№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Узі Вайль

Перапіхоны ў Зіхроне і разня ў Хеўроне (טבח בחברון וסקס בזכרון)

Апавяданне

Пераклад з іўрыту Павал Касцюкевіч

Першай у гатэль прыехала жанчына. Яна заплаціла таксоўшчыку і паднялася па каменных прыступках. Ля дзвярэй яна раздражнёна азірнулася і падышла да адміністратара за прыёмнай стойкай.

— Скажыце, калі ласка, спадар Леві ўжо прыехаў?

— Леві? — перапытаў вусаты адміністратар з лёгкім арабскім акцэнтам. — Леві? У нас няма Леві.

Адміністратар зірнуў на яе.

— Вы ўпэўнены? Можа, пагледзіце?

— Спадарыня, цяпер на ўвесь гатэль тры чалавекі. Зіма ж, людзей амаль няма. Няма Леві.

— Ясна, дзякуй, — сказала жанчына і выйшла на двор.

Яна запаліла цыгарэту, спынілася побач з парэнчамі, дзе пачыналіся сходы, і скурыла яе стоячы, страсаючы попел кожныя некалькі секундаў і гледзячы на пакручастую дарогу, што вяла да гатэля. Знянацку яе працяла сумненне, ці Леві — тое прозвішча, пра якое яны дамовіліся. Яна разгарнула кашалёк, пакорпалася ў ім і дастала адтуль цыдулку. Не, Леві.

Цыгарэта скончылася, і яна расціснула яе абцасам. Потым спусцілася па прыступках і пашыбавала па ўзбочыне дарогі, назад у кірунку цэнтральнай часткі Зіхрон-Якава*. Была чацвертая гадзіна дня, пад’ём зрабіўся стромкі і сонца сляпіла вочы. Зіма зімой, але, дайшоўшы да горада, яна ў сваім палітоне змакрэла. Спынілася глынуць паветра і ўбачыла зялёную шыльду: "Кавярня "Жніво". "Такая ж, як у Нетаніі, — сказала яна сабе, — нават малюнак на шыльдзе аднолькавы". Яна зайшла ўнутр.

Менш чым праз хвіліну да яе падышла шаснаццаці-, сямнаццаці-, неболейгадовая дзяўчына ў зялёным палатняным фартуху і паклала на столік меню.

— Чаго-небудзь халоднага, — папрасіла жанчына.

— У нас ёсць натуральны апельсінавы сок, грэйпфрутавы сок і ліманад, — не гледзячы жанчыне ў вочы, прадэкламавала дзяўчына, — "Кола", "Фанта", "Спрайт", нізкакаларыйны і звычайны, а таксама халодная кава і халодны шакалад. З марозівам і без...

Жанчына, стомленая, хітнула.

—. ..і з лёгкім крэмам, — дадала дзяўчына.

— Га?

— З крэмам. Можна замовіць каву з крэмам і з марозівам або толькі з марозівам ці толькі з крэмам.

Жанчына абыякава зірнула на вуліцу.

— Вам трэба час падумаць? — прапанавала дзяўчына, пстрыкнуўшы асадкай у сябе на далоні.

— Не, не, — адказала жанчына. — Я хачу штось натуральнае.

— Ліманад, апельсінавы сок або грэйпфрутавы?

— Хай будзе апельсінавы.

— Апельсінавы і грэйпфрутавы з канцэнтрату, замарожанага канцэнтрату, — сказала дзяўчына. — Самае натуральнае — гэта ліманад.

Жанчына не ведала, што сказаць, і ўрэшце паўтарыла: "Апельсінавы".

Праз чвэрць гадзіны яна падышла да тэлефона, што стаяў на барнай стойцы, закінула шэкель і набрала гатэль.

— Так, спадар Леві прыбыў, — пачуўся ціхі голас адміністратара-араба, — пераключаю да яго ў нумар.

— Ало! — пачуўся голас у слухаўцы.

— Ранэн!

— А? Ты дзе?

— Я цябе чакала. Больш не было змогі стаяць там.

— Ды я захрас па дарозе. На шашы страшэнныя заторы праз разню ў Хеўроне, — адказаў ён. — А ты дзе?

Яна сказала. Афіцыянтка прыбрала са стала шклянку з рэшткамі соку, а жанчына падышла да яе і папрасіла прынесці рахунак. Праз дзесяць хвілін пачуўся гудок ягонага аўтамабіля.

Ужо ў машыне яна сказала:

— Я ўжо падумала, што ты не будзеш прыязджаць.

— Буду, буду, — сказаў ён і націснуў на газ. — Гэта ўсё заторы. Усе арабы едуць на пахаванні на заходні бераг Іярдана, і яшчэ там перакрылі дарогу для праверкі дакументаў. Такі гармідар! Усё праз тую разню.

Яны пад’ехалі да гатэля. Мужчына прыпаркаваў машыну.

І потым яны падняліся па тых жа каменных прыступках. Адміністратар па-ранейшаму стаяў за сваёй маленькай стойкай, назіраючы, як яны ідуць у нумар. Жанчына адвяла ад яго позірк, працягваючы падымацца. Мужчына порстка хітнуў яму.

Зайшоўшы ў нумар, яны адразу замкнуліся, і мужчына шпурнуў ключы на маленькую тумбачку побач з ложкам. Левую тумбачку. "Заўсёды на левую, — падумала жанчына, — напэўна, у сябе дома ён спіць злева. І я ў сябе дома прывыкла спаць злева. Але ён заўсёды шпурляе ключы, калі мы заходзім, — і от хоць ты што, цяпер гэта ягоны бок".

Ён лёг на ложак.

— Я ў прыбіральню, — кінула яна і ўзяла сумачку.

Яна зачыніла за сабой дзверы і паглядзелася ў люстэрка. Потым памыла твар і ўзважыла, ці варта прымаць душ. "Так, — сказала сабе. — Чаму ж не?" Вада лілася на яе, лілася і лілася. Жанчына ледзь не заснула стоячы. Потым выцерлася ручніком, села на ўнітаз, засунула руку ў сумачку і дастала жаночы прэзерватыў.

Тым часам мужчына сеў на край ложка, сцягнуў боты і шкарпэткі, зняў кашулю і штаны. Ён чакаў яе, і тут пачуўся гук вады ў душы, і тады ён уключыў маленькі тэлевізар побач з ложкам. Трэці ці чацверты раз ён бачыў гэтыя кадры з палестынскіх тэрыторыяў: параненыя ў бальніцах, вулічныя непарадкі, пахавальныя працэсіі. Тэлевядоўца сказаў: "Гэта былі апошнія кадры, якія мы атрымалі з непарадкаў у аўтаноміі, непарадкаў, якія пачаліся пасля бойні ў Хеўроне".

"Ага, зараз, апошнія кадры, — прамармытаў мужчына. — Скулля апошнія".

Яна выйшла з душа: чыстая, духмяная, гатовая для перапіхонаў, з распушчанымі валасамі, захутаная ў ручнік. Яе позірк слізгануў па экране. Яна падышла да акна і глянула на двор. Уся даліна разаслалася перад яе вачыма, ажно да самага мора. Вогненна-аранжавае сонца мелася неўзабаве зайсці, і гэтая агністасць зачаравала яе.

— Паглядзі, які заход! — сказала яна, аднак ён застаўся сядзець, прыкуты да тэлевізара.

Яна стаяла так і глядзела, пакуль сонца не схавалася. Гэта здарылася досыць хутка, яна праводзіла яго позіркам і нават заўважыла ягоны рух: палаючы аранжавы шар, які апускаецца ў мора непрыкметнымі скачкамі, пакуль урэшце над паверхняй не застанецца дробны аранжавы шматок, апошняя тонкая палоска агню, і ўрэшце праз імгненне сонца больш няма.

Калі сонца знікла, яна адарвала позірк з акна і засяродзілася на пакоі. На чалавеку, які сядзеў у саколцы і трусах на краі ложку і глядзеў на зіхоткія карцінкі, дзе нейкая кабета, арабка, заходзілася на экране плачам. Потым — зноўку на самім пакоі: яго ключы на рудой тумбачцы, яе сумачка на падлозе ля сценкі, шпалеры, выцвілыя жоўтыя кветкі, карычневы дыван на ўсю сцяну, які разлезся ў ніжнім рагу ля ложка. Тут яна разгарнула ручнік і залезла паміж прасцінамі.

Ён сказаў:

— Такая разня, такая разня!

Яна адчула, як яе спавіла прасцінавае мора: дзве мяккія жоўтыя тканіны, і паміж імі — гладкае цела. Ёй зрабілася золка.

— Хадзі сюды, сагрэй мяне, — сказала яна.

— Зараз, зараз.

Яна схапіла ваўняную коўдру, якая ляжала ў нагах, нацягнула яе на прасціну, і праз хвіліну ёй зрабілася ўтульна і ўгрэўна. Вячэрнія навіны на першым канале скончыліся, і мужчына сказаў: "Добра, хопіць".

— Выключай.

— Выключаю, — сказаў ён і, шукаючы пульт, знайшоў яго пад разасланай ваўнянай коўдрай.

Мімаволі ён пераскочыў на другі канал. Там быў спецвыпуск навінаў з трансляцыяй з двух месцаў падзей: з Ерусаліма, тэракт у адказ, і з непарадкаў у Рафіяху, там налічылі яшчэ пяць забітых.

— Што ж цяпер будзе! Што ж цяпер будзе! — забожкаў ён.

— Што такое? — спытала жанчына.

— Цяпер адбыўся іхні тэракт. У Ерусаліме. Ударылі нажом жаўнера са спецаддзела, пераапранутага ў араба.

— У форме?

— Што?

— Гэты жаўнер, які пераапрануўся ў араба, быў у форме?

— Не ведаю, — адказаў ён не зварухнуўшыся. — Сказалі, што са спецаддзела. У іх жа няма формы. Яны ходзяць як арабы, у арабскай адзежы.

Праз пэўны час яна зноўку спытала:

— Значыць, форма гэтага спецаддзела — арабскія апранахі? Так? То бок кафія на галаве і ўсё такое?

Ён павярнуўся да яе.

— Пэўна ж не, — адказаў ён. — Пэўна ж яны маюць звычайную форму, калі не на службе.

Ён зноў павярнуўся да экрана.

Яна трохі паразважала на гэты конт і потым уявіла гэтых хлопцаў без формы, голых, з напятымі чэлесамі. Гэта ўзрушыла яе, але потым яна ўявіла, як яны, аголеныя, ідуць праз цесныя квартальчыкі якогась арабскага горада, гуртам, кожны з кафіёй на галаве, і гэта яе рассмяшыла.

Яна зірнула на мужчыну. Ён сядзеў скурчаны, і адна хрыбетка ў сярэдзіне, як падалося ёй, выпінала больш за астатнія. Яна заўважыла невялікае брушка, якое ён зазвычай хаваў, аднак, седзячы ў гэтай позе, згорблены, на краі ложка перад тэлевізарам, мужчына забыўся ўвабраць яго. Яна хацела выцягнуць руку і палашчыць яму спіну, аднак ведала, што ў момант, калі зробіць гэта, мужчына стане ўважным да свайго цела, выпрастаецца і ўцягне жывот. Таму яна не дакранулася, дазваляючы яму сядзець прыкутым да тэлевізара, быць згорбленым, безуважным да сваёй паставы, слабым сталым чалавекам, які пачынае старэць.

Яна забылася глыбокім, без сненняў, сном. Калі прачнулася, у пакоі ўжо панавала цемра. Яе разбудзілі крыкі ў тэлевізары, нейкія людзі ў студыі крычалі адно на аднаго, а мужчына сядзеў на краі ложка ў той самай позе. Яна прыўзнялася і таксама села.

— Што там адбываецца? — яна павярнула да яго галаву. — Колькі ты так сядзіш?

— Не ведаю. Некалькі хвілінаў. А што?

— Некалькі хвілінаў?! — яна зірнула на наручны гадзіннік, які ляжаў на тумбачцы. Чвэрць шостай. Яна спала роўна дзесяць хвілін. І іх хапіла, каб у пакоі пацямнела.

— Я падумала, што праспала некалькі гадзінаў, — казала яна. — Я нават спалохалася.

— Чаго?

— Ты можаш зрабіць трошачкі цішэй?

Ён адшукаў пульт і зрабіў цішэй. Яна сказала:

— А палове восьмай мне трэба быць дома ў Нетаніі. Сёння муж прыязджае раней.

Ён кіўнуў, потым перавёў вочы на тэлевізар і моўчкі пачаў глядзець яго. Праз нейкі час ён сказаў:

— Што ж гэта цяпер будзе, што ж будзе!

Яна села на ложку, абняўшы ногі рукамі, колькі хвілін не варушылася. Нарэшце сказала:

— Можа, мне адзецца, га?

Праз колькі імгненняў ён адвярнуўся ад тэлевізара, зірнуў на яе і сказаў:

— Прабач.

— Не пераймайся.

— Калі ты мусіш быць у Нетаніі?

— У сем трыццаць.

— Тады адзявайся. Каб не ляцець на злом галавы.

Яна ўстала, пайшла аголеная ў прыбіральню і спаласнула твар. Колькі хвілінаў зноўку стаяла насупраць люстэрка. Потым выйшла.

Ён выключыў тэлевізар.

— Прабач, — сказаў ён.

— Не пераймайся, — яна стала адзявацца і ўбачыла, што ён назірае за яе аголенасцю.

Яна нахілілася над мужчынам — ейныя грудзі вісяць у паветры і амаль кранаюцца яго — і зазірнула ў вочы.

Мужчына нервова ўсміхнуўся.

Калі яны спускаліся, адміністратар-араб падняў галаву і сказаў мужчыну:

— Сто дваццаць шэкеляў. З наступнага месяца падаражае. Пачынаецца сезон.

Мужчына кіўнуў і дастаў чэкавую кніжку. Жанчына спусцілася па каменных прыступках і пачала чакаць ля машыны. Мужчына паследаваў за ёй, адчыніў дзверцы, і яна села ў салон. Яны сядзелі ў машыне, навокал была цемра, адно зіхцелі далёкія агні на пакручастай шашы, якая спускалася з гары, — агні аўтамабільных фар, што скакалі ўверх-уніз.

— Халера маць! — знянацку вылаялася жанчына.

— Я ж сказаў, што прашу прабачэння.

— Ды не, не гэта. Я забыла гэтую штуку там.

— Што забыла? Хочаш, я вярнуся пашукаю?

— Ды не ў нумары, унутры... Ну, гэтую штуку. Мой прэзерватыў. Забыла яго ўнутры.

— А-а.

Праз колькі секундаў ён дадаў:

— Хочаш вярнуцца?

— Не ведаю... з ім асабліва не пагуляеш... Вось бы я адпаліла, калі б пайшла з ім у ложак!

Ён чакаў.

— Дык хочаш вярнуцца?

Яна не адказала. Раптам перад ейнымі вачыма як наяве паўстала карціна: ён сядзіць у цемры, на краі ложка, і нейкія людзі крычаць у тэлевізары. Нібы яна апынулася ў нумары яшчэ раз. Дрыжыкі працялі яе.

— Дык што? — спытаў ён.

Яна глянула на лабавую шыбу. Зірнула на сябе саму, перахопленую рамянямі бяспекі. Зірнула на яго і ўбачыла ягоныя раздражнёна-нецярплівыя далоні на стырне.

— Паехалі, — сказала яна.

Уласны голас падаўся ёй дзіўным. Яна паўтарыла і гэтым разам уважліва прыслухалася да прамоўленага слова. "Паехалі". Гэта быў не яе голас — яна была пэўная: гэта быў голас кагосьці іншага.

 

*Зіхрон-Якаў (у прастамоўі — Зіхрон) — зацішны гарадок на беразе Міжземнага мора.

Упершыню надрукавана ў кнізе Узі Вайля “Буржуазія задаволена не да канца”: апавяданні і мініяцюры (Логвінаў, 2018).

Пераклад з іўрыту – Павал Касцюкевіч © 2018

Чытайце таксама

Ізі Харык

Ізі Харык

Беларускі габрэйскі ідышамоўны паэт

Анатоль Франс

Анатоль Франс

Анатоль Франс (сапраўднае імя Франсуа-Анатоль Тыбо) – французскі пісьменнік і літаратурны крытык

Гіём Апалінэр

Гіём Апалінэр

Французскі паэт, празаік, крытык, наватар пачынальнік сюррэалізму

Тадэвуш Ружэвіч

Тадэвуш Ружэвіч

Польскі паэт, празаік, драматург і перакладчык.

1185