстае вады і дабрынёй і магутнасцю Бога, які стварыў гэты цудоўны свет.


Часам яны казалі адно аднаму: “Цікава, калі ўсе дзеці на зямлі памруць, ці будуць шкадаваць пра гэта кветкі, і вада, і неба?” Яны верылі, што будуць. “Бо пупышкі, — тлумачылі яны, — гэта дзеткі кветак, а маленькія гарэзлівыя ручайкі, якія саскокваюць са схілаў, — гэта дзеткі вады, а драбнюткія яркія плямкі, якія ўсю ноч гуляюць у хованкі, — хутчэй за ўсё дзеткі зорак. Усе яны засумавалі б, калі б не стала больш чалавечых дзетак — іх сябрукоў у гульнях”.


Адна асабліва зіхоткая зорка ўзыходзіла раней за ўсе астатнія. Яна запальвалася каля царкоўнага шпіля, над могілкамі. Зорка гэтая здавалася дзеткам большай і прыгажэйшай за іншыя, і штовечар яны, узяўшыся за рукі, чакалі яе перад акном. Той, хто заўважаў яе першы, крычаў: “Я бачу зорку!” І вельмі часта яны крычалі ў адзін голас, бо добра ведалі, калі і дзе яна ўзыдзе. І яны так пасябравалі з зоркай, што кожнага разу перад сном выглядвалі ў акно і жадалі ёй добрай ночы, а засынаючы, казалі: “Божа, блаславі зорку”.


Калі сястрычка была яшчэ маленькай, зусім маленькай, яна знемагла і саслабела так, што ўжо не магла стаяць увечары ля акна; і хлапчаня чакала зорку на самоце, а калі бачыла яе, то паварочвалася да цярплівага бледнага твару на ложку і казала: “Я бачу зорку!”, пасля чаго на тварыку з’яўлялася ўсмешка, а слабы і ціхі голас казаў: “Божа, блаславі майго брата і зорку”.


Час прыйшоў занадта хутка — і хлопчык ужо зусім адзін выглядваў у акно, а тварыка на ложку больш не было, і сярод магілаў з’явілася новая, маленькая, якой не было дагэтуль, і зорка дарыла хлопчыку доўгія промні, а ён праз слёзы глядзеў на яе.


Цяпер гэтыя промні здаваліся такімі яркімі і так ясна асвятлялі сваю дарогу ад зямлі да неба, што калі дзіця клалася ў самотны ложак, яно марыла пра зоры, марыла, што са свайго месца бачыць працэсію людзей, якіх анёлы вядуць гэтай зіхатлівай дарогай уверх. А зорка адкрываецца і паказвае ім вялізны свет святла, у якім людзей чакае безліч такіх жа анёлаў.


Усе гэтыя анёлы чакалі людзей, што ішлі да зоркі, і глядзелі на іх прамяністымі вачыма. Некаторыя з іх выходзілі з доўгіх шэрагаў, у якіх стаялі, і кідаліся людзям на шыі, і пяшчотна іх цалавалі, і ішлі побач з імі доўгімі залітымі святлом прысадамі, і радаваліся сустрэчы — і хлопчык плакаў у ложку ад шчасця.


Аднак многія анёлы з імі не ішлі, і сярод іх быў добры знаёмец хлопчыка. Той цярплівы тварык, які ляжаў калісьці ў ложку, прамяніўся цяпер святлом, аднак нягледзячы на гэта, сэрца хлопчыка адшукала сястру сярод натоўпу.

Анёл яго сястрычкі затрымаўся каля ўваходу ў зорку і звярнуўся да галоўнага сярод тых, хто вёў людзей:


— Ідзе мой брат?


І той адказаў:


— Не.


Яна з надзеяй паварочвалася, калі хлопец цягнуў да яе рукі і крычаў: “Сястра, я тут! Забяры мяне!” І тады яна кідала на яго прамяністы позірк, і прыходзіла ноч — а зорка свяціла ў акно, кідаючы яму даўгія промні, а ён праз слёзы глядзеў на яе.


І з таго часу хлопчык лічыў зорку домам, у які ён трапіць, калі прыйдзе яго час, і думаў, што належыць не толькі зямлі, але яшчэ і зорцы, куды ўжо паляцеў анёл яго сястры.


У хлопчыка нарадзіўся маленькі брацік, але калі ён быў зусім немаўлём, ён выцягнуся на ложку і памёр.

І зноў хлопчык марыў пра адкрытую зорку, і пра карагод анёлаў, і пра працэсію людзей, і пра шэрагі анёлаў, якія глядзяць на іх зіхоткімі вачыма.


І зноў яго сястрыца звярнулася да галоўнага:


— Ідзе мой брат?


І ён адказаў:


— Той не ідзе, але ідзе іншы.


І хлопчык пабачыў у яе руках анёла свайго браціка і закрычаў: “Сястра, я тут! Забяры мяне!” І яна павярнулася да яго і ўсміхнулася. І зіхцела зорка.


Хлопчык вырас і зрабіўся кніжнікам, і аднойчы стары слуга прыйшоў да яго і сказаў:


— Вашай маці больш няма. Я перадаю яе блаславенне яе дарагому сыну!


Зноў уначы ён пабачыў зорку і ўсю сябрыну. І зноў яго сястрычка звярнулася да галоўнага:


— Ідзе мой брат?


А той адказаў:


— Толькі твая маці!


На зорцы пачуўся гучны радасны вокліч, бо маці з’ядналася са сваімі дзеткамі. І ён працягнуў да іх рукі і закрычаў:


— Маці, сястра і брат, я тут! Забярыце мяне!


А яны адказалі яму:


— Не цяпер.


І зіхцела зорка.


Ён быў ужо мужчынам, чые валасы кранула сівізна, і сядзеў у крэсле ля каміна, занурыўшыся ў смутак, а твар яго заслалі слёзы, калі зорка зноў адкрылася.


І зноў сястра звярнулася да галоўнага:


— Ідзе мой брат?


І той адказаў:


— Не, але яго юная дачка.


І мужчына, які калісьці быў дзіцем, бачыў толькі што страчаную дачку, нябеснае стварэнне сярод астатніх трох, і казаў:


— Галава мае дачкі на грудзях мае сястры, яе рука на шыі мае маці, ля яе ног — немаўля, і я магу вытрываць расстанне! Хвала табе, Госпадзе!


І зіхцела зорка.


Дзіця састарэла, гладкі калісьці твар зморшчыўся, крокі зрабіліся павольнымі і кволымі, а спіна сагнулася. І аднойчы ўночы стары ляжаў у ложку, аточаны сваімі дзецьмі, і раптам закрычаў, як калісьці даўно:


— Я бачу зорку!


А яны шапталіся між сабой: “Ён памірае”.


І ён сказаў:


— Я паміраю. Мае гады падаюць з мяне, як убранне, і я выпраўляюся да зоркі, як дзіця. О мой Госпадзе, дзякую табе за тое, што яна так часта адкрывалася, каб прыняць дарагіх мне людзей, якія ўжо чакаюць мяне!


І зіхцела зорка — і зіхціць дагэтуль над яго магілай.



Пераклад з ангельскай – Яніна Прыстаўка © 2012

Чытайце таксама

Жан-Жазэф Рабэарывелу

Жан-Жазэф Рабэарывелу

Многімі лічыцца першым афрыканскім паэтам-мадэрністам

Алан Аляксандр Мілн

Алан Аляксандр Мілн

Ангельскі пісьменнік, стваральнік Віні-Пуха

Андрэй Хадановіч

Андрэй Хадановіч

Андрэй Хадановіч нарадзіўся 13 лютага 1973 году ў Мінску

Эмі Лоўэл

Эмі Лоўэл

Амерыканская паэтка, літаратурны крытык, выдавец

1297