Насценныя вершы ў Лейдэне
22 чэрвеня 2010
Пачнем з антычнасці. На гэтым сімпатычным дамку выяўлены верш аднаго з самых значных паэтаў Старажытнай Грэцыі – Сапфо. Дарэчы, у наступным нумары “ПрайдзіСвета” будуць надрукаваныя яе творы ў перакладзе Лявона Баршчэўскага.
Вось Пталямей на сцяне сталовага пакоя:
А тут – верш грэцкага паэта ХХ ст. Канстанцінаса Кавафіса. Здаецца, някепска ўпісаўся ў пейзаж.
Не пакрыўдзілі лейдэнцы і французаў – на сценах гораду можна знайсці і знакамітага прадстаўніка Плеяды П’ера Рансара, і знакамітую “Восеньскую песню” Поля Вэрлена, і “Адчуванне” Арцюра Рэмбо, і нават адну з каліграмаў Гіёма Апалінэра.
Трапіў на лейдэнскую сцяну і партугальскі паэт Фэрнанду Пэсоа, праўда, у асобе аднаго са сваіх гетэронімаў, Алвару ды Кампуша, якога на беларускую мову перакладала Наста Гвоздзева.
Знайшлося месца і для самага значнага ангельскага драматурга – Ўільяма Шэкспіра.
А вось і адзін з самых значных ангельскіх рамантыкаў, Джон Кітс. Дарэчы, пераклад яго верша “Смерць”, абранага аўтарамі праекту, можна знайсці ў нас на cайце.
Той, хто ведае ангельскую мову, можа прачытаць, гуляючы па вулках Лейдэна, верш Ўільяма Батлера Ейтса, Дылана Томаса і многіх іншых ангельскіх паэтаў.
А вось каб прачытаць верш Эзры Паўнда, давядзецца зайсці ў царкву.
Такая шыльда прысвечаная Эрнэсту Хэмінгуэю:
Першы верш, які з’явіўся на сценах Лейдэна, належыць Марыне Цвятаевай.
Трапілі у нідэрландскі горад і знакамітыя польскія творцы – Адам Міцкевіч, Тадэвуш Ружэвіч, Віслава Шымборска. Так што не толькі ў Беларусі чытаюць, любяць (і нават шмат перакладаюць) польскую паэзію.
А вось так ушанавалі лейдэнцы аўстрыйскага паэта Райнэра Марыю Рыльке:
Не забыты і загадкавы маг-аргентынец Хорхе Луіс Борхес.
Верш, які пакуль што закрыў праект, належыць Федэрыку Гарсію Лорку.
Не забылі нідэрландцы і пра сваіх нацыянальных паэтаў, якіх на сценах Лейдэна, бадай што, больш за прадстаўнікоў іншых літаратур. І гэта не дзіўна – нідэрландская літаратура можа пахваліцца значнай колькасцю творцаў сусветнага маштабу. Вось выява верша аднаго з самых значных нідэрландскіх паэтаў ХХ ст. – Яна Якаба Слаўэрхофа. Дарэчы, гэта не адзіны яго верш, задзейнічаны ў праекце.
А тут – верш яшчэ аднаго нідэрландскага паэта ХХ ст., Герыта Ахтэрберга. Між іншым, яго вершы на беларускую мову перакладаў Лявон Баршчэўскі.
Адзін з вундэркіндаў нідэрландскай літаратуры, Ханс Лодэйзен, які памёр у маладым узросце, але зрабіў значны ўплыў на “пакаленне 60-х” у Нідэрландах:
Сурынамская мова вельмі блізкая да нідэрландскай, а таму паэтаў з Сурынама тут лічаць амаль што сваімі. На сценах Лейдэна знайшлося месца і для аднаго з самых значных сурынамскіх паэтаў ХХ ст. – Трэфосы (сапраўднае імя Генры Франц дэ Зіл):
І гэта – далёка не ўсё, што можна пабачыць у Лейдэне. Паглядзець выявы ўсіх насценных вершаў можна на сайце muurgedichten.nl, адкуль і сцягнутыя выкарыстаныя тут фотаздымкі. Дарэчы, на сайце прадстаўленыя пераклады ўсіх вершаў на нідэрландскую мову і многіх – на ангельскую.