№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Георг Гайм

Бог горада

Вершы

Пераклад з нямецкай Ігар Крэбс, Вольга Гронская
Берлін І
(Berlin I)

Буксіраў шум. Засмоленыя кадзі
Выкочваліся са складоў на чоўны.
Куродымным хвастом, даўгім і чорным,
Звісала копаць да маслістай гладзі.

Два караблі з аркестрам, пры парадзе.
Ім коміны адрэзаў выгін моста.
Цячэ смурод з гарбарняў, рэзкі й востры.
І бачны толькі дым на даляглядзе.

Паўсюль, дзе нас цягала пад мастамі,
Свет грукатаў у голасным сігнале,
Як барабанны бой перад франтамі.

Пакінуўшы буксір, мы па канале
Плылі праз сад павольна. А над намі
Святлеў начны маяк на п’едэстале.


Берлін ІІ
(Berlin II)

Ляжалі мы на ўзбочыне дарогі,
Ад пылу белай. Бачылі ў цясніне
Бясконца: рой людзей у таўханіне,
Праз вечару смугу — сталіцы рогі.

Каціліся скрозь вэрхал па раўніне
Ў казённых стужках экіпажы, дрогі,
І омнібусы гнула ад знямогі.
Гудкі, паветра ў дыме і бензіне.

Наперадзе каменны стаў палон.
А збоку дрэвы з лісцем абляцелым,
З карункавым абрысам тонкіх крон.

На небе куля сонца зіхацела
І чырванню страляла наўздагон.
На ўсіх галовах промнямі мігцела.
пераклад з нямецкай— Вольга Гронская
 
 
Бог горада
(Der Gott der Stadt)
 
Кварталы прыдушыў магутны зад.
Ля скроняў — чорных ветраў жаўлакі.
Свідруе поўны лютасці пагляд
На ўскраінах аблудныя дамкі.
 
У прыцемках напяў жывот Ваал,
Упалі на калені гарады,
Вакол яго званы ўздымаюць вал
Царкоўных вежаў — чорнае вады.
 
Як карыбанты, курчыцца натоўп.
Мелодыя мільёнаў — вуліц гам.
Нябёсы падпірае шызы стоўп —
Заводы кураць богу фіміям.
 
Пагрозліва брыняюць бурай бровы.
Рыхтуе ноч сутонню кайданы.
Віхуры дыбяць валасы, сурова
Глядзяць наўкола, быццам каршуны.
 
Ён цягне ў ноч мясніцкую руку.
Па вуліцы імчыць паток агню,
Жарэ яе і толькі нацямку
З шыпеннем саступае месца дню.
 
 
Дэманы горада
(Die Dämonen der Stadt)
 
Яны праз ноч імкнуць у гарады,
Што гнуцца пад вялізнаю ступнёй,
І пасмамі марацкай барады
Ляціць за імі хмараў чадны рой.
 
Іх цень бяжыць над хвалямі дамоў
І ліхтары зразае, як лязом,
Імглою напаўняе кожны схоў,
Абмацвае драпежна кожны дом.
 
Нагамі месяць вежаў каламуць
І, важкім крокам трушчачы майдан,
Яны ўзвышаюцца і ў дудку дзьмуць
Сярод дажджу, як казланогі Пан.
 
Вакол іх ног віецца рытурнэль —
Вішчыць і рыкае няўцешны спеў.
То песня смерці. Роспачную трэль
Выводзіць горада счарнелы зеў.
 
Злучае іх нястрыманы паток,
Які паўзе, бы чорная змяя,
На плямамі агнёў пакрыты бок
Звісае з неба цемры кісяя.
 
Яны згінаюцца праз парапет
І сунуць рукі ў стоўпішчы людзей,
Мяшаюць іх і шнараць неўпрыкмет,
Як фаўн, што ў багне баламуціць глей.
 
Вось устае адзін, і маску цьмы
Ён вешае на месяцавы твар.
Глухая ноч свінцом гняце дамы
І пхне ў цямніцу мораку абшар.
 
У гарадоў расколіны ў плячах,
Цячэ агонь з іх — цёмны і густы.
Абселі дэманы раздзёрты дах
І ў купал неба выюць, бы каты.
 
Крычыць у змроку дома парадзіха,
Гарой грувасціцца яе жывот.
Вялізны ложак абступіла ліха,
Чакае, ненажэрнае, на плод.
 
То енк, то стогн са скрыгатам зубоў —
Пакой хістае страшных крыкаў вір.
Выходзіць плод. Струменем хвошча кроў.
Улонне лопаецца, як пухір.
 
Нібы жырафы, цягнуць шыі чэрці.
Дзіця без галавы. Перад сабой
Яго трымае маці. Пальцы смерці
Скрабуць па спіне жабінай жудой.
 
А дэманы растуць вышэй за дом,
Падбрушша неба пора гнуты рог,
І землятрус, палаючы агнём,
Паўзе ў бакі ад іх казліных ног.
 
 
* * *
(Lichter gehen jetzt dieTage…)
 
Дзень губляецца ў румянцы
Вечаровага ірдзення,
І радзеюць агароджы
Ля дамкоў з рабой дахоўкай
Ды вакол вялізных вежаў.
 
Ціха месяц засынае,
Ён сівою галавою
Прытуліўся да аблокаў.
Вуліцы паволі блякнуць
Між садамі і дамамі.
 
Нават вісельнікаў вецер
Ветла на гары гайдае,
Побач кáты спяць упокат
І ласкава абдымаюць
Неабсохлыя сякеры.
 
 
 
* * *
(Halbdunkel schon, das in die Straßen flieget)
 
Вось і паўзмрок. Ён залятае ў вулкі,
І вечар за сабой вядзе аблокі
Ў дамы праз апустошаныя вокны,
Дзе час і вецер ападаюць з кветак,
 
Што ў шыбах адлюстроўваюцца ценем,
І рукі ім заломлівае скруха.
Каб запаліць агні, прыходзіць нехта,
Высокімі мурамі крочыць глуха.
 
І толькі хворыя растуць у ложках,
І лопаюцца твараў іхбутоны,
Яны, нібы расліны на падушках,
У водбліскі ўзіраюцца ўтрапёна.
 
 
 
Імглістыя гарады
(Die Nebelstädte)
 
Імглістых гарадоў
Сціплае стылае сонца
Свеціць мне проста ў шкляное сэрца,
Што хавае кволыя кветкі
Так, як хавае іх высахлы сад.
 
Усё мінулае
Сціхла. Заснула.
Яго абступілі муры.
Між тым віхуры вісклівых вуліц
Па змерзлых галовах гулялі,
На іх узнялі віхры.
 
Пэўна ў сутонні быў бой
Аблокаў, лілася кроў,
І сутаргай уздрыгнулі
Плечы паўмёртвых гарадоў.
Але адтуль мы сышлі,
Вырваліся, выдраліся з пут
Пад прыглушаную лаянку
З бруднага змроку сяміколерных пакут.
 
Але ніхто не лезе ўглыб
Застылага ўчора,
Бо ржавы месяц шалеў
Над краем прасторы
Пад воблачных блокаў рып.
 
 
 
Горад пакут
(Die Stadt der Qual)
 
Я — змрочны горад пасярод пустынь,
Дзе ноч і мора мёртвага слата.
Завулкі рве мне звадка й калатня
Барод падраных. Вечна чарната
 
Звярынай шкураю на мне ляжыць.
Адно барвее вежаю прастор.
Агонь крывавым водбліскам сячэ
Натоўпаў чорных пену, бы тапор.
 
Здушыла душы гідра бізуноў,
Мячы блішчаць у цёмных катухах.
Над трупамі, не скуты ланцугом,
Гібее люд. Яго трымае страх.
 
Шкілеты сыпле голад на мяне.
Калодзежаў сасмягла жарало.
Шурпата шнараць языкі па дне,
Вады няма ні кроплі. Толькі тло.
 
Надзьмуў я жоўтай пошасці пухір.
Жалобныя працэсіі з труной,
Нібыта мурашы, па мне паўзуць,
Віскліва трубы выдзімаюць гной.
 
Наставілі мне пышных алтароў,
Іх ноччу рэжуць сполахаў нажы.
Забойства ў цемры. Лесвіц камяні
Пакрыла кроў, бы паліто з іржы.
 
Галовы людзям прах запарушыў,
Старызну з цела звеяла, як дым.
Яны, малыя дзеці, ад жуды
Стаіліся на жываце маім.
 
Я — ёмішча спустошаных пакут.
Ля плеч маіх — крывавы арэол.
Я курчуся і часам галашу,
Калі гляджу ў нябёсаў чорны дол.
 
пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс
Пераклад з нямецкай – Ігар Крэбс, Вольга Гронская © 2017

Чытайце таксама

Ульф Старк

Ульф Старк

Шведскі пісьменнік і сцэнарыст

Роналд Нокс

Роналд Нокс

Ангельскі рэлігійны дзеяч і пісьменнік, аўтар дэтэктываў

Сяргей Прылуцкі

Сяргей Прылуцкі

Беларускі паэт і перакладчык. Жыве ва Украіне

Міхал Андрасюк

Міхал Андрасюк

Беларуска- і польскамоўны пісьменнік, журналіст, дзеяч беларускай меншасці ў Польшчы

2023