№21: Знак прысутнасці

№21: Знак прысутнасці

Мы прысвячаем новы нумар “ПрайдзіСвета” феномену сувязі літаратуры і гомасэксуальнасці, альбо, кажучы мовай ХХІ стагоддзя, сувязі літаратуры і ЛГБТК. Ці застаецца літаратура літаратурай, калі адкрывае нам сусвет цялеснасці, сэксуальнасці, інтымнасці? Чаму беларуская літаратура моцная ў апісанні вайны і такая бездапаможная, стэрыльная ў апісанні цялеснасці і сэксуальнасці? Ці існуе беларуская ЛГБТК-літаратура? На гэтыя і іншыя пытанні можна будзе знайсці адказы ў нумары

Чытаць далей

Навіны літаратуры

Заснаваная літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца

Заснаваная літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца

Мэты прэміі: - ушанаваць памяць Ежы Гедройца (Jerzy Gedroyc, 1906—2000), публіцыста, палітыка, заснавальніка і рэдактара парыжскага грамадска-палітычнага часопіса Kultura на польскай мове. Ежы Гедройц нарадзіўся ў 1906 годзе ў Мінску і ў сваёй культурнай дзейнасці быў паслядоўным прыхільнікам добрасуседскіх зносінаў паміж Польшчай і Беларуссю, Літвой, Украінай; - паспрыяць паглыбленню польска-беларускіх стасункаў у галіне культуры; - папулярызаваць сучасную беларускую літаратуру ў Беларусі і Польшчы; - падтрымаць актуальных беларускіх пісьменнікаў, паспрыяць выхаду іх творчасці на міжнародны ўзровень. Умовы прэміі Літаратурная прэмія Гедройца прысуджаецца за найлепшую кнігу, выдадзенаю (у папяровым або электронным варыянтах) у 2011 годзе на беларускай мове ў жанрах “мастацкая проза”, “эсэістыка” (журы прэміі пакідае за сабой права вызначаць жанр твораў у спрэчных выпадках). Намінаванне будзе праходзіць у тры этапы. У пачатку 2012 году будзе абвешчаны лонг-ліст прэміі (12 пазіцыяў). У пачатку…

Чытаць цалкам
“Берлінскую мазаіку” прэзентуюць у Мінску

“Берлінскую мазаіку” прэзентуюць у Мінску

З 1998 году Алесь Тарановіч жыве і працуе ў Германіі. Жыццю на чужыне, сучаснай Германіі і немцам, а таксама Беларусі і беларусам прысвечаныя эсэ з яго новай кнігі, якая сёлета выйшла ў серыі “Бібліятэчка часопіса Дзеяслоў”. На прэзентацыі “Берлінскай мазаікі” акрамя самога аўтара выступяць: Алесь Разанаў, Леанід Дранько-Майсюк, Барыс Пятровіч, Алесь Пашкевіч, Анатоль Івашчанка ды іншыя. Пачатак імпрэзы — у 18.30. Адрас кнігарні “логвінаЎ”: пр. Незалежнасці, 37А. З анатацыі да кнігі: Проза і эсэістыка Алеся Тарановіча зачаравала чытачоў часопіса “Дзеяслоў” сваёй лірычнай паэтычнасцю і метафарычнай вобразнасцю, якія дзіўна спалучаюцца з вострай сацыяльнасцю, надзённасцю і ўражваюць назіральнасцю аўтара. Пра аўтара: Алесь Тарановіч (Алесь Эроціч) нарадзіўся ў Мінску ў 1955 годзе. Мастак, мастацтвазнаўца, журналіст, празаік, эсэіст, паэт, сцэнарыст. У 1984 годзе закончыў Беларускую акадэмію мастацтваў і па ўласным жаданні паехаў працаваць на Вілейшчыну ў вёску Хамутнае паміж Крывічамі і Будславам…

Чытаць цалкам
Кніга Васіля Быкава выйшла па-ўкраінску

Кніга Васіля Быкава выйшла па-ўкраінску

У прадмове да кнігі Сяргей Законнікаў напісаў: “Без творчасці Васіля Быкава сёння немагчыма ўявіць не толькі сучасную беларускую літаратуру, але і шырокія разлогі еўрапейскага і сусветнага прыгожага пісьменства. Яго апавяданні і аповесці, перакладзеныя на шматлікія мовы свету, зрабіліся духоўным набыткам мільёнаў людзей планеты. Вонкава ў постаці і абліччы гэтага сціплага, заглыбленага ў сябе, у сваю душу чалавека, які зрабіўся, як цяпер модна казаць, “брэндам”, знакавай асобай, сімвалам Беларусі яшчэ з 60-х гадоў ХХ стагоддзя, не было нічога асаблівага, гераічнага. Васіля Быкава ў людскім натоўпе маглі прыняць за прадстаўніка якой-небудзь звычайнай прафесіі, ён быў часцінкаю плоці і крыві народа… Як сцвярджаў сам пісьменнік, доля кожнай кнігі залежыць ад таго, колькі ў ёй “закладзена ад праўды народнага жыцця”. Творчасць Васіля Быкава менавіта дзякуючы гранічнай праўдзе і шчырасці вытрымлівае праверку часам.

Чытаць цалкам
Памёр Вацлаў Гавал

Памёр Вацлаў Гавал

Вацлаў Гавал нарадзіўся 5 кастрычніка 1936 у вядомай пражскай прадпрымальніцка-інтэлігенцкай сям’і. Пасля камуністычнага перавароту 1948 г. палац і кінастудыя былі нацыяналізаваныя, а сям’я Гаўлаў трапіла ў няласку рэжыму, у выніку чаго маладому Вацлаву было знемагчымлена навучанне на гуманітарных спецыяльнасцях чэхаславацкіх ВНУ. Пасля вайсковай службы (1957—1959) ён пачаў працаваць рабочым сцэны. У адліжныя 60-я Гавал здолеў паступіць на завочнае аддзяленне пражскай Акадэміі мастацтваў, а ў 1964 г. была ажыццёўленая дэбютная пастаноўка адной з яго першых п’есаў “Свята ў садзе” (Zahradní slavnost; па-беларуску — у зборніку: “Пры зачыненых дзвярах”. Мінск: Мастацкая літаратура, 1995, пераклад Лявона Баршчэўскага). З надыходам Пражскай вясны Вацлаў Гавал актывізуе сваю грамадскую чыннасць, сярод іншага ён узначальвае Клуб незалежных пісьменнікаў, робіцца сябрам Клубу заангажаваных беспартыйцаў, піша чарговыя п’есы. Па задушэнні Пражскай вясны Гавал быў змушаны пакінуць тэатр. У 1978 Гавал…

Чытаць цалкам
Як дапамагчы свету, калі ты не бот

Як дапамагчы свету, калі ты не бот

Праграма распазнавання робатаў reCaptcha выдае слова з кнігі, якую аблічбоўваюць, а адукацыйны сайт Duolingo прапануе перакладаць артыкулы з Вікіпедыі на іншыя мовы. Усім інтэрнэт-карыстальнікам даводзіцца час ад часу даказваць, што яны не кампутарныя праграмы — і самы распаўсюджаны спосаб гэтай ідэнтыфікацыі заключаецца ў распазнаванні скажоных знакаў. У рускай і беларускай мовах для такога тыпу заданняў няма адмысловага тэрміна, а ў ангельскай ён называецца Captcha — у гонар аднайменнага тэсту, у распрацоўцы якога ўдзельнічаў Луіс вон Ан. Гэта працуе, таму што ў большасці людзей канстантнае ўспрыманне — яны могуць распазнаць літару А, незалежна ад таго, якім колерам яна будзе намаляваная, ці будзе тлустая або, напрыклад, напісаная курсівам. Кампутарныя праграмы сёння ў прынцыпе здольныя распазнаць скажоны знак, але даюць рады такому заданню нашмат менш эфектыўна. У гэтым прыкладзе кампутар не змог распазнаць слова morning, таму сістэма прапануе яго карыстальніку. Каб паспяхова выканаць…

Чытаць цалкам
У дзень нараджэння Джэйн Остэн — беларускія субтытры да “Пыхі і перадузятасці”

У дзень нараджэння Джэйн Остэн — беларускія субтытры да “Пыхі і перадузятасці”

Запрашаем усіх аматараў ангельскай класікі, Джэніфер Ілі, Коліна Фёрта і ўвогуле добрага кіно адзначыць дзень нараджэння Джэйн Остэн, праглядаючы першую серыю фільма “Пыха і перадузятасць” (1995) з беларускімі субтытрамі, якія пераклаў і падрыхтаваў Антон Францішак Брыль.СПАМПАВАЦЬ СУБТЫТРЫ (правы клік — "Захаваць аб'ект як...")

Чытаць цалкам
Паэты пакалення “Тутэйшых”: Вечар памяці Таццяны Сапач
Арнольд Макмілін:

Арнольд Макмілін: "Перакладаць беларускіх аўтараў — няўдзячная праца"

— Арнольд, якія творы беларускай літаратуры Вы можаце параіць з пазнакай “сусветны ўзровень”? — Без аніякіх сумневаў гэта “Мёртвым нe баліць” і “Сотнікаў” Васіля Быкава. Так, як ён раскрывае тэмы маралі і слабасці, не ўмее рабіць ніхто. “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” Уладзіміра Караткевіча — геніяльны твор. З сучасных я б адзначыў Уладзіміра Арлова, Алeся Разанава і Андрэя Хадановіча. Вельмі добрая літаратура. — За савецкім часам у беларускай літаратуры было даволі шмат гучных імёнаў: Васіль Быкаў, Уладзімір Караткевіч. Ёсць меркаванне, што цяпер “якасць” беларускай літаратуры моцна знізілася. Ці згодны Вы з гэтым? — Я б так не сказаў. Караткевіч і Быкаў былі зусім нядаўна: можна сказаць, што яны пакуль яшчэ ёсць сучаснай беларускай літаратурай. І цяпер, пасля распаду Савецкага Саюза, у вас з'явілася шмат новых цікавых пісьменнікаў, таленавітых, якіх я з задавальненнем чытаю. Сяргей Балахонаў, напрыклад. Ці Альгерд Бахарэвіч. Вельмі добры пісьменнік. Але як ні дзіўна, Бахарэвіча больш…

Чытаць цалкам
Нобелеўскага лаўрэата ўшануюць чытаннем па-беларуску

Нобелеўскага лаўрэата ўшануюць чытаннем па-беларуску

— Ці праўда, што там прагучаць зробленыя Вамі пераклады Транстромера на беларускую? Як увогуле пройдзе гэтая падзея? — Гэта традыцыйнае шанаванне нобелеўскага лаўрэата, якое адбываецца, калі магчыма, у сувязі з сустрэчай раз на паўгоду сябраў Шведскага ПЭН-Цэнтра. У мінулым годзе, напрыклад, на такую сустрэчу прыходзіў Марыё Варгас Льёса, у гэтым, адпаведна, чакаецца Транстромер. Шведскі ПЭН таксама традыцыйна вылучае на гэтай сустрэчы свайго кандыдата — намінанта на прэмію наступнага году. А сёлетні лаўрэат будзе ўшаноўвацца чытаннем на сямі мовах. Прагучыць толькі адзін караценькі верш, але гэта такі “праграмны”, так бы мовіць, верш Транстромера — “З сакавіка-79”. Думаю, у ім ён дае сваё бачанне суадносін паэта і грамадства. У канцы 1960-х — пачатку 1970-х Траснтромера жорстка крытыкавалі, нават цкавалі за адсутнасць выразнай грамадзянскай пазіцыі. Гэта быў час моцнага палітычнага ўздыму ў шведскім грамадстве, выкліканага вайной у В'етнаме. Добры пісьменнік, як той казаў, — заўжды абраза…

Чытаць цалкам
Прэзентацыя рамана Уладзіслава Ахроменкі “Тэорыя змовы”

Прэзентацыя рамана Уладзіслава Ахроменкі “Тэорыя змовы”

Удзел бяруць: Алена Масла, Ева Вежнавец, Серж Мінскевіч, Аксана Спрынчан, Яраш Малішэўскі, Максім Клімковіч, Уладзімір Някляеў. Уваход вольны. Пра што кніга: Выпускнік сталічнага ВНУ Скіргайла — натхнёны паэт, высакародны адраджэнец і малады спецыяліст — трапляе па размеркаванні ў Таргачоў, тыповы райцэнтр Сінявокай. Скіргайлавы рамантычныя парывы сустракаюць татальнае неразуменне з боку простых таргачоўцаў, раённай улады, а таксама кантынгенту расійскай ракетнай базы “Волга-Волга”, што стаіць у Таргачове. На шчасце, маладзёну выпадае ўнікальны шанец выправіцца ў мінулае — і кардынальна змяніць лёс Радзімы. Патрабуецца для гэтага ўсяго нічога — прадаць душу д’яблу…

Чытаць цалкам