№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 12 студзеня

  • 1628

    Нарадзіўся Шарль Пэро (фр. Charles Perrault, памёр 16 траўня 1703), французскі пісьменнік-казачнік, крытык, сябра Французскай акадэміі. Дзякуючы падтрымцы Жана Кальбэра шмат у чым вызначаў палітыку Людовіка XIV у галіне мастацтва. У знакамітай “спрэчцы старых і новых” быў апанентам Нікаля Буало, прадстаўляючы “новых”. Сусветную славу Пэро прынёс зборнік “Казкі матулі Гускі, альбо Гісторыі прамінулых часоў з павучаннямі” (Contes de ma mère l’Oye, ou Histoires du temps passé, avec des moralités) – дзевяць казак, якія пры жыцці пісьменніка амаль не былі заўважаныя. Гэтыя казкі, што збольшага ўяўляюць сабою апрацоўку народных, Пэро падпісаў не сваім імем, а імем свайго трэцяга сына Пэро д’Арманкура, што ў ХХ стагоддзі спарадзіла дыскусію пра іх аўтарства. На беларускую мову восем з дзевяці казак зборніка (апроч “Аслінай шкуры”) пераклаў Зміцер Колас (Шарль Пэро. Чарадзейныя казкі. Мн., 1993).

  • 1876

    Нарадзіўся Джэк Лондан (анг. Jack London, імя пры нараджэнні – Джон Грыфіт Чэйні, памёр 22 лістапада 1916), амерыканскі празаік. За нядоўгую пісьменніцкую кар’еру (сур’ёзна займацца літаратурай пачаў у 23 гады) напісаў каля 40 кніг. Меў шалёную папулярнасць і быў самым высокааплатным пісьменнікам ЗША. У апошнія гады праз творчы крызіс не мог распачаць працу над новай кнігай і купіў сюжэт у маладога пачаткоўца Сінклера Льюіса. Лондан назваў кнігу “Бюро забойстваў”, але скончыць яе не паспеў. На беларускую мову апавяданне Лондана “Мечаны” пераклаў Уладзімір Чаркас (“Далягляды”, 1984).

  • 1879

    Нарадзілася Флорэнс Дагдэйл (анг. Florence Emily Dugdale, памерла 17 кастрычніка 1937), брытанская пісьменніца, аўтар дзіцячых апавяданняў. Была другой жонкай Томаса Гардзі. Яны пазнаёміліся ў 1905 годзе, калі Гардзі было 65, а Флорэнс – 26. Флорэнс кідае пасаду настаўніцы ў жаночай школе Святога Андрэя і робіцца памочніцай Гардзі, адначасова распачынаючы пісьменніцкую кар’еру. Яе першы зборнік “The Book of Baby Birds” выходзіць у 1912 годзе. У 1914-м, праз два гады пасля смерці жонкі Гардзі Эмы, Флорэнс выйшла за яго замуж. Яны пражылі разам 14 гадоў, да самай смерці пісьменніка (1928).

  • 1943

    Памёр Ян Камперт (нід. Jan Remco Theodoor Campert, нар. 15 жніўня 1902), нідэрландскі паэт. Арыштаваны за дапамогу габрэям падчас нацысцкай акупацыі Нідэрландаў і адпраўлены ў гамбургскі канцэнтрацыйны лагер Ноегамэ, дзе і памёр. Найбольш вядомы ў свеце вершам “Васямнаццаць смяротнікаў” (De achttien dooden, 1941), які апісвае пакаранне 15 падпольшчыкаў і трох забастоўшчыкаў нацыстамі. Верш напісаны ў 1941 годзе пад уражаннем артыкула ў амстэрдамскай газеце Het Parool. Першая страфа гэтага верша Камперта высечаная на камні ля былога лагера Вестэрборк. На рускую “Васямнаццаць смяротнікаў” пераклаў Іосіф Бродскі (пад назвай “Песня о восемнадцати казнённых”).

  • 1949

    Нарадзіўся Харукі Муракамі (яп. 村上 春樹), японскі пісьменнік і перакладчык. Пераклаў на японскую мову шэраг твораў Фрэнсіса Скота Фіцджэралда, Джэрома Дэвіда Сэлінджэра, Трумана Капотэ, Джона Ірвінга, Урсулы Ле Гуін і інш.

  • 1976

    Памерла Агата Крысці (анг. Agatha Christie, сапр. Агата Мэры Кларыса Мілер, Крысці — прозвішча першага мужа; нар. 15 верасня 1890), ангельская пісьменніца, аўтар дэтэктываў. Творы Крысці — адны з самых публікаваных у свеце (пасля Бібліі і Шэкспіра), перакладзеныя больш чым на 100 моваў. Аўтар 60 дэтэктыўных раманаў, 6 псіхалагічных (пад псеўданімам Мэры Ўэстмакот), 19 зборнікаў апавяданняў, 16 п’есаў. Да шлюбу Агата працавала медсястрой у шпіталі, што наклала своеасаблівы адбітак на яе кнігі: 83 злачынствы ў дэтэктывах Крысці былі ўчыненыя шляхам атручання. Першы шлюб Агаты з палкоўнікам Арчыбальдам Крысці скончыўся разводам, другі муж — археолаг Макс Малоўэн — быў маладзейшы за яе на 15 гадоў; пра гэта сама місіс Малоўэн заўважыла, што для археолага жанчына мусіць быць як мага старэйшай, бо яе каштоўнасць тады значна ўзрастае. Герой 33 раманаў і 51 апавядання Крысці Эркюль Пуаро стаў адзіным прыдуманым героем, на якога на першай старонцы “Нью-Ёрк Таймс” стаяў некралог: “6 жніўня 1975. Памёр Эркюль Пуаро, вядомы бельгійскі дэтэктыў”.