№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 2 ліпеня

  • 1840

    Нарадзіўся Томас Гардзі (анг. Thomas Hardy, памёр 11 студзеня 1928), ангельскі раманіст і паэт. Скандальную вядомасць і непрыязнасць віктарыянскага грамадства яму прынеслі раманы “Тэс з роду д’Эрбервіляў” (Tess of the d'Urbervilles, 1891) і “Джуд Незаўважны” (Jude the Obscure, 1895). Пасля выхаду апошняга раманаў больш не пісаў. Быў жанаты двойчы, другім шлюбам — з дзіцячай пісьменніцай Флорэнс Дагдэйл. Яны ажаніліся ў 1914 годзе, калі Гардзі было 74, а Флорэнс — 35. Пахаваны Гардзі ў Вестмінстэрскім абацтве, а ягонае сэрца — у магіле першай жонкі Эмы.

  • 1869

    Нарадзіўся Яльмар Сёдэрберг (шведск. Hjalmar Söderberg, памёр 14 кастрычніка 1941), шведскі пісьменнік. Яго дэбютны раман “Ашуканствы” (Förvillelser), які выйшаў у 1895 годзе, выклікаў шырокія дэбаты: кнігу палічылі амаральнай. Увогуле, пры жыцці яго жорстка крытыкавалі, але з цягам часу яго творы прызнаваліся ўсё больш значнымі. Найбольш чытанымі кнігамі Сёдэрберга лічацца зборнік апавяданняў “Гісторыі” (Historietter) і раман-дзённік “Доктар Глас” (Doktor Glas), дзе ўздымаецца пытанне права на забойства іншага чалавека. Часткова аўтабіяграфічным з’яўляецца раман Сёдэрберга “Маладосць Марціна Бірка” (Martin Bircks ungdom). Матывы гісторыі кахання паміж пісьменнікам і Марыяй фон Платэн можна прасачыць у п’есе “Гертруда” (Gertrud) і апошнім рамане Сёдэрберга “Сур’ёзная гульня” (Den allvarsamma leken). Яльмар Сёдэрберг таксама перакладаў на шведскую мову творы дацкага пісьменніка Енса Петэра Якабсэна і французскага пісьменніка Анатоля Франса. Узнагароджаны Вялікай прэміяй дзевяцёх.

  • 1877

    Нарадзіўся Герман Гесэ (ням. Hermann Hesse, памёр 9 жніўня 1962), швейцарска-нямецкі пісьменнік і мастак, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1946). Яго раманы “Стэпавы воўк” і “Гульня шкляных перлаў” на беларускую пераклаў Васіль Сёмуха, у перакладзе Арцёма Арашонка выходзіў раман “Сідхартха”.

  • 1923

    Нарадзілася Віслава Шымборска (польск. Wisława Szymborska), польская паэтка, эсэістка, літаратурны крытык, перакладчыца. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 1996 году “за паэзію, якая з іранічнай дакладнасцю адлюстроўвае ў фрагментах чалавечай рэальнасці гістарычны і біялагічны кантэкст”. На беларускую мову вершы Віславы Шымборскай перакладала Марына Казлоўская.

  • 1961

    Скончыў жыццё самагубствам Эрнэст Хэмінгуэй (анг. Ernest Miller Hemingway, нар. 21 ліпеня 1899), амерыканскі пісьменнік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1954). Аповесць “Стары чалавек і мора” (іншы варыянт — “Стары і мора”) на беларускую мову перакладалі П. Марціновіч і В. Небышынец (параўнальны аналіз гэтых перакладаў гл. тут), апавяданне “Віно Ваямінгу” — Алесь Квіткевіч, “Забойцы” (“Крыніца” №11—12, 1992) і “Індзейскі пасёлак” (“Крыніца” №9, 1994) — А. Асташонак. Раман “І ўзыходзіць сонца” пераклаў Ю. Гаўрук (асобнае выданне — 1976), раман “Бывай, зброя” — А. Бутэвіч (1996).

  • 1966

    Памёр Ян Бжэхва (польск. Jan Brzechwa, сапр. Ян Віктар Лесман, нар. 15 жніўня 1898), польскі паэт габрэйскага паходжання, аўтар мноства знакамітых вершаў і казак для дзяцей, сатырычных тэкстаў для дарослых, перакладчык. Вершы Яна Бжэхвы на беларускую мову перакладалі Рыгор Барадулін, Інэса Кур'ян, Алег Мінкін, казку “Акадэмія доктара Клякса” — Алена Пятровіч.

  • 1977

    Памёр Уладзімір Набокаў (руск. Владимир Набоков, псеўд. Сірын, нар. 22 красавіка 1899), рускі і амерыканскі пісьменнік. Першыя творы Набокава былі напісаныя на рускай мове, аднак сусветную вядомасць яму прынеслі пераважна ангельскамоўныя раманы. Вядомы таксама значным унёскам у лепідатэралогію (раздзел энтамалогіі, прысвечаны лускакрылым). Раман Набокава “Лаліта” (Lolita, 1955), напісаны па-ангельску, часцяком згадваецца як адзін з самых значных і ўплывовых узораў прозы ХХ стагоддзя.