У нашым сцягу — моцная вера.
Набакір фескі, вусы угору,
Смех на біваку, ляскат манерак,
Маршам ідзём, бы ў скочную хору.
Бой закіпае — воін упарты
Моцна трымае сцяг і вінтоўку.
Бітва зуаву на смерць, — не на жарты,
А на жыццё і — на загартоўку.
Марш, марш, зуавы, на бой крывавы,
Святы і правы, марш, зуавы, марш!
А як раскінемся мы радамі,
А як плазуем збройна кратамі,
Лепшы загад нам — марш са штыхамі!
Штых наш даўжэйшы разам з рукамі,
Пал нарастае ў напоры спорным,
Гэй жа — “ура!” вам, воінам славы!
Крыж белы зверху на сцягу чорным!
Марш, марш, зуавы на бой крывавы,
Святы і правы, марш, зуавы, марш!
Ночы на снезе, ў твані празяблай,
Нам калыханкай стаў соснаў пошум.
Рдзеюць ад вогнішч кагорты д’ябла,
Мы не адступім, мы пераможам!
Браццям, палеглым на полі бітвы,
Скажам: скора пабачымся, брацця,
Банды заплацяць ганьбай нябыту,
Кожнаму з вас утрыкроць заплацяць.
Марш, марш, зуавы на бой крывавы,
Святы і правы, марш, зуавы, марш!
Музыку для “Марша зуаваў” напісаў Фларыян Міладоўскі (1819—1889).
Пераклад зроблены паводле віленскага друкарскага нотнага тэксту з архіву капэлы “Адраджэнне” і Віктара Скарабагатава.
Каментар перакладчыка:
“Марш зуаваў” (па-польску — жуаваў) быў створаны ў 1831 годзе. Далейшая гісторыя яго трансфармацыі ў вядомую ўсяму свету “Варшавянку” лёгка прасочваецца. Мяне цікавіла іншае. Хто быў аўтарам музыкі да гэтага твора — Станіслаў Манюшка ці Фларыян Міладоўскі? Абодва яны — нашыя землякі, мінчане, беларуска-польскія кампазітары, пажыццёвыя сябры з дзяцінства. Аўтарства музыкі “Маршу зуаваў” часта прыпісваецца Станіславу Манюшку, але пераклад гэты рабіўся з тэксту, на якім пазначанае імя Фларыяна Міладоўскага. Я перакладаў шмат тэкстаў да твораў абодвух кампазітараў, і аўтарства Міладоўскага здаецца мне найбольш верагодным.
Каментар часопіса “ПрайдзіСвет”:
“Марш зуаваў” — адна з самых вядомых песняў Студзеньскага паўстання 1863 году. Яна была напісаная Уладзімежам Вольскім для атрада паўстанцаў, сфармаванага ў лютым 1863 году ў Айцове з дабравольцаў французскім афіцэрам Франсуа Рашанбрунам на ўзор частак французскай пяхоты ў Алжыры і названага “зуавамі смерці”. Воіны атраду насілі чорныя накідкі з белым крыжам, у баі не адступалі і не здаваліся. Песня хутка зрабілася папулярнай. На позні варыянт мелодыі ў 1879 годзе Вацлаў Свянціцкі напісаў песню “Варшавянка”.
Першапачатковы зуавы (ад фр. zouave, от Zwāwa) — назва племянной групоўкі кабілаў — берберскай народнасці, што пражывае на поўначы Алжыра. Пазней так пачалі называць салдатаў лёгкай пяхоты ў французскіх каланіяльных войсках, якія набіраліся ў асноўным з жыхароў Паўночнай Афрыкі, а таксама з дабравольцаў-французаў. Зуавы ўдзельнічалі ў розных войнах Францыі ў ХІХ—ХХ стагоддзяў: у Крымскай вайне 1853—1856 гадоў, у франка-прускай вайне 1870—1871 гадоў, у Першай і Другой сусветных войнах.
