1
Заплакала, затужыла ў сваім доме (на Мяшчанскай вуліцы, №37) мадам СТАХАНЧЫХА ТАРАСАЎНА:
Ой, хто скажа, хто раскажа, ці ты, доня, ці ты, пташка, а ці ты, Маці Божая, куды ён, у якую старонку ўцякае ды на каго ж мяне, бедную, пакіда-а-е?
Панурылася канарка ў клетцы, пасмутнеў абраз Божай Маці. Маўчаць. Толькі СЯРЭДНЯЯ ДАЧКА каля маці завіхаецца:
– Матуля!
– Не перабівай!
– Выпіце, міленькая...
– Што гэта?
– Валяр’янавыя кроплі.
– Прэч, адчапіся! Хіба ж можна такую драму ў сэрцы ды валяр’янкаю спыніць... Дай мне атруты!
– Селі б вы лепш далей ад акна, а то...
– А то што?
– Людзі ж праходзяць паўз вокны...
– Тоўчанага шкла дай, я атручуся!..
– Суседзі ж вунь бачаць і чуюць.
– Хай бачаць! Хай чуюць! Як сябры – хай пашкадуюць, а ворагі – хай пазлараднічаюць, што драма такая ў нас дома, што муж мой законны ўцяка-а-е...
2
Увайшла СТАРЭЙШАЯ ДАЧКА. СЯРЭДНЯЯ да яе:
– Паклікала хроснага?
– Ідзе.
ТАРАСАЎНА (так і страпянулася):
– Дзе ён, далёка?
– Зараз увойдзе.
– Дзе, пытаю?
– Дык кажу ж вам, мамачка, зараз... Заскочыў у адно месца, заслаб на шлунак...
ТАРАСАЎНА (уцерлася):
– А госпадзе, так бы й казала адразу. А ці прыбрана там?
– Я мыла ўчора.
СЯРЭДНЯЯ (да старэйшай):
– Ты ж сказала хроснаму, што татка пабег ужо па пашпарт?
– Анягож.
– А ён што?
– Сказаў, што ўжо ведае.
ТАРАСАЎНА:
– А басоў з царквы паклікала?
– Любуня ж пабегла.
– А гарэлкі басам?
– Яна й гарэлкі купіць.
– Ідзі ж, мая дачушка, ды нарэж цыбулі дробненька, рэдзькі, алеем памасці на закуску людзям.
СТАРЭЙШАЯ (так і пырснула):
Усё я ды я! І па хроснага, і па басоў, і цыбулю крышы. А яна вунь стаіць – рукі ў бокі...
СЯРЭДНЯЯ:
А кветкі хто паліў, як не я? А хто з валяр’янкаю, як не я? З’ела?
(Ушчыкнулі адна адну, каб маці не бачыла).
– Ой!
– Ой-ой!
ТАРАСАЎНА:
Ой, памру я і яшчэ раз памру з такімі дачушкамі, мне ўжо цёмна ўваччу і сонца пачарнела, а яны таго гора яшчэ й дадаюць. Дайце карты. Яшчэ раз кіну на яго... Яшчэ раз, дый годзе.
(Кінула на карты. Глянула. За сэрца ўзялася).
Ой, зноўку дарога кладзецца!..
ДОЧКІ:
– Ды няўжо ж, няўжо ж, матулечка мілая?
– Ці ж не бачыш? Чырвоная шасцёрка!
А ў ТАРАСАЎНЫ жах у вачах глыбокі, містычны:
Варажу, варажу – і усё гэтая карта... А тут яшчэ й сон: дарога ў полі і месяц шчарбаты, смутны такі, бледны... Быццам бы ўцякае, пакаціўся за зямлю. А я стаю пры дарозе, як цень той самотны. Гэта ж бацька наш, месяц той... Чуе душа мая – уцячэ ён, пако-о-ціцца, загіне ў даро-о-зе...
ДОЧКІ:
– Матулечка, цсс!
– Суседзі ідуць.
ТАРАСАЎНА:
Годзе маўчаць, бо ўжо намаўчалася! І хавацца годзе! Хай ведаюць усе, якая ў доме і ў сэрцы драма...
Твор цалкам можна спампаваць тут:
