№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

У гэты дзень, 27 жніўня

  • 1856

    Нарадзіўся Іван Франко (укр. Іван Франко, памёр 28 траўня 1916), украінскі паэт, празаік, навуковец і дзеяч рэвалюцыйнага сацыялістычнага руху ў Галіцыі. У 1915 годзе быў высунуты на Нобелеўскую прэмію, аднак смерць паэта перашкодзіла яму скласці канкурэнцыю іншым намінантам. У гонар Франко горад Станіслаўль перайменаваны ў Івана-Франкоўск; імя пісьменніка носіць вуліца ў Манрэалі (Канада).

  • 1870

    Нарадзіўся Амада Нэрва (гішп. Amado Nervo, памёр 24 траўня 1919), адзін з найбуйнейшых мексіканскіх паэтаў ХІХ ст., дыпламат. Найбольш вядомыя яго зборнікі паэзіі — “Чорныя жамчужыны (Perlas Negras, 1898), “Містэрыі” (Místicas, 1898), “Унутраныя сады” (Los jardines interiores, 1905), “Нерухомая каханая” (La amada inmóvil, 1922).

  • 1871

    Нарадзіўся Тэадор Драйзер (анг. Theodore Dreiser, памёр 28 снежня 1945), амерыканскі пісьменнік і грамадскі дзеяч. Першы раман Драйзера “Сястра Кэры” (Sister Carrie, 1900) быў сустрэты чытачамі і крытыкамі вельмі варожа — як “амаральны” твор. Самы значны твор пісьменніка “Трылогія жадання” (раманы “Фінансіст”, 1912, “Тытан”, 1914, “Стоік”, 1947) зрабіўся адным з найвядомейшых твораў амерыканскай і сусветнай літаратуры ХХ ст., як і раман “Амерыканская трагедыя” (1925), які выклікаў станоўчыя водгукі. Сцэнар паводле рамана быў замоўлены савецкаму рэжысёру Сяргею Эйзейнштэйну, аднак праз некаторы час кантракт быў разарваны.

  • 1906

    Нарадзіўся Сяргей Новік-Пяюн (памёр 26 жніўня 1994), беларускі паэт і празаік. Некаторыя песні на словы Новіка-Пеюна лічацца народнымі, найбольш вядомыя з іх — “Зорачкі” і “Над Шчарай” (“Слонімскі вальс”). Пісаў на беларускай, рускай, польскай мовах і на эсперанта. Аўтар зборнікаў вершаў “Заўсёды з песняй” (1984), “Песні з-за кратаў” (засталася ў рукапісе, 1993).

  • 1916

    Памёр Уладзіслаў Вярыга (нар. 9 чэрвеня 1868), беларускі філосаф, этнограф і фалькларыст. Вучыўся ва ўніверсітэтах Варшавы, Берліна, Прагі і Берна. Займаўся збіральніцтвам беларускага фальклору. Друкаваўся ў часопісе “Вісла”. У 1889 у часопісе “Збор звестак па айчыннай антрапалогіі” апублікаваў працу “Беларускія думкі з вёскі Глыбокае Лідскага павета Віленскай губерні, запісаныя ў 1885 годзе”, у якой змясціў 45 беларускіх народных песняў. Выдаў кнігу “Беларускія паданні” (Львоў, 1889), дзе змясціў 32 беларускія казкі з Лідскага павета.

  • 1950

    Памёр Чэзарэ Павезэ (іт. Cesare Pavese, нар. 9 верасня 1908), італьянскі пісьменнік і перакладчык (перакладаў на італьянскую мову творы Дэфо, Дыкенса, Мэлвіла, Джойса, Ш. Андэрсана, Г. Стайн, Фолкнэра, Дос Пасаса і інш.). У 1932—1935 гадах пад ціскам сям’і ўступіў у фашысцкую партыю і вёў пры гэтым антыфашысцкую работу. У 1935 годзе быў з партыі выключаны і на восем месяцаў сасланы ў Калабрыю. Пасля вайны ўвайшоў у Італьянскую камуністычную партыю. Скончыў жыццё самагубствам у турынскім гатэлі “Рома”, пакінуўшы цыдулку: “Дарую ўсім і прашу ўсіх дараваць мне. Надта пра мяне не пляткарце”. Галоўная тэма твораў Павезэ — самота і адчуванне нерэальнасці жыцця. У Італіі вельмі папулярны дзённік пісьменніка “Рамяство жыць” (Il mestiere di vivere, выд. 1952). Вершы Павезэ на беларускую мову перакладала А. Данільчык.

  • 1970

    Памёр Генрыкас Радаўскас (літ. Henrikas Radauskas, нар. 23 красавіка 1910), літоўскі паэт, перакладчык. Пры жыцці паэт выдаў чатыры зборнікі вершаў (тры з якіх былі надрукаваныя ў Літоўскім эміграцыйным выдавецтве за мяжой). Перакладаў творы Гётэ, Гайнэ, Вэрлена, Цвайга, Мана, Ахматавай на літоўскую мову. Ягоныя вершы перакладзеныя на ангельскую, латышскую, эстонскую, фінскую, польскую, нямецкую, рускую і беларускую мовы, пераклад зроблены А. Хадановічам).

  • 1978

    Памерла Ева Сіманайтытэ (літ. Ieva Simonaitytė, нар. 23 студзеня 1897), народная пісьменніца Літоўскай ССР. Шырокую вядомасць атрымала пасля публікацыі рамана “Лёс Шымонісаў” (Aukštujų Šimonių likimas, 1935), дзе адлюстроўваецца жыццё і культура літоўцаў на ўсходнепрускіх землях, іх супрацьстаянне германскаму ўплыву і страта этнічнай культуры і ідэнтычнасці.