Не спіцца ўночы
Што?! Не спіцца, не спіцца ўночы,
Калі сэрца не кінула мар:
Дзіўнай сілаю буйна клякоча,
Пекным плёскатам выліцца хоча,
Хто б стрымаў?
Ня стрымаеш. Напружанай волі,
Думкі сталай, развагі сцюдзёнай.
Не паслухае сэрца ніколі,
Не аддасць сваёй чырвані-волі
За мільёны.
Чырвань, сінь павучыннем спавіты...
І кудзеліць шэпт цьмяных слоў,
Там за плыўкага неба ў блакіце,
У зялёных палёў аксаміце
Новым.
Праўда шэрая, кінь, пачакай! —
Ў вадаспадзе, бач, краскі квітнеюць, —
Першых дзён шчасця ты іх не чапай,
Лёсых галовак у іх не зрывай:
Пахаладзеюць.
1 сакавіка 1925 г.
Навальніца
Навіслі хмары брудным рызманом
Пыл вочы сціснуў востра, непрыемна,
Гуллівым лёскатам звінелі воды Нёмну.
І бразнуў гром пякучы, патаемны.
Маланка?! Не, маланкі не было:
Яна скрыжалі зрэзала мінулым,
Яна сваё нясмелае святло
У чырвань-бляск не апранула.
А дрэвы гнуліся і енчылі, стагналі,
Са свістам стрэхі млелі саламяныя,
Цымбаліў вецер, дзіка падпявалі
Віхуры рытмамі страшнымі нечаканымі.
І здрыганулася жыццё кіпуча, вольна,
Агністым вокам кінула пагляд.
Абліла полымем шляхі зямлі мазольнай,
Абмыла фарбамі бліскучы вадаспад.
Праменне шчыльна атуліла грудзі,
Паснулі вочы ў радасным святле,
Хай навальніца нашым сцягам будзе,
Калі жыццё зноў змены нам прышле.
5 сакавіка 1925 г.
Брату
Бывае сон аголіць душу:
Крыніц таемных змые гніль,
Штодзённых думак сэнс парушыць,
Жыццю пакажа новы стыль.
І роснай раніцай поэта,
Абуджаны змяёй-вадой,
На сонца гляне зноў з імпэтам,
Зноў аджыве ў ім дарагое.
Каму ж сказаць аб тым, што плешча,
Ад сэрца ляваю гарачай,
Пякучай кропляй думкі цешыць,
Акордам хвойна-стромкім плача.
Скажу табе я, брат магутны,
Любоўю братняю глыбокай,
І сэнс у словах ледзьве чутных
Ты адшукаеш недалёка.
Скажу аб тым ліхім налёце,
Што атуліў мае жаданні,
І ў срэбна-ранічным узлёце
Сустрэў нячутнае змаганне.
Брат любы! Цяжка мне. Балюча
Знішчаюць радасць кіпці лёсу,
А неба — шэрая ануча —
Ня шле праменя на пракосы.
Шырэй пракос... і постаць смерці
Спаліла кветачку душы.
Пашто загінула?!. Не верце:
Не аджыве яна ў цішы.
Бо й цішыня ўсё тая ж смерць
З істужкай вобразаў імглістых,
Там стогну сэрца не павераць,
Не дасць адказу пах смалісты.
Ў тваіх вачох, яскравых змрокам,
Не адшукаюць там пакуты,
І слова шчырага здалёку
Не надышлюць душы сагнутай.
Даволі. Дзе блішчэлі слёзы —
Цяпер дрыжаць пяшчынкі смеху:
У срэбных кропельках бярозы
Знайшла я погляд родных стрэхаў.
7 жніўня, Новаузенск
* * *
Я адна на далёкай чужыне,
У бязмежжы абшараў стэповых.
Я сумую па роднай краіне,
Па бяздонні палёў васільковых.
Роўна, гладка, як вокам не кінь:
Стэп! Крыніца казацкіх паходаў,
Тут прасторай палошчацца сінь
І глядзіцца у плынь срэбных водаў.
Колькі вобразаў моцных і смелых
Навяваюць прасторы імглістыя,
Колькі плыняў жывых і даспелых
Закрынічваюць радасць пярыстую!
Панясла мяне плынь бескалёрная;
Ціха плешчуцца хвалі панурыя;
Ой, ты, рэчка, сталёва-пакорная,
Супакой майго сэрца віхуры!
Дык няхай мая думка прыветная
На ўзбярэжжы жыццёвых прастораў
Заблішчыць мне жаданым светам
З прывітаннем вясенне-бадзёрым!
19 кастрычніка 1925
Легенда
Гордая цвіль чаравала мінулым
Свежую кветку вясновай даліны;
Цьмяныя шолахі зваблівым гулам
Ціха плылі у пластычнасці плыні…
Чары адвечныя!.. Чары узрочныя!
Любую кветку у хмельных павеях
Заласкаталі русалкі паўночныя,
У перлах расістых плывучыя феі…
Зблякнула кветка у змроку нязнанага,
Ціха пялёсткі звівалі журбу,
Стройнага келіха свежая рана
Ззяла пагрозаю будучых бур…
Смерць падпаўзла… а у хвалях сімфоніі
Чуецца рытм светлакудрай вясны.
Сонцам атулены гнеўныя скроні,
У сэрцы ж халодныя чорныя сны.
[1927]
Падрыхтаваў да друку Віктар Жыбуль.
