№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Марыя Мартысевіч

Кензэлі

В шумном платье муаровом, в шумном платье муаровом

По аллее олуненной Вы проходите морево...

Ранак 25 снежня ў вёсцы маёй бабулі выдаўся напраўду святочным. Але не таму, што ён быў марозны і сонечны; і не таму, што ў ночы, калі верыць жывому эфіру Беларускага радыё, Панна Марыя нарадзіла нам Збаўцу. У ноч з 24 на 25 снежня ў старшыні саўгаса ўшчэнт згарэла машына.

— Ушчэнт! "Мерсэдэс"! — чулася са слухаўкі, якую зняла бабуля. — Трыццаць пяць мільёнаў!

35 мільёнаў рублёў (а не 17 тысячаў даляраў) з’яўляюцца важнай дэталлю, якая сведчыць, што машына была службовая.

— Трыццаць пяць мільёнаў! — перадае бабуля далей тонам дыспетчаркі паліцэйскага пастарунка. — Прадсядацель зранку працуе на машыне Капаненкі!.. Гэта яму Бог помсціць за ўсенька злое, што ён людзям зрабіў, — тлумачыць яна мне і зноў здымае слухаўку:

— Я ж табе кажу, "Мерсэдэс"! Трыццаць пяць! Ушчэнт. Кароткае замыканіе. А мо і падпаліў хто. Было каму, — так у размове з Драздзіхай нараджаецца следчая версія.

Ваше платье изысканно, Ваша тальма лазорева,

А дорожка песочная от листвы разузорена.

На вуліцы ціха і спакойна, як у Ашхабадзе на ранак пасля смерці Туркменбашы. Але вёска, а дакладней аграгарадок, з самага ранку віруе прыхаваным святам і стоенай радасцю.

Я выбіраюся адсюль удзень. Вакол “астаноўкі” веерам, як здзек са старшыні саўгаса, стаяць “тачкі” маладых вяскоўцаў — патрыманыя "Аўдзі" і "Опелі". Моладзь збіраецца дадому, у Віцебск. Усе, у каго ў салоне ёсць вольныя месцы, чакаюць пасажыраў. Гэта “ізвозчыкі”. Цана за “ізвоз” — акругленая цана поўнага квітка на аўтобус. Гэтым разам я вырашаю выправіцца з імі.

Точно лапы паучные, точно мех ягуаровый.

Заднія дзверкі аўдзі немагчыма адкрыць знадворку. Мяне запускаюць, спрактыкавана паторгаўшы ручку з сярэдзіны, і я трапляю ў салон. Я пятая там, дзе сядзяць дзве маладыя сямейныя пары. Яны сябруюць міжсобку, і ў іх усё наперадзе. У пары, якая сядзіць са мной ззаду, ёсць новая ўтульная кватэра, у кіроўцы і нявесты справа ад яго — вось гэтая машына. Заднія дзверкі "Аўдзі" з майго боку немагчыма зачыніць знутры.

У Віцебск мы едзем праз Рубу. Кіроўца ведае гэтую дарогу на памяць, пра што сведчыць, у прыватнасці, тое, што лабавое шкло пакрытае шэранню і дарогі амаль не відаць. Але польскіх фураў на Пскоў сёння са зразумелай прычыны не ідзе, таму ехаць амаль не страшна.

У Віцебск, зрабіўшы кругаля па адпаведніку кальцавой дарогі, мы заязджаем з мінскага напрамку, бо перад тым як ехаць у цэнтр тусавацца да сяброў, задняя пара павінная скінуць у калідор новай кватэры бульбу і сала. Мы паркуемся ў двары вясёлкавага дома на вуліцы (увага: тут, нягледзячы на ультрасучасную тэматыку, дае пра сябе ведаць повязь часоў і літаратурная традыцыя) Караткевіча.

У салоне цёпла, з магнітолы ліецца музыка. Я спецыяльна не ўключаю плэер, бо хачу слухаць тое ж, што і яны. Пачынаецца наступная песня, дзяўчына на пярэднім сядзенні ліхаманкава хапае пачак цыгарэт, падпальвае і адчыняе акенца. Усё робіцца зразумелым падчас рэфрэну: “Ку-ришь в окошко, за-мёрз-ла немножко...”

— Замёрзла немножка? — ласкава пытаецца кіроўца. Яна пасміхаецца.

Для утонченной женщины ночь всегда новобрачная...

Упоенье любовное Вам судьбой предназначено...

— Аааааа! Бляць, ты мне капюшонам у глаз захуячыў! — кажа мая суседка, зноў залазячы ў машыну.

— Нехуй, бляць, впярод сувацца, дура.

— Ат’ябісь нахуй, Сяргей.

— Эта ты, Алёна, нахуй ат’ябісь.

Алёна пачынае зашпільвацца ў футра, пры гэтым таўкучы локцямі мяне і мужа.

— Нехуй талкацца, што, не магла дома адзецца, бляць?

— Заткнісь, бляць, Сяргей.

— Эта ты, бляць, заткнісь нахуй, Алёна.

— Сяргей, бляць, нахуй, не начынай, пажалуйста.

— Эта ты, бляць, Алёна, нахуй не начынай.

— Падзяржы шапку.

— Кудыыы мне, бляць, твая шапка яшчэ? Мне яё што, на хуй нацягнуць, нахуй?

В шумном платье муаровом, в шумном платье муаровом —

Вы такая эстетная, Вы такая изящная...

Но кого же в любовники! и найдется ли пара Вам?

Мы ехалі паўз завод “Віцязь”. Сямейная сцэна дадала жыцця ў патухлы раней твар Сяргея. Ён пачаў цікавіцца тым, што адбываецца на дарозе. Пагатоў, падчас стаянкі кіроўца працёр лабавое шкло, і стала відаць, што ён акурат збіраецца праехаць скрыжаванне на чырвонае.

— Серы, ты што? А ну тармазі! — скамандаваў Сяргей. Серы затармазіў, і дзякуючы гэтаму мы параўняліся з навюткім чорным аўто невядомай мне маркі з абсалютна цёмнымі шыбамі.

— Во бляць, у каго-та дзенег коні не ябуць! — з зайздрасцю працягнуў Сяргей. — Наверна, маскаль. Серы, жмі на газ! Абгонім яго.

Мы націснулі на газ, але абагнаць чорнае аўто ўдалося толькі на палову корпуса.

— Ну што — маскаль? — не стрывала я, прамовіўшы ці не першыя словы падчас нашай паездкі. Сяргей выгнуў шыю пад цяжка сумяшчальным з жыццём вуглом і паведаміў:

— Номер транзітны. Наверна, паляк. Ці латыш. Серы, адпусці газ.

Мяне высаджваюць у цэнтры. Заднія дзверкі "Аўдзі" немагчыма адчыніць знутры.

Ножки плэдом закутайте дорогим ягуаровым,

И садясь комфортабельно в ландолете бензиновом,

Жизнь доверьте Вы мальчику, в макинтоше резиновом,

И закройте глаза ему Вашим платьем муаровым —

Шумным платьем муаровым, шумным платьем муаровым!...

 

Аўдыёверсія гучала ў мультымедыя-праекце "34:huimor" (2007 г.). У апавяданне інкруставаны верш расійскага паэта Ігара Севяраніна “Кензели”, напісаны ў 1913 годзе.

Чытайце таксама

Баляслаў Лесьмян

Баляслаў Лесьмян

Польскі культавы паэт, сябра Польскай акадэміі літаратуры

Тэадор Нарбут

Тэадор Нарбут

Гісторык, археолаг, інжынер, бібліяфіл, апантаны даследчык гісторыі роднага краю

Гедрэ Казлаўскайтэ

Гедрэ Казлаўскайтэ

Рэй Бэроа

Рэй Бэроа

Дамінікана-амерыканскі паэт і крытык, лаўрэат прэміі Парыжскай акадэміі мастацтваў і навук

1120