Марыя Французская
Лэ пра бружмель (Lai de chevrefoil)
Пераклад са старафранцузскай Уладзь Лянкевіч
Забавіць вас любімай песняй.
“Лэ пра бружмель” — яе назоў,
Яго я чула шмат разоў,
Чытала запісы рупліва
І вам перакажу праўдзіва
Аб Каралеве і Трышчане,
Пра іх магутнае каханне,
Зазналі горыч ад якога
Ды разам адышлі да Бога.
Марк-валадар быў раззлаваны.
Свайго пляменніка Трышчана
Ён выгнаў з краю, бо, маўляў,
Той Каралеву пакахаў.
Трышчан адправіўся дамоў,
У родны Ўэльс, з вачэй далоў.
Ён жыў там ці не цэлы год,
Не меў надзеі на зварот.
Ды ўсё ж такі пад страхам смерці
Ён выязджае ў паняверцы.
Няхай вас гэта не здзіўляе,
Бо той, хто моцна пакахае,
З нуды й маркоты проста смягне,
Калі няма таго, што прагне.
Трышчану сэрца точыць жаль,
Таму ён едзе ў Карнуаль.
Упроч адкінуўшы сумневы,
Спяшаецца да Каралевы.
Ён, каб не ўбачыў хто старонні,
Схаваўся ў лес, а як сутонне
Зямлю ахутваць пачало,
Пайшоў шукаць сабе жытло.
Сярод убогіх і сялян
Прытулак ноччу меў Трышчан,
Усіх распытваў, каб дазнацца
Што адбываецца ў палацы.
Казалі, што Кароль да трона
Паклікаў быў сваіх баронаў
І загадаў як найбарджэй
Ім выпраўляцца ў Тынтажэль.
На Тройцу будзе й сам са світай,
Баль адгуляе самавіты.
Вядома, завітае й Пані —
Трышчана поўніць хваляванне,
Бо не праехаць ёй іначай,
Каб ён картэж яе не ўбачыў.
Ужо ў дарозе быў Кароль,
Трышчан той самаю парой
Сачыў за шляхам цераз бор,
Якім праехаць меўся двор.
Каля яго расла ляшчына,
Адцяў з яе адну галіну,
Кару злупіў рукою цвёрдай,
Імя накрэсліў дзюбай корда.
Калі пабачыць Каралева
Галінку, ссечаную з дрэва,
То здагадаецца канечне,
Хто ў лесе схованы бяспечне —
Трышчан рабіў так неаднойчы,
Каб з ёй сустрэцца вочы ў вочы.
Таемнае пасланне тое
Ў сабе нямала сэнсу тоіць:
Што ён блукае ўдзень і ўночы,
Чакае і дарогу сочыць.
Каб на яе зірнуць крадком,
Употай свой пакінуў дом,
Бо без яе жыццё няўзмог,
Яны на гэтым свеце ўдвох,
Нібы ляшчына, чый камель
Сабою апавіў бружмель:
Калі пакінуць іх сам-насам,
Сплятаюцца трывала разам,
І надалей растуць увобдым;
Калі ж раздзеліць нехта потым —
Наканавана смерць ляшчыне,
Бружмель таксама хутка гіне.
“Каханая, пра нас як быццам —
Адно без аднаго не быць нам!”
Іжота конна вандравала
Глядзела навакол і ўдала
Зірнула на галінку збоку,
А там імя навідавоку.
Ды слаўных рыцараў у латах
За ёю ехала багата.
Яна загадвае спыніцца,
Каб адпачыць, вады напіцца.
Адразу ж коней рассядлалі.
Іжота ў лес ідзе падалей —
Яна пайшла туды з Бранж'енай,
Сваёй служэбкаю нязменнай, —
Углыб шпарчэйшаю хадой.
Пабачыла: чакае той,
Які кахаў па-над жыццё,
Іх паланіла пачуццё.
І шчырыя ў сваёй любові,
Бег часу страцілі ў размове.
Яна расказвала, што быццам
Ён можа з Маркам памірыцца,
Бо чуецца той вельмі дрэнна,
Шкадуе, што данос дарэмна
Паслухаў і прагнаў з краіны.
Іжота ўжо ісці павінна,
Расстання час прызначыў лёс,
Яны стрымаць не могуць слёз.
Вяртацца след ва Ўэльс Трышчану —
Адтуль ён будзе ў двор прызваны.
І на ўспамін пра тую ўдачу —
Як мілую сваю пабачыў,
Пра патаемнае пасланне,
Пра словы Каралевы-пані —
Трышчан, пачуццямі сагрэты,
Склаў лэ, бо добры быў паэта,
Даў назву ад імя расліны —
Gotelef, што значыць “ліст казіны” —
Так па-ангельску гэта будзе,
У нас “бружмель” гавораць людзі.
Гісторыю кахання-дзіва
Я ў лэ апавяла праўдзіва.
Пераклад са старафранцузскай – Уладзь Лянкевіч © 2010