№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Генрых Гайнэ

"Я сніў, ты ляжыш у труне..."

Вершы

Пераклад з нямецкай Ігар Крэбс, Аляксей Жбанаў
***
(Ich hab im Traum geweinet...)
 
У сне я горка плакаў,
Я сніў, ты ляжыш у труне.
Прачнуўся я, і слязінка
Была напамінам мне.
 
У сне я горка плакаў,
Я сніў, ты сышла назаўжды.
Прачнуўся — і крапалі слёзы
На згадку мае бяды.
 
У сне я горка плакаў,
Я сніў, ты зноўку са мной.
Прачнуўся — і коцяцца слёзы
Дагэтуль адна за адной.

пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс


***
(Mein Herz, mein Herz ist traurig…)
 
У смутку, сэрца ў смутку,
Хоць весела свеціць май.
Да ліпы я прыхінуўся,
Падняўшыся на Бастай.
 
Унізе няспешнаю плынню
Іскрыцца абводны роў.
Закінуўшы вуду, свішча
У чаўнаку рыбалоў.
 
На тым баку пастаральны
Раскінуўся далягляд:
Быкі, і хаціны, і людзі,
Палеткі, і лес, і сад.
 
Дзяўчаты мыюць бялізну,
Гучаць галасы наўкол.
Млын рассыпае пырскі —
Алмазаў дробны памол.
 
Старую шэрую вежу
Вартуе хлапец малады.
Ён у чырвоным мундзіры
Крочыць туды і сюды.
 
Гуляецца ён са стрэльбай
І цэліцца, як на вайне.
Няхай мне ў сэрца патрапіць,
Няхай застрэліць мяне.

пераклад з нямецкайІгар Крэбс


***
(Im Traum sah ich ein Männchen klein und putzig...)
 
Сасніў я тыпа — дробны, непрыемны,
Рашуча дыбаў браваю хадой,
Бялюткая кашуля, модны строй —
Нутро пад ім хаваў ён недарэмна:
 
Нутром быў варты жалю ды нікчэмны,
Але за прынцыпы стаяў гарой —
Па ўсім выходзіла, што ён герой:
Трымаўся горда, балбатаў ён кемна.
 
“Хто ён такі?” Я адказаць не мог.
Тады ўсміхнуўся мне тутэйшы бог —
І паплылі карціны ў крутаверці:
 
Ізноў той тып — ля алтара, аднак,
З маёй каханай… разам кажуць “Так!”
І ім стакроць гарлаюць “Амэн” чэрці.
 

пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс


Верш да месяца
(Gedicht an den Mond)
 
Стары мой прыяцель, дзякуй,
што мне свяціў у жыцці,
хачу цябе я пакінуць,
ты іншым цяпер свяці.
 
Калі ж закаханага ўбачыш,
якому баліць душа,
суцеш яго, як калісьці
даўно ты мяне суцяшаў.
 

пераклад з нямецкайАляксей Жбанаў


 
***
(Schattenküsse, Schattenliebe)
 
Мленні, сненні, летуценні —
Толькі цені. І дарма
Песціш, ясачка, надзеі.
Шчасце ёсць — і ўжо няма.
 
Рэчы неўпрыкмет знікаюць,
Што любілі мы здавён.
Сэрцы хутка забываюць,
Засцілае вочы сон.
 

пераклад з нямецкайАляксей Жбанаў

 
Найвышэйшая песня
(Das Hohelied)
 
Жанчыны цела — гэта верш,
Запісаны Ўладыкам
Прыродзе ў гасцявы альбом:
Зрабіў ён гэта з шыкам.
 
Усё спрыяла справе той,
Натхніўся Бог без меры —
Сыры матэрыял скарыў
Ва ўпэўненай манеры.
 
Так, найвышэйшай песняй ёсць,
Па сутнасці, жанчына.
Не перадаць чароўнасць строф —
Клубоў, плячэй і спіны.
 
Ідэю ў шыю ўклаў Гасподзь,
Ён боскай мераў меркай
Галоўнай думкі хараство,
Убранае ў кудзеркі.
 
А грудкі! Трапнасць эпіграм!
Ажно бярэ дрыготка!
Падступна вабіць да сябе
Цэзура пасяродку.
 
Пластычнасць ног, паралелізм —
Паэтыкі аснова.
Хавае фігавы лісток
Красу ўстаўнога слова.
 
О, гэта не абстрактны верш!
Ён мае рэбры, мяса
І парай зрыфмаваных губ
Цалуе час ад часу.
 
Паэзіі сапраўднай плоць
І грацыёзнасць рухаў
У песні той, а на ілбе —
Знак чысціні і духу.
 
Праславіць творцу я хачу —
Такую маю мэту.
Мы, вершаплёты, — пыл ля ног
Нябеснага паэта.
 
Я ў захапленні, Уладар,
Ад песні — і не дзіва:
Яе штудзірую я ўдзень
І ўночы асабліва.
 
Так, я вучуся дзень і ноч,
Не ведаю дакукі,
Вось толькі моцна я схуднеў
Ад гэтае навукі.

пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс


Донна Клара

(Donna Clara)
 
На змярканні ў сад выходзіць
Юная дачка алькальда.
Зыкі трубаў і літаўраў
Гучна льюцца з вокнаў замка.
 
“Надакучылі мне танцы
І ліслівыя прызнанні
Рыцараў, якія з сонцам
Дзень пры дні мяне раўняюць.
 
Стала мне зусім нясцерпна,
Як пад месяцам з’явіўся
Рыцар з лютняй, што начамі
Вабіла мяне да вокнаў.
 
Ён стаяў, высокі, мужны,
Вочы зоркамі блішчалі,
Тварам бледным і шляхетным
Быў ён як Святы Георгій”.
 
Так задумаўшыся, Клара
Апусціла позірк долу.
Раптам бачыць: перад ёю
Зноў той рыцар незнаёмы.
 
Рукі сплёўшы, крочаць сцежкай
І нашэптваюць прызнанні.
Іх Зефір пяшчотна лашчыць,
Казачна вітаюць ружы.
 
Казачна вітаюць ружы
І палаюць ад мілосці.
“О каханая, скажы мне:
Ад чаго ты чырванееш?”
 
“Камары скусалі, любы,
Люта іх я ненавіджу,
Для мяне яны — нібыта
Даўганосыя габрэі”.
 
“Што нам камары, габрэі”, —
Кажа рыцар, поўны ласкі.
Ціха з міндаля злятаюць
Тысячы пялёсткаў белых.
 
Тысячы пялёсткаў белых
Поўняць водарам паветра.
“О каханая, скажы мне:
Ты ўсім сэрцам мне належыш?”
 
“Я навек твая, каханы,
Ў тым Збавіцелем клянуся,
Што забіты быў калісьці
Подлым племенем габрэяў”.
 
“Што Збавіцель, што габрэі”, —
Кажа рыцар, поўны ласкі.
Светлым німбам ззяюць чыста
Белыя лілеі ў цемры.
 
Белыя лілеі ў цемры
Ў неба цягнуцца да зораў.
“О, каханая, скажы мне:
Ці ты шчыра мне клялася?”
 
“Ува мне няма падману,
Бо ў маіх грудзях ні кроплі
Ад крыві ліхога маўра
Ці нячыстага габрэя.
 
“Што нам маўры і габрэі”, —
Кажа рыцар, поўны ласкі,
І пад міртавыя шаты
Ён праводзіць донну Клару.
 
Сеткамі свае любові
Апавіў яе таемна.
Меней словаў, болей жарсці
У бясконцых пацалунках.
 
Салаўіны райскі пошчак
Ім гучыць вясельным гімнам.
Светлякі свае паходні
Запалілі ў зыркім танцы.
 
У лістоце стала ціха,
Толькі чутна, як употай
Перашэптваюцца мірты
І трымцяць цнатліва кветкі.
 
Раптам трубы і літаўры
Загучалі з вокнаў замка,
І збянтэжаная Клара
Вызваляецца з абдымкаў.
 
“Мушу я ісці, каханы,
Але ж ты перад расстаннем
Назаві імя сваё мне,
Тое, што хаваў так доўга”.
 
Рыцар весела смяецца,
І цалуе донне пальцы,
І цалуе лоб і вусны,
І нарэшце прамаўляе:
 
“Я, сеньёра, ваш каханы, —
Сын праслаўленага бацькі:
Наймудрэйшага рабіна
Ізраэля з Сарагосы”.

пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс



Два змагары
(Zwei Ritter)
 
Бадзягінскi ды Замляўскі —
Два шляхетныя паны.
З тыраніяй маскавітаў
Мужна біліся яны.
 
Мужна біліся й шчасліва
Пераехалі ў Парыж:
Не памерці за Радзiму —
Ох і цяжкі гэты крыж!
 
Рыхтык як Ахіл з Патроклам,
Як Давiд ды Ёнатан,
Сябравалі два палякі,
Цалаваліся: “Мой пан!”
 
Заставаліся сябрамі
Шчыра, верна, да труны,
Бо былі абодва з Польшчы,
Два шляхетныя паны.
 
У адным жылі пакоі,
У адным ляжалі ложку
І адну, у поўнай згодзе,
Наўзахватк і скрэблі вошку.
 
У адзін шынок хадзілі,
Там сябе трымалі годна:
Сорам пазычаць у сябра —
Вось і не плаціў ніводны.
 
Раз на месяц да абодвух
Генрыета зазірала
І са спевам бесклапотным
Брала прання ў іх нямала.
 
Кожны ж меў па дзве кашулі
І яшчэ адны штаны,
Бо былі абодва з Польшчы,
Два шляхетныя паны.
 
Сёння селі ля каміна,
Дзе агеньчыкаў блуканне.
Звонку — ноч, і завіруха,
І фіякраў грукатанне.
 
З велізарных кубкаў пуншу
(Моцнага, як мае быць:
Без вады, лімону й цукру)
Ўжо паспелі прыгубіць.
 
І тады ў самотным сэрцы
Невыцерпны боль ажыў.
Са слязой высакароднай
Бадзягінскі затужыў:
 
“Як далёка ад Парыжа
Мой шлафрок з мядзведжай шубай
І каўпак, з ката пашыты,
Што згубіў у Польшчы любай!”
 
А ў адказ яму Замляўскі:
“Сябра, ў цяжкую гадзіну
Не забыўся ты на шубу
І няшчасную Айчыну.
 
Ешчэ Польска не згiнэла,
Бабы родзяць дужых вояў,
Тое ж робяць нашы дзеўкі,
Краю дорачы герояў,
 
Змагароў, як пан Сабескі,
Як Шальмоўскі ды Умінскі,
Махлярэвіч, Падлюгінскі
І шаноўны пан Аслінскi”.

пераклад з нямецкай — Ігар Крэбс

Пераклад з нямецкай – Ігар Крэбс, Аляксей Жбанаў © 2014

Чытайце таксама

Джэфры Чосэр

Джэфры Чосэр

Уладзімір Садоўскі

Уладзімір Садоўскі

Інжынер, краязнаўца, пісьменнік.

Фрэнсіс Брэт Гарт

Фрэнсіс Брэт Гарт

Амерыканскі празаік, вядомы па творах пра каліфарнійскіх золаташукальнікаў

Мая Сарышвілі

Мая Сарышвілі

Грузінская паэтка

1525