Быў ранак, праз зачыненыя аканіцы
У цёмны мой пакой яшчэ слабое
Святло з балкона пасылала сонца.
У гэты час, калі салодкі самы
І самы лёгкі сон прымружваў вейкі,
Схіліўся да мяне і ў твар мне глянуў
Пяшчотны вобраз той, што навучыла
Мяне кахаць, а потым кінула ў слязах.
Здавалася не мёртвай, але сумнай,
Бы ўсе няшчасныя, калі руку паклала
На лоб мой і прамовіла з уздыхам:
“Ці згадваеш былое ты, жывы, хоць зрэдку?”
“Адкуль, — я вымавіў, — і як прыйшла ты,
Прыгажуня дарагая? О, колькі,
Колькі мне балела і баліць, я і не думаў,
Што ты пра гэта можаш ведаць, боль мой
Ад гэтага рабіўся несуцешным.
Але ты зноў мяне пакінуць хочаш?
Я вельмі гэтага баюся. А з табою
Што адбываецца і што душу цяпер турбуе?
Ты тая, што й раней?” Адказвала яна:
“Твае развагі забыццё звязала,
Іх зблытаў сон. Памерла я, ты бачыў
Апошні раз мяне даўно жывою”.
Ад словаў гэтых боль нястрымны сэрца
Маё працяў. “У росквіце гадоў я згасла,
Калі жыццё яшчэ салодкае, а сэрца
Пераканацца ў марнасці надзеі
Чалавечай не паспела. Смяротна хворы
Будзе клікаць тую, што яго пазбавіць
Ад болю зможа, ды нясцерпны воблік
Смерці для маладых і лёс няўмольны
Да тых надзей, што гаснуць пад зямлёю.
Не мае сэнсу ведаць тое, што схавала
Прырода ад нявопытных, ад мудрасці
Няспелай боль сляпы мацнейшы”.
“Маўчы, о нешчаслівая, о дарагая,
Маўчы, — я адказаў, — ты словам гэтым
Маё руйнуеш сэрца. Дык ты памерла,
Зорачка мая, а я жыву? На небе
Было прадвызначана: пот смяротны
Трываць пяшчотнае і дарагое цела
Павінна, а маёй нікчэмнай абалонцы
Застацца цэлай? Думаў неаднойчы,
Што больш няма цябе жывой на свеце,
Ды што цябе ніколі не сустрэну,
Не мог паверыць. Ах, што смерцю ёсць,
Пытаюся? Я сёння гэта мог бы
На вопыце адчуць і ўратаваць
Безабаронную душу ад лёсу злога.
Я малады, ды маладосць мая
Растрачваецца і мінае, быццам старасць,
Якой баюся, хоць яшчэ зарана.
Ды мала чым ад старасці адрозны квет
Жыцця майго”. Прамовіла: “Абодва з плачам
Мы нарадзіліся, усмешку сваю шчасце
Нам не дарыла, цешылася неба
З пакутаў нашых”. — “Але ўсё ж калі
На вейках слёзы ад твайго сыходу
І бледны твар, калі цяжар на сэрцы
Яшчэ цяпер ад смутку, адкажы:
Да беднага каханка спагады іскра
Ці любові, пакуль была жывой ты,
У сэрцы прамільгнула? Я ў адчаі
І спадзяваннях бавіў дні і ночы,
А сёння томіцца ў пустых сумненнях
Мой розум. І калі за чорнае маё жыццё
Ты хоць аднойчы горыч адчувала,
То не хавай, прашу цябе, бо згадкі
Мяне цяпер ратуюць, калі ў нашых дзён
Забралі будучыню”. Адказала:
“Суцешся, о няшчасны, на спагаду
Я сквапнай не была ў жыцці і зараз
Не такая, хоць не была шчасліваю сама.
Не скардзься ты на бедную дзяўчыну”.
Ад гэтых бедаў нашых і кахання,
Што спальвала мяне, я закрычаў: “Дзеля
Юнацтва мілага імя і страчанай
Надзеі нашых дзён, дазволь, о дарагая,
Мне дакрануцца да тваёй рукі”. Павольна
І тужліва яна руку мне падала.
Я цалаваў яе і прыціскаў да сэрца,
Што ад пяшчоты невыноснай цяжка
Грукацела, твар узмакрэў і грудзі,
У горле абарваўся голас, цёмна
Зрабілася ў вачах, калі яна ласкава
І ўважліва мне ў вочы паглядзела:
“Ужо забыўся, дарагі, — сказала, —
Што я былой не маю прыгажосці?
І ад кахання, о няшчасны, ты дарэмна
Палаеш і трымціш. Цяпер бывай нарэшце.
І душы нашыя няшчасныя, і целы
Развітваюцца назаўжды. Не для мяне
Жывеш і жыць ніколі больш не будзеш,
Бо лёс наш перарваў кахання клятвы”.
Тады ад роспачнага крыку і пакутаў
З вачмі, напоўненымі несуцешным плачам,
Ад сну я абудзіўся. У вачах маіх
Яна стаяла, і ў няпэўным промні сонца
Мне мроілася ўсё яшчэ яе аблічча.
