№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Люба Якімчук

Я надзену чорныя бровы

Вершы

Пераклад з украінскай Андрэй Хадановіч

Вусень

(Гусінь)

 

яе пальцы змерзлі й звузіліся

заручальны пярсцёнак злятае

цокае аб асфальт

яе пальцы трымцяць на вятры

як асенняе лісце калі

ля ног прапаўзае вусень

вусень танка

ля ног яе дачкі

 

двое падыходзяць і загадваюць

разгарнуць рукі як для воплескаў

углядаюцца ў пашпарт першы, другі раз

мацаюць яе мазолістыя пальцы

і знаходзяць на іх апёкі, толькі апёкі

дзе мусіў быць мазоль на ўказальным

ад снайперскай вінтоўкі

яны называюць яе пазыўны

а можа і не яе —

курва-мама

 

яны яе раздзяваюць

яны яе разглядаюць

яны разлягаюцца

злягаюцца

лаяцца

дзевяцёра

(яе ўлюбёная лічба)

у сініх халатах

(яе ўлюбёны колер)

у дзіравых красоўках

(яе ўлюбёны абутак)

дзевяцёра на адну раскудлачаную

не курву, а маму

 

а дзяўчынка сціснулася калачыкам

яна глядзіць і не плача

яна падымае мамін пярсцёнак

хавае ў роце, як сабака костку

і глядзіць, як вусень дажырае іх зялёны горад

 

 

Як я забіла

(Як я вбила)

 

усе мае сямейныя сувязі цяпер тэлефонныя

усе мае сямейныя сувязі праслухоўваюцца

ім цікава, каго я люблю болей, маму ці тату

ім цікава, на што хварэе мая бабуля, калі кажа ў слухаўку: ой, ой-ёй

яны заінтрыгаваныя, што думае мая сястра пра свайго хлопца

які раней быў маім

 

усе мае тэлефонныя сувязі кроўныя

уся мая кроў праслухоўваецца

ім трэба ведаць, колькі адсоткаў украінскай

польскай, расійскай і ці ёсць цыганская

ім трэба ведаць, чыім донарам я стала

ім трэба ведаць, ці гэта ўпаў гемаглабін, ці дах нада мной

і ці з клеткавых мембранаў можна пабудаваць межы

 

паміж мной і маёю мамай вырыта сотні магілаў

і я не ведаю, як іх усе пераскочыць

паміж мной і маім бацькам лётаюць сотні снарадаў

і я не навучылася глядзець на іх, як на птушак

паміж мной і маёй сястрой металічныя дзверы падвалу

што знутры падпірае рыдлёўка

паміж мной і маёй бабуляю шырма з малітваў —

ядвабныя тонкія сцены, за якімі не чутна, зусім не чутна

 

гэта так проста, падтрымліваць сямейныя тэлефонныя сувязі

гэта так танна, папаўняць рахункі бяссоннем і супакаяльным

гэта так п’яніць, слухаць чужую кроў, адзеўшы навушнікі

асабліва, калі мая кроў ператвараецца ў стрэл:

нах!

!

 

 

Варона, колы

(Ворона, колеса)

 

калі горада ўжо не было

пачаўся бой за могілкі

а якраз надыходзіў Вялікдзень

і драўляныя крыжы на свежых магілах

распусцілі свае папяровыя кветкі —

чырвоныя, блакітныя, жоўтыя

салатавыя, аранжавыя, малінавыя

 

вясёлыя сваякі налівалі сабе гарэлкі

а мёртвым — проста ў магілы

і тыя адтуль прасілі яшчэ і яшчэ, і яшчэ

і сваякі зноў налівалі

 

карнавал трываў, трываў карнавал

покуль зяць не натыкнуўся на расцяжку

ля магілы цешчы

а стары дзед заглядзеўся на неба

і застаўся без неба

мажны мужчына ўдарыў чаркай

і разбіў ёй агароджу сваёй жонкі

дробнае шкло ўпала яму пад ногі

як град з навальнічнай хмары

 

настаў Вялікдзень

і на магіле Воранавай Ганны Андрэеўны

стаіць варона — не помнік

а ў апошнім гняздзе Калеснікаў

дзе спачываюць Марыя Віктараўна, Піліп Васільевіч

ды Мікалай Піліпавіч

стаяць БТРа колы

 

хто яны мне, тыя колы й варона?

хто яны? ужо не згадаю

 

 

Бровы

(Брови)

 

не-не, я не надзену чорнай сукенкі

чорных туфляў і чорнай хусткі

прыйду да цябе ў белым —

калі давядзецца прыйсці

і дзевяць белых спадніцаў

будуць на мне адна пад адной

я сяду перад люстэркам

(яно будзе завешанае радном)

чыркну запалкай

яна абгарыць, і я

насліню яе й намалюю сабе

чорныя бровы

паўзверх маіх чорных

і будзе ў мяне дзве пары

мае і твае над імі

не-не, я не надзену чорнай сукенкі

я надзену чорныя бровы

твае на сябе

 

30 верасня 2014, Кіеў

Пераклад з украінскай – Андрэй Хадановіч © 2016

Чытайце таксама

Серж Гензбур

Серж Гензбур

Французскі паэт, кампазітар, аўтар і выканаўца песняў, актор і рэжысёр

Габрыэле Д'Анунцыё

Габрыэле Д'Анунцыё

Пералічэнне фактаў з біяграфіі не зможа даць нават аддаленага ўяўлення пра гэту неардынарную асобу

Станіслаў Ігнацы Віткевіч

Станіслаў Ігнацы Віткевіч

Польскі мастак, фатограф, драматург, празаік, эсэіст, філосаф, тэарэтык мастацтва. Віткацы

Жузэ Эдуарду Агуалуза

Жузэ Эдуарду Агуалуза

Ангольскі партугальскамоўны пісьменнік, журналіст, выдавец

1625