№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Сігб'ёрн Обстфэльдэр

Сціхні, цудоўная музыка ночы...

Вершы

Пераклад з нарвежскай Лявон Баршчэўскі
Без імя
(Navnløs)
 
Змрокам імгла апускаецца
                 на дрэвы й газоны,
лісце без колеру, травы
                 без аніякай зелені.
Лямпаў агні — зрэнкі жоўтыя змроку,
жоўтыя зрэнкі, ненатуральна шырокія.
Ціха, ніводнай душы,
                   што б смяялася, уздыхала
тут, на сцяжынках парку. Я кашлянуў, і мой кашаль —
быццам відзежы кашаль, а крокі мае —
быццам відзежы крокі.
Парк мае кут найцямнейшы, дзе не гараць і лямпы:
там і сядзіць на лаўцы, проста ў змроку, блудніца,
вэлюмам цёмным прыкрытыя бледныя шчокі яе,
вусцішна за тым вэлюмам бліскаюць яе вочы.
Я ўвесь апанаваны змрочнай начной уцехай —
што напаткаў у парку ўночы жывую істоту.
Моўчкі сядаю поруч, рассоўваю моўчкі вэлюм,
з ёю вачыма збліжаюся, збліжаюся з ёю ў душы.
Лісце бясшумна падае.
Я прыкладаю вуха проста да сэрца ёй…
Раптам зрываюся ў плач,
                  плачу ў пальчаткі халодныя,
плачу і плачу — не ведаю нават, чаму.
Ёй я не адштурхнуты. Лагодна
                  яна выцірае мне слёзы,
я ж абхапіў яе рукі ў скрусе пакутліва-золкай,
стаў і прасіць, і маліць: Схавай жа мяне, прытулі!
Змрокам імгла апускаецца
                 на дрэвы й газоны,
лісце без колеру, травы
                 без аніякай зелені.
Ціха ў імгле, аднак, падае чорнае лісце —
ў парку на лаўцы сядзіць нехта зусім без імя
і да грудзей гарачых туліць мужчыну хворага,
мякка далоньмі затульвае
                 вочы мужчыны самотнага —
Бог адзін толькі й чуе роспачны плач ягоны,
Бог адзін толькі й чуе яе суцяшальны шэпт.
 
 
 
Баркарола
(Barcarole)
 
Цень, што хаваешся, ўпарты, —
утапіся!
Покуль плыве
човен.
Свет — гэта воды:
ціха.
Толькі яе
подых.
Ціха вы, хвалі!
Ціха!
Толькі яе
подых.
Ты толькі тут,
Эльві,
мора і зор
ласка,
мы тут адны,
Эльві,
ў скляпенні тым
сінім!
Тут я ляжацьму —
доўга.
Покуль плыве
човен.
Зблізім з табою
шчокі —
ў валасы схавай
твар мой.
Спаць я тут буду —
доўга.
покуль плыве
месяц.
Ты толькі тут,
Эльві,
мора і зор
ласка.
То не спіце ж вы
хоць бы!
Мне не раньце
сэрца.
 
 
 
Вачэй зоркі ў лесе не мружаць
(Der blinker ei stjerner)
 
Вачэй зоркі ў лесе не мружаць,
і эльфы на ложку з ружаў
ані не спяць.
Не падае золата ў хвалі,
жанчын, што бялявасць схавалі —
не ўбачыш іх.
На ложку, у росах бу́йных
зіхоткасці феяў чуйных
больш не відаць.
Змоўк мрояў шэпт наўкола,
мілосны спеў анёлаў
у небе сціх…
 
 
Лета
(Sommer)
 
Сатчы мне плашч, што чырванецьме,
спрадзі са смугі, звяжы з прамення,
абмый у крыві гваздзіка!
Сатчы мне сурдут, што трапятацьме
лістком асінавым — гузікі з расінак,
ніткай павуты прымацаваны.
Сшый мне паяс, што ззяцьме —
зваблівымі вогнікамі балота,
што заскачуць на блакітным дне нябёс!
Сшый мне штось, што шаптацьме!
Спражак усмешкі, мятлікаў крылцы —
забаўку з чаравічак калібры.
 
 
Сцішцеся…
(Stans dit spil)
 
Сцішцеся,
вы, гукі!
Сціхні, цудоўная музыка ночы,
так могуць звінець словы
і капаць атрутаю
з маёй душы.
Бо я зусім пакутаў не прагну.
Сціхні й ты,
прырода, што хвалюешся моўчкі
па лёсах смяротных істотаў.
Я слухацьму словы ў сабе
і знайду праўду.
Хутка ранак надыдзе
з яго сонцам дзівосным
і стукатлівым жыццём —
і словы памруць на маіх вуснах.
Таму, ноч,
зваблівай іх,
гэтыя словы ў танцы,
          гэтыя словы пры смерці,
Над тваім чарназёмам
          хай словы мае запалаюць.
 
 
 
Псальма
(Salme)
 
Як першая сляза растане,
выбухне скруха.
Дай мне першую слязу, Божа!
У мяне сляза — лёд,
а скруха — ледзяная ружа.
У мяне сляза — лёд,
а сэрца замярзае.
 
 
Дзень
(Dag)
 
Я прачнуўся.
новы дзень вы́сыпаў
           квецень сваю на мяне
з водарам сонечных думак.
Вочы мае адкрыліся —
спевам вятроў і хваляў
рэхам птушыных уцех.
Вочы мае адкрыліся.
Неба — скляпеннем над светам,
сонца ў скляпення на дне!
Я спаў.
Душа блукала, не ведаю, дзе.
Сонца там не было.
Дрыжаў я, як змрок апаў.
Смерць была ў ім,
смерць, языкоў шыпенне.
Цяпер жа — дзень зямны.
Жукі абляпілі яго крысо,
у радасным паветры іх мітусня.
Што засталося ад дзіўнага змроку?
Куды ён адступіў?
Паўсюды промні цяпер!
Ці свет збудаваны з промняў?
Вы́купаць валасы ў гэтым моры святла!
Якое сплывае ў травы
і пыл цалуе,
ствараючы фарбаў багацце.
Жыватворнасць паветра адчуць!
Што маё чало абвявае,
мякка заходзіць у ноздры мне.
Зіхоткі дзень!
Ты ўсмешка Божага вока,
                люстэрка яго душы.
Яго думкі
ўзлятаюць з глыбіняў,
з хваляў і зораў,
у полымя шчодрасці духу.
Пераклад з нарвежскай – Лявон Баршчэўскі © 2017

Чытайце таксама

Міхаіл Валодзін

Міхаіл Валодзін

Артур Конан Дойл

Артур Конан Дойл

Шатландскі фізік і пісьменнік, аўтар дэтэктываў пра Шэрлака Холмса

Наталля Вішнеўская

Наталля Вішнеўская

Беларуская паэтка

Аксана Данільчык

Аксана Данільчык

Паэтка, літаратуразнаўца, перакладчыца італьянскай літаратуры на беларускую мову

1523